CÓ KHẢ NĂNG ĐÁP ỨNG 2 TIÊU CHÍUNESCO
Trong khuôn khổ lễ hội Quán Thế Âm, hôm qua (17.3) tại di tích quốc gia đặc biệt danh thắng Ngũ Hành Sơn, Sở VH-TT TP.Đà Nẵng tổ chức tọa đàm chủ đề: Ảnh hưởng của Phật giáo trong di sản tư liệu văn bia ma nhai (di sản tư liệu thuộc Chương trình ký ức thế giới khu vực châu Á - Thái Bình Dương) tại danh thắng Ngũ Hành Sơn Đà Nẵng.
Với nhiều giá trị độc đáo, các chuyên gia cho rằng danh thắng Ngũ Hành Sơn có thể đạt tiêu chí về di sản thế giới
Tọa đàm về giá trị ma nhai nhận được nhiều ý kiến đóng góp từ các chuyên gia
ẢNH: HOÀNG SƠN
Ma nhai Ngũ Uẩn sơn cổ tích Phật tịch diệt lạc tại động Vân Thông
PGS-TS Bùi Chí Hoàng, Ủy viên Hội đồng Di sản văn hóa quốc gia, đánh giá với nhiều giá trị hết sức độc đáo và đặc biệt, di sản ma nhai cần sớm được nâng lên cấp cao hơn, là di sản tư liệu thế giới. "Đây là vấn đề các nhà nghiên cứu nên tính đến, để khi làm được, việc tiếp cận danh hiệu di sản thế giới cho Ngũ Hành Sơn khả thi hơn rất nhiều", ông Hoàng nói.
PGS-TS Bùi Chí Hoàng phân tích, Ngũ Hành Sơn được công nhận là di tích quốc gia và sau đó là di tích quốc gia đặc biệt loại hình danh thắng. Theo ông, điều đó cho thấy lâu nay chúng ta vẫn tiếp cận Ngũ Hành Sơn về khía cạnh danh thắng mà ít đề cập đến yếu tố văn hóa. Trong khi đó, các dấu vết văn hóa Sa Huỳnh, dấu ấn văn hóa Chăm, yếu tố Phật giáo các thời kỳ… là cực kỳ đậm đặc, đậm nét. Ông Hoàng cho rằng các yếu tố văn hóa Ngũ Hành Sơn có thể sẽ đáp ứng được các tiêu chí của UNESCO về công nhận di sản văn hóa.
"Việc đầu tiên là phải xác định tiêu chí, cần phải có hội đồng khoa học tư vấn đánh giá các giá trị thiên nhiên, văn hóa, lịch sử… để chọn tiêu chí chính xác. Theo tôi, Ngũ Hành Sơn đạt tiêu chí thứ 2 về văn hóa, là khu di tích có sự giao thoa trong nhiều giai đoạn lịch sử để lại nhiều giá trị độc đáo. Tiêu chí nữa là địa chất rất đặc sắc. Chính vì vậy mà người ta đã tiếp cận góc độ là danh thắng, có khả năng hợp với tiêu chí thứ 7. Đó là 2 tiêu chí mà tôi nghĩ có khả năng nghiên cứu để chúng ta có thể xây dựng hồ sơ", ông Hoàng nói.
Theo đánh giá của PGS-TS Bùi Chí Hoàng, Ngũ Hành Sơn có một phần của di sản Borobudur (Indonesia), có một phần của Mỹ Sơn (Quảng Nam) nhưng chưa đủ lớn; có một phần di sản thiên nhiên của Phong Nha - Kẻ Bàng (Quảng Bình), một phần của di sản thiên nhiên Hạ Long (Quảng Ninh) nhưng chưa lớn bằng. "Cho nên nỗ lực trong nâng tầm di sản là rất lớn, cũng như nỗ lực vô cùng lớn để Mỹ Sơn và Hội An trở thành di sản thế giới ở thời kỳ trước. Nếu Ngũ Hành Sơn trở thành di sản thế giới thì Quảng Nam - Đà Nẵng sẽ là vùng đất bùng nổ phát huy giá trị, với mức độ rất cao…", ông Hoàng nói thêm.
THẬN TRỌNG KHI BẢO TỒN MANHAI
TS Nguyễn Hoàng Thân, Trường ĐH Sư phạm - Đại học Đà Nẵng, cho biết hệ thống văn khắc trên vách đá Ngũ Hành Sơn, hay còn gọi là tư liệu ma nhai, được hình thành dưới thời chúa Nguyễn và triều Nguyễn cùng với một số văn bản có niên đại nửa đầu thế kỷ 20, đến nay ngót nghét 4 thế kỷ. Hiện có gần 80 văn bia, phân bố khắp các khu vực Ngũ Hành Sơn, trong đó văn bia ma nhai tập trung chủ yếu trên các vách đá động Huyền Không, chiếm gần một nửa tổng số lượng văn bia ma nhai Ngũ Hành Sơn. Chỉ xét về yếu tố số lượng văn bản ma nhai tại một di tích ở VN thì Ngũ Hành Sơn có số lượng văn bản ma nhai nhiều nhất.
Ma nhai Phổ Đà sơn linh trung Phật tại động Hoa Nghiêm - ma nhai có giá trị hàng đầu tại Ngũ Hành Sơn
Các ma nhai tồn tại trong các động gần 500 năm qua đang đối mặt với nhiều nguy cơ
Du khách chiêm bái và chiêm ngưỡng các ma nhai trong các hang động tại Ngũ Hành Sơn
Các chuyên gia cho rằng cần lập hội đồng tư vấn để lập hồ sơ di sản thế giới cho Ngũ Hành Sơn
"Văn bia ma nhai Ngũ Hành Sơn nói chung và văn bia ma nhai Ngũ Hành Sơn liên quan Phật giáo nói riêng trải qua gần nửa thiên niên kỷ nên chịu sự tác động của thiên nhiên và con người, nhiều văn bia bị phong hóa, xâm hại. Chúng ta cần có chính sách bảo tồn đặc biệt để mãi giữ gìn di sản cho muôn đời sau", ông Thân kiến nghị. Nhà nghiên cứu Hồ Xuân Tịnh cho rằng nhiều văn bia ma nhai đang bị bào mòn cần phải làm vệ sinh bề mặt. Những ma nhai mất chữ, nếu có thể nên liên hệ nghệ nhân tay nghề cao khôi phục để rõ nét hơn. "Hiện có công nghệ phủ nano. Ở Quảng Nam, nano được phủ để bảo vệ gạch ở các tháp Mỹ Sơn, Chiên Đàn. Khi nước rơi xuống, những viên gạch không bị ngấm nước. Nên làm thử nghiệm trước khi thực hiện với ma nhai", ông Tịnh nói.
Từ đề án bảo tồn và phát huy giá trị 82 bia tiến sĩ tại Văn Miếu, TS Nguyễn Văn Tú, Phó giám đốc Trung tâm hoạt động Văn hóa khoa học Văn Miếu - Quốc Tử Giám, cho hay ngành chức năng đã nghiên cứu loại đá cấu tạo nên các tấm bia nhằm tìm ra hoạt chất bảo quản, bảo vệ bia, tuy nhiên chưa có chất nào hữu hiệu. Hiện đơn vị chỉ sử dụng nước tinh khiết để tẩy mốc trên mặt bia. Ngũ Hành Sơn cũng nên thực hiện theo cách này nếu chưa nghiên cứu kỹ chất liệu đá. "Ma nhai cần được bảo vệ nghiêm ngặt trước tác động con người, khí hậu, thời tiết. Khí hậu ẩm cũng là tác nhân gây hại cho ma nhai, nên làm sao để văn bia không bị nước tác động vào. Việc phủ nano bảo quản ma nhai là một trong những giải pháp, nhưng cần nghiên cứu kỹ lưỡng vì chất liệu đá không loại nào giống nhau", ông Tú nói.
Ông Hà Vỹ, Phó giám đốc Sở VH-TT TP.Đà Nẵng, nhìn nhận công tác bảo tồn và phát huy giá trị ma nhai cần có sự chuẩn bị thận trọng và chu đáo. Tiếp thu việc nên cập nhật hồ sơ để nâng tầm di sản ma nhai là di sản tư liệu thế giới cũng như hướng đến danh hiệu di sản thế giới đối với toàn thể danh thắng Ngũ Hành Sơn, ông Vỹ nói: "Đây là những thông tin, đóng góp rất bổ ích, giá trị nên ngành văn hóa và cao hơn nữa là Thành ủy, UBND TP.Đà Nẵng cần có kế hoạch cụ thể, rõ ràng, hiệu quả...".
Nguồn: https://thanhnien.vn/danh-thang-ngu-hanh-son-xung-tam-di-san-the-gioi-185250317224443928.htm
Bình luận (0)