Điểm IELTS của người Việt giảm là do đề thi khó hơn?

Theo thống kê điểm bài thi IELTS Academic của người Việt trong năm 2023-2024, các kỹ năng nghe, nói giảm nhẹ 0.1 điểm so với lần thống kê trước vào 2022, thấp hơn mức trung bình thế giới. Bên cạnh đó, điểm trung bình IELTS của thí sinh tại Việt Nam cũng chứng kiến ngày càng nhiều mức điểm thấp (4.0-5.5, tăng 5%), ngày càng ít mức điểm cao (6.0-7.5, giảm 4%). Đâu là nguyên nhân của sự sụt giảm này?

Nhà trường là một trong những lý do?

Hiện là nghiên cứu sinh tiến sĩ ngành giáo dục học tại ĐH Reading (Anh), bà Hà Đặng Như Quỳnh, Giám đốc học thuật DOL English, nhìn nhận một trong những lý do chính khiến điểm thi nghe, nói IELTS sụt giảm là do cách học tiếng Anh trên trường phổ thông thường tập trung vào đọc, viết trên giấy thay vì thực hành nghe, nói. Điều này xuất phát từ thực tế bài thi yêu cầu cũng như cơ sở vật chất, năng lực giáo viên chưa thể đáp ứng.

“Nghe, nói là hai kỹ năng rất khó dạy tốt vì tính tức thời và thiên nhiều hơn về phản xạ. Việc thiếu đi một phương pháp phù hợp để giúp học viên cải thiện hai kỹ năng này cũng là vấn đề lớn. Ngoài ra, các bạn thường chưa nắm rõ bản chất sự khác biệt giữa nghe và nói với đọc và viết, dẫn đến áp dụng những gì đã học trong đọc, viết vào nghe, nói, như sử dụng các từ hàn lâm khi nói khiến việc giao tiếp thiếu tự nhiên”, bà Quỳnh phân tích.

Đồng tình, ông Đinh Quang Tùng, Giám đốc học thuật YSchool, cho biết chương trình học hiện này còn hạn chế việc thực hành nghe và nói, nhất là với học sinh tỉnh. Điều này khiến học sinh, sinh viên có thể đọc, viết ở mức ổn nhưng gặp khó khi nghe, nói vì thiếu môi trường luyện tập. Ở góc độ người trưởng thành, hai kỹ năng trên còn khó cải thiện hơn do khả năng nhận diện ngữ âm ở người lớn gần như đã định hình.

“Một lý do khác có thể là do thói quen học tập của một số thí sinh, nhất là việc học thuộc lòng bài thi nói. Như hôm trước đi thi, tôi từng thấy có thí sinh cầm giấy hoặc điện thoại để học thuộc các câu trả lời mẫu. Điều này chỉ giúp các bạn đạt tối đa là 5.5-6.0 IELTS”, ông Tùng nêu quan điểm.

Ông Tùng cho biết thêm số liệu từ tổ chức IELTS hiện thiếu một số thông tin quan trọng. Đầu tiên, họ chưa có thống kê theo độ tuổi thí sinh. Có thể sự chênh lệch về độ tuổi giữa năm 2022 và 2023-2024 cũng ảnh hưởng phần nào đến điểm số. Thứ hai, mẫu số trong thống kê trên cũng cần được làm rõ. Liệu đây là tỷ lệ thí sinh đạt được mức điểm nào đó hay là tỷ lệ bài thi đạt được mức điểm đó, bởi một thí sinh có thể làm nhiều bài thi.

Các thông tin trên, nếu được làm rõ hơn, sẽ giúp việc phân tích dữ liệu về đặc điểm thí sinh trở nên dễ dàng, chính xác hơn.

Cũng theo ông Tùng, trong lần thi gần đây, nam giáo viên nhận thấy đề thi nghe có xuất hiện một số từ vựng sẽ gây khó khăn cho một số thí sinh như cụm “prickly plants” (cây có nhiều gai) hay “resentment” (cảm giác khó chịu khi bị ép làm điều gì đó). Bài thi này cũng có một số câu yêu cầu thí sinh phải thực sự hiểu những gì nhân vật đang nói, không chỉ dùng mẹo là có thể làm được.

Bà Phan Thị Song Sương, thạc sĩ chuyên ngành giảng dạy tiếng Anh tại ĐH Nottingham Trent (Anh), sáng lập Trung tâm Home English, cũng nhận định rằng điểm thi nói IELTS của học trò thời gian gần đây “thấp bất thường” nhất là với những bạn thi trên máy tính. Bà Sương kể các thí sinh này có nền tảng tốt, đạt điểm thi đọc ở mốc 7.5 nhưng thi nghe chỉ còn 6.0, dù thông thường kết quả thi đọc và nghe phải ngang nhau.

“Tham khảo từ đề thi mẫu trong sách Cambridge English IELTS bản mới nhất, tôi thấy nội dung câu hỏi tuy có khó lên một chút nhưng không quá thách thức người học, nhất là khi nhiều bạn đã học tiếng Anh từ nhỏ”, nữ thạc sĩ nêu ý kiến.

Lời khuyên ôn luyện IELTS hiệu quả

Theo bà Như Quỳnh, để thực sự phát triển năng lực tiếng Anh, giáo viên phải có phương pháp giúp học viên phát triển toàn diện cả 4 kỹ năng nghe, nói, đọc, viết, không dừng ở một kỹ năng riêng lẻ. Nhưng học đều 4 kỹ năng không có nghĩa là học y như nhau mà cần hiểu rõ sự khác biệt về bản chất, sau đó có tư duy học phù hợp với từng kỹ năng, nữ chuyên gia lưu ý.

Cũng theo bà Quỳnh, một trong những “trợ thủ” học viên nên tìm đến là công nghệ, đặc biệt ở các kỹ năng thụ động như đọc, nghe vốn cần luyện tập nhiều để cải thiện. Công nghệ trong trường hợp này sẽ giúp xây dựng kho bài tập, bài thi kèm đáp án, giải thích chi tiết như một giáo viên. Với các kỹ năng chủ động như nói, viết, học sinh có thể nhờ trí tuệ nhân tạo chấm, sửa bài liên tục.

Chia sẻ về thời gian thi IELTS, bà Quỳnh nhận định không có một con số nhất định phù hợp cho tất cả. Bởi, ngoài kiểm tra ngôn ngữ, IELTS còn đòi hỏi lượng kiến thức xã hội nhất định, nên chỉ thi khi các bạn có đủ trải nghiệm.

“Độ tuổi sớm nhất nên là vào cuối THCS hoặc đầu THPT. Tuy nhiên, dù ở độ tuổi nào, học sinh cũng không nên coi IELTS là mục tiêu cuối cùng mà các em nên tập trung vào việc xây dựng tư duy học tiếng Anh đúng đắn. Khi giỏi tiếng Anh, có tư duy học đúng, học sinh sẽ có thể chinh phục bất kỳ bài thi tiếng Anh nào một cách dễ dàng”, vị nghiên cứu sinh tiến sĩ chia sẻ.

Bà Song Sương thì lưu ý thời lượng ôn luyện IELTS phụ thuộc vào cấp độ hiện tại cũng như mục tiêu của thí sinh. Thế nên, trước tiên bạn phải xác định năng lực của mình, sau đó chọn học có hướng dẫn từ sách hoặc giáo viên. Dựa theo nghiên cứu, trung bình mỗi người cần khoảng 100 giờ học có hướng dẫn để tăng 0.5 IELTS. Thời gian này sẽ chênh lệch dựa trên các yếu tố khác như độ tuổi, năng khiếu và sự khác biệt giữa ngôn ngữ mẹ đẻ so với ngôn ngữ Anh.