Thành phố Hạ Long sở hữu nguồn tài nguyên du lịch văn hóa, lịch sử rất phong phú và độc đáo với 96 di tích lịch sử-văn hóa-danh thắng, 13 lễ hội truyền thống và hiện đại.
Trong số đó, nổi bật nhất là Vịnh Hạ Long được UNESCO 3 lần công nhận là Di sản Thiên nhiên Thế giới.
Trong những năm qua, Hạ Long đã dành nguồn lực, quan tâm, làm tốt công tác tổ chức những lễ hội, ngày hội truyền thống một cách bài bản, quy mô, mang đậm dấu ấn, nét đẹp văn hóa, con người vùng đất di sản và đang dần trở thành các sản phẩm thu hút khách du lịch qua mỗi lần tổ chức.
Nổi bật, Carnaval Hạ Long là một trong những sản phẩm du lịch đặc sắc nhất, lễ hội đường phố ấn tượng nhất mỗi dịp Hè về đã được thành phố và tỉnh duy trì, phát triển suốt nhiều năm qua.
Mỗi năm một chủ đề với những màn biểu diễn nghệ thuật được dàn dựng đặc sắc, công phu, ấn tượng, Carnaval Hạ Long đã tạo nên sức sống mới, diện mạo riêng và để lại nhiều ấn tượng tốt đẹp cho du khách về vẻ đẹp vùng đất di sản.
Qua đó, góp phần gắn kết văn hóa với du lịch, đưa các hoạt động lễ hội trở thành không gian văn hóa đặc sắc, hội tụ tinh hoa truyền thống và hiện đại, đồng thời, minh chứng cho sức sáng tạo dựa trên tài nguyên văn hóa để thúc đẩy công nghiệp văn hóa tại Hạ Long nói riêng và Quảng Ninh nói chung.
Với mục tiêu phát huy các giá trị văn hóa truyền thống, các di sản văn hóa phi vật thể trên địa bàn qua việc tổ chức các lễ hội, sự kiện, gắn với mục tiêu xây dựng Hạ Long (Quảng Ninh) là Thành phố lễ hội, trung tâm du lịch quốc gia, mang tầm quốc tế, mới đây, Ủy ban Nhân dân thành phố Hạ Long đã ban hành Quyết định số 7556/QĐ-UBND phê duyệt Đề án “Hạ Long – thành phố lễ hội.”
Đề án thể hiện tầm nhìn, cách làm sáng tạo của địa phương trong thực hiện công tác bảo tồn, tôn vinh các lễ hội truyền thống, phát triển các lễ hội mới đáp ứng nhu cầu vui chơi, thụ hưởng văn hóa của người dân. Qua đó, từng bước hình thành thương hiệu cho các lễ hội văn hóa, du lịch riêng có của thành phố bên bờ di sản.
Để triển khai thực hiện Đề án “Hạ Long – thành phố lễ hội,” thành phố Hạ Long sẽ bảo tồn, phát huy các lễ hội truyền thống mang bản sắc văn hóa tiêu biểu, đặc trưng riêng. Đồng thời, nâng cấp một số lễ hội có giá trị, sự kiện tiêu biểu để tổ chức thường niên ở quy mô cấp thành phố và lựa chọn phục dựng lại một số lễ hội truyền thống có giá trị tiêu biểu; huy động có hiệu quả các nguồn lực (tài trợ, xã hội hóa) để tổ chức lễ hội, sự kiện.
Năm 2025, thành phố Hạ Long sẽ phục dựng và tổ chức lại một số lễ hội truyền thống như Lễ mừng cơm mới của người Tày xã Dân Chủ; Lễ Đại Phan của dân tộc Sán Dìu thành phố Hạ Long; Lễ hội chùa Lôi Âm; Lễ hội đền Cái Lân; Lễ hội chùa Long Tiên.
Cùng với đó, nâng cấp quy mô một số lễ hội truyền thống: Hội làng Bằng Cả, Lễ hội đền vua Lê Thái Tổ. Đặc biệt, tập trung xây dựng hồ sơ khoa học đề nghị xếp hạng Di sản Văn hóa phi Vật thể cấp Quốc gia đối với Lễ hội đền Đức Ông Trần Quốc Nghiễn (năm 2025), Lễ hội đền vua Lê Thái Tổ (năm 2027).
Ngoài ra, thành phố cũng tổ chức một số lễ hội, sự kiện văn hóa du lịch mới: Lễ hội đua thuyền buồm thể thao và thuyền rồng truyền thống thành phố Hạ Long; Lễ hội hoa anh đào và Tuần văn hóa Nhật Bản tại Hạ Long; Lễ hội dù bay có động cơ và dù lượn; Lễ hội trăng rằm và trình diễn ánh sáng nghệ thuật bên vịnh Di sản; Ngày di sản vịnh Hạ Long; Lễ hội hoa Xuân Hạ Long; Lễ hội hoa-Thiên đường hoa Quảng La; Lễ hội mùa ổi chín…
Dự kiến có 16 lễ hội, sự kiện văn hóa cấp thành phố; 14 lễ hội du lịch cấp xã, phường.
Đặc biệt, trong quá trình triển khai thực hiện Đề án, địa phương sẽ tạo điều kiện, thu hút các nhà đầu tư dàn dựng, tổ chức các chương trình sản xuất phim điện ảnh, âm nhạc, giải trí, biểu diễn thực cảnh gắn với văn hóa biển, đảo, văn hóa truyền thống của các dân tộc trên địa bàn./.
