Trong hành trình tìm về miền di sản cùng khám phá những nét đặc sắc khác biệt riêng có của du lịch Móng Cái, nhất là du lịch tâm linh, du khách nên đến tham quan, vãn cảnh đền Thánh Mẫu tại phường Trà Cổ, một nét đẹp truyền thống trong tín ngưỡng thờ Mẫu thuần Việt của Việt Nam. Năm 2023, đền Thánh Mẫu đã được UBND tỉnh xếp hạng di tích lịch sử cấp tỉnh.
Xưa kia, người dân đến đền Thánh Mẫu để cầu trời yên biển lặng, đi biển an toàn, mùa màng bội thu. Ngày nay, người dân và du khách đến đền không chỉ thực hiện các nghi lễ tâm linh mà còn ngắm cảnh, tìm sự bình an, thư thái cho tâm hồn. Đi qua cổng chính, đưa du khách vào một khoảng sân rộng có một cây gạo cổ thụ tán rộng, hàng năm cứ vào dịp tháng ba cây gạo lại đơm hoa thắp lửa một góc trời. Trước sân đền có am thờ Mẫu, phía trước là hồ cá, xa xa là bát ngát những rặng tre xanh mát soi bóng xuống những đầm nuôi tôm, thả cá của ngư dân.
Tương truyền ngôi đền đã có niên đại hàng ngàn năm, gắn bó với đất và người nơi biên cương Tổ quốc. Xưa kia đền chỉ là một am nhỏ trong rừng chay cổ thụ. Theo giai thoại, có một pho tượng trôi từ biển vào, nhân dân trong vùng thấy kỳ lạ nên rước vào lập đền thờ. Ngoài thờ Thiên Hậu Thánh Mẫu, trong đền còn có ban thờ tứ mẫu. Trải qua biến thiên của thời gian, rừng chay giờ đã không còn, dấu tích rừng chay chỉ còn lại vài cây chay cổ thụ trên sân đền, trong đó có cây di sản đã 700 tuổi. Qua thời gian, đền được tu bổ lại, khang trang và tọa lạc trên một khu đất bề thế như ngày nay.
Cùng với cây chay cổ thụ, trong khuôn viên đền còn có giếng Tiên quanh năm đầy ắp nước. Theo ông thủ từ trông giữ đền, khu vực đền là vùng cửa biển nên nước lợ, người dân không thể dùng nước giếng để ăn uống nhưng riêng nước giếng trong sân đền thì quanh năm ngọt, mát, không bao giờ cạn nên được gọi là giếng Tiên. Theo các cụ cao niên trong làng kể lại, từ xưa đến nay nhân dân thường đến giếng Tiên lấy nước về dùng để pha trà, uống vào tinh thần minh mẫn, sảng khoái, khỏe mạnh.
Lễ hội chính của đền Thánh Mẫu diễn ra vào ngày 23/3 âm lịch hàng năm. Tương truyền đây là ngày sinh của bà Thiên Hậu Thánh Mẫu. Vào sáng ngày chính hội, người dân địa phương tổ chức lễ rước kiệu Thánh Mẫu xuất du quanh làng, cầu cho quốc thái dân an, mưa thuận gió hòa, nhân dân mạnh khỏe, mùa màng tươi tốt, tôm cá đầy thuyền.
Vào những ngày diễn ra lễ hội, những người con của quê hương Trà Cổ từ khắp mọi miền và du khách thập phương đến tham dự đều thành kính sửa soạn mâm lễ vật dâng lên Thiên Hậu Thánh Mẫu. Đồng thời tổ chức nhiều hoạt động văn nghệ và lễ múa dâng hoa đặc sắc mang đậm nét văn hóa của người dân Việt nơi miền biển.
Mùa hè này, du khách hãy về với Trà Cổ về với du lịch tâm linh ở thành phố Móng Cái với nhiều địa danh nổi tiếng như đền Xã Tắc, chùa Xuân Lan, chùa Linh Sơn, đình Trà Cổ, đình Bình Ngọc v.v để chiêm bái và khám phá nét đặc sắc văn hóa Việt nơi địa đầu Tổ quốc.
