Năm 2023, Quỹ Bảo vệ và Phát triển rừng tỉnh đã chi trả hơn 252,5 tỷ đồng tiền DVMTR cho các chủ rừng trên địa bàn tỉnh. Trong đó, chi trả cho chủ rừng chưa nhận các năm trước hơn 3,3 tỷ đồng; tiền DVMTR năm 2022 trên 168,6 tỷ đồng và tạm ứng năm 2023 hơn 80,5 tỷ đồng. Song hành với đó, để tiền dịch vụ môi trường rừng được sử dụng hiệu quả, đúng mục đích, công tác kiểm tra, giám sát luôn được Quỹ Bảo vệ và Phát triển rừng tỉnh đặc biệt quan tâm.
Trong khoảng thời gian từ đầu tháng 9 đến cuối tháng 10/2023, Quỹ Bảo vệ và Phát triển rừng tỉnh đã chủ trì, phối hợp tổ chức 2 cuộc kiểm tra về việc quản lý, sử dụng tiền chi trả DVMTR đối với 18 chủ rừng là cộng đồng dân cư thôn/bản trên địa bàn 2 huyện: Tủa Chùa và Điện Biên Đông. Qua kiểm tra cho thấy việc quản lý, sử dụng tiền DVMTR cơ bản đã được các chủ rừng thực hiện đảm bảo theo quy định. Tiền DVMTR được sử dụng cho công tác tuần tra, bảo vệ rừng, các công việc chung của thôn, bản như: xây dựng nhà văn hoá, mua sắm bàn, ghế cho hội họp… và một phần được phân chia đều cho các hộ gia đình trong cộng đồng để nâng cao đời sống, có sự đồng thuận của toàn thể người dân trong thôn, bản. Các khoản chi, tiêu cơ bản đã được Ban Quản lý rừng cộng đồng ghi chép và thể hiện tương đối đầy đủ trong sổ tay chi trả DVMTR.
Bà Lò Thị Ngân, Trưởng phòng Kiểm tra, giám sát – tuyên truyền, Quỹ Bảo vệ và Phát triển rừng tỉnh cho biết: Bên cạnh những kết quả đạt được, thông qua kiểm tra, giám sát một số tồn tại, hạn chế trong việc quản lý, sử dụng tiền DVMTR của các chủ rừng cũng được chỉ ra, như: Một số cộng đồng các thôn, bản chưa xây dựng quy chế hoạt động của ban quản lý rừng cộng đồng, quy chế quản lý sử dụng tiền chi trả DVMTR, chưa thành lập ban kiểm soát cộng đồng và hàng năm chưa xây dựng kế hoạch quản lý sử dụng tiền chi trả DVMTR; việc ghi chép sổ tay chi trả DVMTR chưa khoa học rõ ràng, còn tẩy xoá, ghi chép việc quản lý sử dụng tiền DVMTR vào nhiều cuốn sổ tay khác nhau… Cũng từ việc thẳng thắn chỉ ra những hạn chế trong việc quản lý, sử dụng tiền DVMTR của các cộng đồng thôn, bản, Quỹ Bảo vệ và Phát triển rừng tỉnh đã đề xuất phương án, nhanh chóng hỗ trợ các chủ rừng khắc phục tồn tại, để từ đó công tác chi trả DVMTR được thực thi đúng quy định.
Không chỉ kiểm tra việc quản lý, sử dụng tiền DVMTR của các chủ rừng, hàng năm, Ban điều hành Quỹ Bảo vệ và Phát triển rừng phối hợp với Ban Kiểm soát Quỹ, các đơn vị có liên quan và chính quyền địa phương tổ chức kiểm tra, xác minh diện tích rừng đủ điều kiện cung ứng DVMTR; công tác chi trả tiền DVMTR của cán bộ Ban điều hành Quỹ; việc giải ngân, thanh toán tiền dịch vụ môi trường rừng cho các chủ rừng của đơn vị cung cấp dịch vụ; kiểm tra, đôn đốc các đơn vị sử dụng DVMTR thực hiện nộp tiền về Quỹ theo hợp đồng đã ký kết; kiểm tra diện tích rừng trồng thay thế, trồng cây phân tán trước khi chuyển tiền cho các đơn vị thực hiện.
Trong năm 2023, Quỹ Bảo vệ và Phát triển rừng tỉnh đã chủ trì, phối hợp với các đơn vị có liên quan tổ chức 9 cuộc kiểm tra, giám sát liên quan đến việc thực hiện chi trả dịch vụ môi trường rừng, diện tích rừng trồng thay thế từ nguồn của Quỹ và trồng cây phân tán. Đồng thời tham gia các đoàn kiểm tra, giám sát của các đơn vị liên quan kiểm tra kết quả thực hiện trồng cây phân tán trên địa bàn tỉnh năm 2021 – 2022; giám sát việc thực hiện chi trả DVMTR năm 2021, 2022 trên địa bàn tỉnh; kiểm tra, nghiệm thu Dự án trồng cây phân tán trên địa bàn thị xã Mường Lay.
Theo ông Trần Xuân Tâm, Phó Giám đốc Qũy Bảo vệ và Phát triển rừng tỉnh Điện Biên: Qua kiểm tra, giám sát cho thấy đa số các chủ rừng thực hiện tốt công tác quản lý bảo vệ rừng cung ứng DVMTR, quản lý, sử dụng tiền DVMTR theo quy định; các đơn vị sử dụng DVMTR thực hiện theo quy định của Nghị định số 156/2018/NĐ-CP ngày 16/11/2018 của Chính phủ; các đơn vị thực hiện trồng cây phân tán, trồng rừng thay thế trồng đúng loài cây, đúng mật độ, cây được chăm sóc, phát triển trung bình trở lên, diện tích trồng được quản lý, bảo vệ tốt.
Diện tích rừng cung ứng và số tiền chi trả DVMTR ngày càng tăng là minh chứng rõ nhất cho thấy chi trả DVMTR thực hiện trên địa bàn tỉnh thời gian qua góp phần quan trọng tạo nguồn lực giúp chủ rừng phát triển sinh kế, tăng thu nhập, yên tâm bảo vệ và phát triển rừng. Do đó, trong thời gian tới ngoài việc thường xuyên, liên tục, thực hiện kiểm tra, giám sát việc sử dụng tiền DVMTR của các chủ rừng thì cần tăng cường hơn nữa công tác tập huấn, hướng dẫn để việc quản lý, sử dụng tiền DVMTR đảm bảo đúng quy định, đúng mục đích và đạt hiệu quả cao nhất, đáp ứng kỳ vọng của Đảng và Nhà nước khi ban hành chính sách, đó là cải thiện sinh kế cho người dân tham gia giữ rừng, phục vụ công tác bảo vệ, phát triển và quản lý rừng bền vững.
