Đến nay, tỉnh Điện Biên đã hoàn thành 3 bước, gồm: Khảo sát liên ngành cấp tỉnh; hội đàm giữa tỉnh Điện Biên với tỉnh Vân Nam; báo cáo hồ sơ đề nghị nâng cấp lối mở A Pa Chải – Long Phú thành cửa khẩu song phương. Hiện còn 4 bước, gồm: Bộ Ngoại giao chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành liên quan khảo sát địa điểm nâng cấp cửa khẩu; Bộ Ngoại giao tổng hợp kết quả khảo sát, báo cáo Chính phủ quyết định; Chính phủ ban hành Nghị quyết về việc nâng cấp lối mở A Pa Chải – Long Phú thành cửa khẩu song phương, Bộ Ngoại giao gửi công hàm thông báo cho phía Trung Quốc; sau khi nhận được công hàm đồng ý nâng cấp cửa khẩu A Pa Chải – Long Phú của Trung Quốc qua đường ngoại giao, Bộ Ngoại giao thông báo cho UBND tỉnh Điện Biên để trao đổi, thống nhất với chính quyền tỉnh Vân Nam phối hợp tổ chức lễ công bố khai trương cửa khẩu song phương A Pa Chải – Long Phú.
Về công tác quy hoạch, sau khi triển khai khảo sát liên ngành cấp tỉnh, Sở Xây dựng đã chủ trì, phối hợp tham mưu UBND tỉnh ban hành sơ đồ quy hoạch tổng thể cửa khẩu song phương. Tuy nhiên, phải sau khi có kết quả khảo sát của đoàn công tác liên bộ (do Bộ Ngoại giao chủ trì) mới đủ cơ sở để triển khai thực hiện lập, thẩm định quy hoạch phân khu xây dựng và quy hoạch chi tiết xây dựng cửa khẩu song phương.
Khó khăn, vướng mắc hiện nay là chưa có kế hoạch lộ trình đầu tư xây dựng hoàn thiện hệ thống cơ sở hạ tầng tại cửa khẩu. Công tác san ủi mặt bằng và đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng còn hạn chế. Hệ thống giao thông nối với lối mở A Pa Chải – Long Phú tuy đã được quan tâm đầu tư nâng cấp nhưng vẫn chưa đáp ứng được tiêu chí, tiêu chuẩn theo quy định. Thực trạng quản lý và sử dụng quỹ đất thuộc khu dự kiến quy hoạch cửa khẩu song phương còn nhiều bất cập.
Một số ý kiến tại hội nghị đề nghị UBND tỉnh ưu tiên bố trí nguồn vốn đầu tư xây dựng các công trình, dự án cần phải thực hiện nhằm phục vụ cho hoạt động chuyên môn của cửa khẩu sau khi chính thức được thành lập, như: San nền, hoàn thiện hạ tầng khung (đường, điện, nước…); xây dựng nhà kiểm soát liên hợp; đường giao thông đấu nối cửa khẩu; nhà ở và làm việc của các cơ quan chức năng tại cửa khẩu; kho bãi (bãi kiểm tra hàng hóa nhập khẩu, bãi kiểm tra hàng hóa xuất khẩu, khu ngoại quan…).
Kết luận hội nghị, Chủ tịch UBND tỉnh Lê Thành Đô nhấn mạnh việc nâng cấp lối mở A Pa Chải – Long Phú thành cửa khẩu song phương là nhiệm vụ chính trị trọng tâm của tỉnh. Đến nay, các cấp, ngành, địa phương đã có nhiều cố gắng trong việc hoàn thiện hồ sơ, thủ tục đối ngoại. Tuy nhiên quá trình thực hiện còn nhiều lúng túng trong việc phối hợp thực hiện trình tự thủ tục. Thời gian tới đề nghị cơ quan thường trực (Bộ Chỉ huy Bộ đội biên phòng tỉnh) căn cứ vào ý kiến của Bộ Ngoại giao tiếp tục tham mưu cho tỉnh hoàn thiện hồ sơ. Đối với Sở Xây dựng tiếp tục hoàn thiện hồ sơ bản vẽ quy hoạch cửa khẩu theo hướng hoàn thiện quy hoạch chung và xác định ranh giới, vị trí khu vực cửa khẩu, quy hoạch hệ thống hạ tầng. Sở Giao thông vận tải căn cứ vào sơ đồ quy hoạch để xây dựng thuyết minh lộ trình đầu tư đấu nối, nâng cấp hệ thống giao thông kết nối khu vực cửa khẩu. Chủ tịch UBND tỉnh giao Sở Kế hoạch – Đầu tư căn cứ vào chức năng, nhiệm vụ của cửa khẩu, sơ đồ quy hoạch cửa khẩu để xác định danh mục công trình, hạ tầng kỹ thuật, cơ quan quản lý để đầu tư. Sở Công thương phối hợp với Bộ Chỉ huy Bộ đội biên phòng tỉnh làm rõ hơn về hoạt động xuất, nhập khẩu. Sở Ngoại vụ chủ động kết nối với cơ quan chuyên môn Bộ Ngoại giao thúc đẩy việc thẩm định hồ sơ và triển khai công tác khảo sát liên bộ. Các cơ quan, đơn vị liên quan phối hợp cung cấp thông tin cho Bộ Chỉ huy Bộ đội biên phòng tỉnh tổng hợp, hoàn thiện hồ sơ trong tháng 3/2024, tham mưu cho tỉnh trình Bộ Ngoại giao.
