Đề xuất 8 năng lực trong khung năng lực số cho học sinh THPT

Ngày 27-11, tại hội thảo “Phát triển năng lực số gắn liền với năng lực nghiên cứu khoa học và định hướng nghề nghiệp của học sinh THPT” do Sở GD-ĐT TP HCM tổ chức, nhiều ý kiến chuyên gia, nhà giáo cho rằng việc phát triển và nâng cao năng lực số cho học sinh là rất cần thiết và quan trọng.

Ông Hồ Tấn Minh, Chánh văn phòng Sở GD-ĐT TP, cho biết trong thời đại số với khối lượng thông tin khổng lồ, người học cần có khả năng phân tích hợp lý và tư duy phản biện để đánh giá thông tin hiệu quả. Trong đó, năng lực số là yếu tố sống còn để đạt đến thành công trong học tập, nghiên cứu và phát triển sự nghiệp.

Theo ông Minh, một số kỹ năng số để học sinh trở thành công dân số toàn cầu, đó là năng lực tư duy thông tin và dữ liệu thể hiện qua khả năng tìm kiếm, hiểu và sử dụng thông tin, dữ liệu một cách hiệu quả…

Năng lực giao tiếp và hợp tác: Khả năng giao tiếp và hợp tác với người khác bằng cách sử dụng công nghệ kỹ thuật số… 

Khả năng sáng tạo và chia sẻ nội dung kỹ thuật số: Sử dụng công cụ kỹ thuật số để tạo văn bản, hình ảnh, video và các loại nội dung khác…

TS Lê Văn Thiện, Trường THPT Gia Định (quận Bình Thạnh), cho rằng để phát triển năng lực số cho học sinh một cách hiệu quả và phù hợp với mục tiêu của Chương trình GDPT 2018, nhà trường cần có chiến lược quản lý toàn diện, tập trung vào các yếu tố như: Xây dựng mục tiêu và kế hoạch phát triển năng lực số cho học sinh THPT. Mục tiêu hướng đến đầu tiên là giúp học sinh hiểu và sử dụng công nghệ số hiệu quả, đồng thời biết cách tìm kiếm, phân tích, đánh giá thông tin từ môi trường số. 

Cùng với đó, học sinh cần được trang bị kỹ năng bảo vệ an toàn thông tin cá nhân và sức khỏe tinh thần khi tiếp cận công nghệ. Đặc biệt, việc khuyến khích học sinh sử dụng công nghệ để sáng tạo và giải quyết các vấn đề thực tiễn sẽ thúc đẩy tư duy phản biện và phát triển khả năng tự học, làm việc nhóm. Kế hoạch phát triển năng lực số bắt đầu từ việc tích hợp nội dung về công nghệ vào chương trình học, lồng ghép kiến thức số vào các môn học..

Theo ông Thiện, trường học cũng cần có các buổi học về an toàn số và chăm sóc sức khỏe tinh thần giúp học sinh bảo vệ bản thân trước những rủi ro của môi trường số và biết cách quản lý thời gian sử dụng thiết bị. 

Cuối cùng, việc đánh giá và cải tiến kế hoạch phát triển năng lực số qua các bài kiểm tra thực hành và ý kiến từ học sinh, phụ huynh sẽ giúp hoàn thiện quá trình này…

8 năng lực trong khung năng lực số

Ông Nguyễn Bảo Quốc, Phó Giám đốc Sở GD-ĐT TP HCM, đề xuất khung năng lực số cho học sinh THPT (bao gồm văn hóa số), gồm 8 năng lực:

– Kiến thức cơ bản về thiết bị kỹ thuật số: Chọn lựa các thiết bị và công nghệ số phù hợp để giải quyết các tình huống trong thực tế. Theo dõi các thông tin mới về các ứng dụng và công nghệ mới nhằm đáp ứng nhu cầu và mục đích sử dụng.

– Xử lý thông tin và dữ liệu: Linh hoạt trong tìm kiếm, sử dụng và quản lý thông tin hiệu quả, đánh giá, đối chiếu độ tin cậy của các nguồn dữ liệu khác nhau.

– Giao tiếp và hợp tác: Thông qua các công nghệ số trong môi trường số để giao tiếp và hợp tác, tham gia vào xã hội số với tư cách cá nhân theo chuẩn mực giao tiếp và biết cách quản lý định danh cá nhân khi tham gia trực tuyến.

– Kiến tạo nội dung số: Quá trình phát triển và sáng tạo các sản phẩm, dịch vụ và giải pháp công nghệ số đáp ứng nhu cầu bản thân và xã hội trong môi trường số trên cơ sở tôn trọng bản quyền và bảo mật.

– An toàn kỹ thuật số: Bảo vệ thông tin, dữ liệu và hệ thống kỹ thuật khỏi các rủi ro, tấn công, mất mát. Đồng thời giáo dục về an toàn kỹ thuật số; đồng thời chú ý đến sức khỏe cá nhân và bảo vệ môi trường khi sử dụng các thiết bị số.

– Giải quyết vấn đề: Xác định bản chất vấn đề; linh hoạt, sáng tạo giải quyết các tình huống có vấn đề kỹ thuật trong khi tham gia vào môi trường số…

– Văn hóa số: Cách thức học sinh thể hiện, cư xử, suy nghĩ và giao tiếp trên môi trường số; thiết lập môi trường văn hóa trong thời đại chuyển đổi số.

– Năng lực định hướng liên quan đến nghề nghiệp: Vận hành thành thạo các thiết bị số và công nghệ số đặc trưng trong một lĩnh vực cụ thể, nhất định. Vận hành thành thạo các thiết bị số và công nghệ số đặc trưng trong một lĩnh vực đặc thù: Xác định và lựa chọn thiết bị số và công nghệ số phù hợp với lĩnh vực cụ thể.