Không hiệu quả, sai mục đích
Khu đất của Công ty cổ phần Giống nông nghiệp Điện Biên (trại giống thị trấn Tủa Chùa), được UBND tỉnh Lai Châu cũ nay là tỉnh Điện Biên cho thuê đất tại quyết định 929/QĐ-UBND ngày 2/7/2003 với diện tích 173.992m2; mục đích để sản xuất các loại giống cây trồng nông nghiệp. Đến năm 2011, UBND tỉnh Điện Biên đã thu hồi một phần diện tích 39.950m2. Hiện nay diện tích đang giao cho Công ty quản lý 134.042m2, gồm: Khu đất trụ sở gần 2.000m2, mục đích sử dụng đất là đất thương mại, dịch vụ; phần diện tích còn lại (khu đất hồ Tông Lệnh) hơn 132.000m2 là đất trồng cây hàng năm, đất rừng phòng hộ, đất trồng cây lâu năm.
Điều đáng nói, thời gian qua Công ty sử dụng không đúng mục đích được cho thuê đất. Hiện nay trên diện tích thửa đất làm trụ sở (gần 2.000m2) có 2 gian nhà đang được Công ty cho Công ty TNHH Tư vấn xây dựng Minh Khôi tỉnh Điện Biên thuê để vật liệu. Đối với diện tích còn lại (hơn 132.000m2), qua kiểm tra, hiện trạng một phần diện tích là rừng, đất nông nghiệp, một phần để hoang hóa không sử dụng và một số vị trí có dấu hiệu bị lấn chiếm đất. Khu vườn ươm nhiều năm không sử dụng, Công ty không quản lý chặt chẽ quỹ đất được giao dẫn đến các hộ gia đình, cá nhân lấn chiếm đất; khu rừng phòng hộ quản lý không chặt chẽ, để người dân chặt phá, lấn chiếm.
Ngoài ra, hiện nay trên địa bàn huyện Tủa Chùa, còn có 3 thửa đất của Công ty cổ phần Giống nông nghiệp Điện Biên được cho thuê đất, gồm: Thửa đất tại xưởng chè xã Tả Sìn Thàng (diện tích gần 686m2); thửa đất tại xưởng chè Sín Chải (diện tích 1.000m2); thửa đất tại xưởng chè xã Sính Phình (diện tích gần 1.063m2). Trên các thửa đất đều có nhà xưởng (xây cấp 4), nhưng không hoạt động, để hoang hoặc hoạt động không hiệu quả. Theo ông Sùng A Khày, Chủ tịch UBND xã Sính Phình, thửa đất xưởng chè của Công ty trên địa bàn xã quản lý sử dụng từ năm 1996, khu đất chưa có giấy tờ về quyền sử dụng đất. Có xưởng chè sẽ thúc đẩy phát triển cây chè, hoạt động thu mua chè trên địa bàn xã, đồng thời tạo việc làm cho người dân. Thế nhưng, hoạt động thu mua, chế biến chè của Công ty trên địa bàn xã không hiệu quả, thậm chí những năm gần đây không hoạt động, gây lãng phí nguồn lực đất đai trên địa bàn xã.
Tương tự, thửa đất của Công ty Điện ảnh (Trung tâm phát hành phim và chiếu bóng tỉnh Điện Biên), có số thửa đất 109, tờ bản đồ số 13, diện tích 75m2, tại tổ dân phố Đồng Tâm, thị trấn Tủa Chùa hiện đang sử dụng sai mục đích. Theo đó, thửa đất đã được Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh ký cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất; mục đích sử dụng là trụ sở đất cơ quan; thời hạn sử dụng lâu dài. Nhưng qua kiểm tra, hiện trạng trên đất đang có 1 ngôi nhà 2 tầng Công ty Điện ảnh đang cho hộ gia đình, cá nhân trên địa bàn thị trấn Tủa Chùa thuê đất để ở và bán hàng quần áo.
Sớm thu hồi để quản lý hiệu quả
Ngày 3/10/2023, đoàn thanh tra của Sở Tài nguyên và Môi trường đã kiểm tra thực tế việc sử dụng đất của các tổ chức trên địa bàn huyện Tủa Chùa, và đã phát hiện nhiều sai phạm. Đoàn thanh tra kiến nghị xử phạt vi phạm hành chính về lĩnh vực đất đai đối với những sai phạm của Công ty Công ty cổ phần Giống nông nghiệp Điện Biên và buộc nộp lại số lợi ích bất hợp pháp có được do thực hiện hành vi vi phạm. Đồng thời, yêu cầu Công ty thực hiện nghĩa vụ tài chính đối với các khu đất còn nợ (khu đất hồ Tông Lệnh và khu xưởng chế biến chè Sính Phình).
Trước những vi phạm về việc quản lý, sử dụng đất được giao, cho thuê, các xã Sính Phình, Tả Sìn Thàng, Sín Chải, thị trấn Tủa Chùa và UBND huyện Tủa Chùa đã nhiều lần kiến nghị cơ quan chức năng xem xét, tham mưu cho UBND tỉnh thu hồi, giao lại cho huyện quản lý, sử dụng hiệu quả nguồn lực đất đai và theo quy hoạch của huyện, nhưng đến nay vẫn chưa thu hồi được.
Theo ông Bùi Văn Thuần, Chủ tịch UBND thị trấn Tủa Chùa, đất khu vực trụ sở (trại giống thị trấn Tủa Chùa), hiện công ty không sử dụng và đang cho thuê lại một phần diện tích. Cùng đó, khu đất vườn ươm, khu rừng phòng hộ, quản lý không chặt để người dân chặt phá, lấn chiếm… Vì vậy, đề nghị Công ty tự nguyện trả lại đất cho địa phương để quản lý theo quy định và phải có trách nhiệm giải quyết dứt điểm việc tranh chấp, lấn chiếm đất đai sau khi trả lại đất.
Được biết Sở Tài nguyên và Môi trường đã yêu cầu Công ty cổ phần Giống nông nghiệp Điện Biên rà soát, xây dựng phương án sử dụng đất (đối với thửa đất tại hồ Tông Lệnh) để thẩm định và phê duyệt, nhưng đến nay Công ty vẫn chưa hoàn thiện việc lập phương án sử dụng đất. Mới đây nhất, (tháng 10/2023), Sở Tài nguyên và Môi trường tiếp tục có văn bản yêu cầu Công ty hoàn thiện hồ sơ, trả lại các khu đất của Công ty trên địa bàn huyện Tủa Chùa.
Đối với thửa đất của Công ty Điện ảnh tại tổ dân phố Đồng Tâm, thị trấn Tủa Chùa, đến nay không còn nhu cầu sử dụng và đồng ý trả lại đất cho địa phương quản lý theo quy định. Tuy nhiên, hiện trạng của thửa đất vẫn còn tài sản trên đất, căn cứ vào Luật Quản lý sử dụng tài sản công thì Công ty phải báo cáo với Sở Văn hóa Thể thao và Du lịch, Sở Tài chính để thực hiện việc xử lý đối với tài sản gắn liền với đất trước khi hoàn thiện hồ sơ trả lại đất theo quy định. Sau khi xử lý xong, Sở sẽ tham mưu UBND tỉnh thu hồi đất và bàn giao cho huyện quản lý.
Theo lãnh đạo Công ty cổ phần Giống nông nghiệp Điện Biên cho biết, đối với khu đất hồ Tông Lệnh hơn 132.000m2, Công ty không còn nhu cầu sử dụng đất và tự nguyện trả lại cho nhà nước. Tuy nhiên, do hồ sơ về mốc giới, tọa độ không rõ ràng, đơn vị đã đề nghị Sở Tài nguyên và Môi trường đo đạc, xác định lại tọa độ, vị trí, mốc giới mới có thể tiến hành được các bước tiếp theo. Riêng đối với khu đất trụ sở làm việc gần 2.000m2, Công ty đề xuất xin giữ lại. Còn đối với khu đất xưởng chế biến chè tại xã Sính Phình, do không còn nhu cầu sử dụng, Công ty tự nguyện trả lại cho Nhà nước theo quy định
Theo ông Nguyễn Minh Tuân, Phó Chủ tịch UBND huyện Tủa Chùa, hiện nay qua kiểm tra, rà soát, 2 tổ chức được giao, cho thuê đất đã tự nguyện trả lại đất cho nhà nước, vì vậy mong muốn cơ quan chức năng xem xét, hoàn thiện các thủ tục, tham mưu cho UBND tỉnh thu hồi, bàn giao cho địa phương quản lý theo quy hoạch.
