Báo chí muốn giữ vững “trận địa”, phải làm khác mạng xã hội
Đại biểu Nguyễn Thị Yến Nhi (đoàn Bến Tre) nêu chất vấn: Trong giai đoạn bùng nổ thông tin với sự hỗ trợ của các nền tảng mạng xã hội có tính năng chia sẻ cao, hiện tượng người người làm báo, nhà nhà làm báo để làm kênh riêng đưa lên mạng, kèm theo quảng cáo, có nhiều nội dung giật gân phản cảm, sai sự thật, làm nhiễu loạn thông tin, gây bức xúc trong dư luận, nhiều nội dung quảng cáo sai sự thật, trái thuần phong mỹ tục, vi phạm bản quyền.
Đại biểu đề nghị Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng cho biết giải pháp gì để chấn chỉnh tình trạng trên, đồng thời có các giải pháp nào để nâng cao vai trò của báo chí chính thống, cách mạng để làm tốt vai trò định hướng, tuyên truyền?
Trả lời chất vấn, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng cho biết, khi mạng xã hội ra đời, có thể nói là “lấy mất nghề của báo chí”. Nghề báo chí trong nhiều năm nay tập trung vào đưa tin, nhưng mạng xã hội hiện nay đưa tin nhanh hơn, mạng xã hội có hàng chục triệu “phóng viên” mà không mất tiền, họ ở khắp mọi nơi.
Theo Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng, báo chí muốn giữ vững “trận địa” của mình, phải làm khác mạng xã hội, quay về những giá trị cốt lõi của báo chí, tin xác thực, chính xác, khách quan, có trách nhiệm giải trình, đạo đức nghề nghiệp. Thay vì bình luận thì đưa ra giải pháp, thay vì đưa tin thì kể câu chuyện dẫn dắt định hướng xã hội.
Trước đây, báo chí trong không gian thực mình là lực lượng chủ đạo, bây giờ lên không gian mạng, có thể về mặt số lượng mình không chủ đạo nhưng những thông tin từ báo chí phải định hướng được dòng chảy chính trên không gian mạng, chất lượng ở cả tin tức và nội dung.
Theo ông, Bộ Thông tin và Truyền thông, Ban Tuyên giáo Trung ương và Hội Nhà báo Việt Nam đã xác định đây là định hướng chính để xác định lại vị trí, vai trò của báo chí cách mạng.
“Chúng tôi cũng xác định cách tốt nhất để cạnh tranh với mạng xã hội là làm khác mạng xã hội và quay về với giá trị cốt lõi của mình. Sử dụng công nghệ của mạng xã hội để làm báo và coi mạng xã hội là môi trường để xuất hiện”, ông Hùng bày tỏ.
Ba giải pháp mới ngăn chặn thông tin xấu độc, sai sự thật trên mạng xã hội
Tại phiên chất vấn, đại biểu Nguyễn Duy Thanh (đoàn Cà Mau) đề nghị Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông cho biết, với vai trò quản lý Nhà nước, bộ trưởng sẽ có phương án như nào để quản lý mạng xã hội, đặc biệt đối với các loại thông tin giả, sai sự thật?
Trả lời vấn đề này, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng cho biết, đây là vấn đề không chỉ ở Việt Nam mà mang tính toàn cầu.
Trong lần trả lời chất vấn này, Bộ trưởng Hùng nêu ra ba giải pháp mới.
Trước tiên là việc hoàn thiện về mặt thể chế. Theo ông Hùng, trước đây mới chỉ xử lý cá nhân vi phạm khi đưa tin sai sự thật. Còn nghị định mới vừa được ký cách đây khoảng một tuần, đưa ra vấn đề xử lý các nền tảng xã hội khi vi phạm pháp luật Việt Nam.
Thứ hai, trước đây hay nghĩ nhiều đến trách nhiệm quản lý Nhà nước, nhưng theo ông Hùng, ở đây có trách nhiệm lớn đối với các nền tảng xã hội. Họ có không gian, thuê bao riêng với hàng trăm triệu, thậm chí hàng tỷ người dùng.
“Họ phải có trách nhiệm rà quét, tự động gỡ bỏ thông tin xấu độc, sai sự thật”, ông Hùng cho hay.
Giải pháp thứ ba là, theo Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng, là công tác truyền thông, làm sao để khi lên một không gian mới, không gian số, mọi người có khả năng đề kháng. “Việc đào tạo không chỉ chúng ta mà cho thế hệ tương lai, tức là các em học sinh”, ông Hùng cho hay.
Ngoài ra, để người thân bị ảnh hưởng bởi thông tin sai, xấu độc, có nơi để phản ánh, Bộ Thông tin và Truyền thông đã đưa vào vận hành trung tâm chống tin giả, tin sai sự thật.
Chính phủ sẽ xây dựng cơ chế đặc thù về kinh tế báo chí
Tham gia chất vấn, đại biểu Tạ Thị Yên- Đoàn ĐBQH tỉnh Điện Biên đặt câu hỏi, trong bối cảnh cạnh tranh gay gắt giữa báo chí truyền thống và internet, mạng xã hội, ngoài việc tăng cường chất lượng, đẩy mạnh số hóa báo chí thì bài toán kinh tế báo chí, mô hình kinh doanh báo chí sẽ phải giải quyết như thế nào để báo chí truyền thống có thể cạnh tranh và tồn tại, làm tốt vai trò người lính xung kích trên mặt trận văn hóa, tư tưởng, góp phần vào sự phát triển bền vững của đất nước?
Trả lời chất vấn của đại biểu Tạ Thị Yên, Bộ trưởng cho biết, khi kinh tế thị trường phát triển, các doanh nghiệp bắt buộc phải quảng cáo để bán hàng, vì thế chi khá nhiều tiền cho quảng cáo, khi đó quảng cáo chủ yếu trên báo chí. Các cơ quan báo chí cũng mong muốn được tự chủ tài chính, nhưng sau đó mạng xã hội xuất hiện, 80% quảng cáo trực tuyến, như vậy nguồn thu của báo chí, nhất là các cơ quan báo chí tự chủ tài chính đã giảm đáng kể nguồn thu.
Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng cho biết, số lượng cơ quan báo chí ra đời nhiều (880 cơ quan báo chí) nhưng nguồn thu giảm.
Trong chỉ thị Thủ tướng Chính phủ ban hành về truyền thông chính sách có yêu cầu các bộ, ngành, chính quyền địa phương các cấp phải coi truyền thông là việc của mình. Ngoài chủ động đưa thông tin, có kế hoạch đưa thông tin, có bộ máy đưa thông tin, có ngân sách hàng năm để chi cho truyền thông chính sách và dùng đến ngân sách để đặt hàng báo chí. Đây là một thay đổi, thực tế cho thấy, từ năm ngoái, các cơ quan, chính quyền các cấp bắt đầu tăng ngân sách cho báo chí.
Trong kế hoạch sửa Luật Báo chí sắp tới, cũng có một mục đề cập đến kinh tế báo chí, trong đó cho phép một số cơ quan báo chí lớn được kinh doanh về nội dung, kinh doanh xung quanh lĩnh vực truyền thông.
Bộ trưởng cũng lưu ý, nếu báo chí chạy theo mạng xã hội, chúng ta sẽ đứng ở phía sau, do vậy phải có sự khác biệt với mạng xã hội là dùng công nghệ số để lấy lại “trận địa”, tăng số lượng độc giả, từ đó quảng cáo cũng sẽ tăng lên.
Đặc biệt, trong quy hoạch báo chí, có một nội dung rất quan trọng là nhà nước tập trung đầu tư có trọng tâm, trọng điểm cho 6 cơ quan báo chí chủ lực để trở thành sức mạnh truyền thông; đồng thời trong quá trình sửa luật theo hướng, Chính phủ sẽ xây dựng cơ chế đặc thù về kinh tế báo chí cho các cơ quan báo chí chủ lực.
