Đà Nẵng là thành phố lớn thứ 4 ở Việt Nam sau Thành phố Hồ Chí Minh, Hà Nội và Hải Phòng về đô thị hóa và phát triển kinh tế – xã hội. Nằm trên bờ Biển Đông có cửa sông Hàn, Đà Nẵng là một trong những thành phố cảng có vị trí chiến lược của miền Trung Việt Nam và là một trong 5 thành phố trực thuộc Trung ương.
1. Vị trí địa lý
Thành phố Đà Nẵng có diện tích tự nhiên 128.488ha (1.284,88 km2), trong đó huyện đảo Hoàng Sa 30.500ha. Thành phố có 06 quận: Hải Châu, Thanh Khê, Sơn Trà, Ngũ Hành Sơn, Liên Chiểu, Cẩm Lệ và 02 huyện: Hòa Vang và huyện đảo Hoàng Sa (tổng diện tích trên đất liền: 97.988ha).
Đà Nẵng có bờ biển dài khoảng 92 km, có vịnh nước sâu với cảng biển Tiên Sa, có vùng lãnh hải thềm lục địa với độ sâu 200 m, tạo thành vành đai nước nông rộng lớn thích hợp cho phát triển kinh tế tổng hợp biển và giao lưu với nước ngoài. Bờ biển có nhiều bãi tắm đẹp như: Non Nước, Mỹ Khê, Thanh Khê, Nam Ô, Làng Vân… với nhiều cảnh quan thiên nhiên kỳ thú, có giá trị lớn cho phát triển du lịch và nghỉ dưỡng.
Bản đồ các quận huyện thành phố Đà Nẵng (Nguồn: Theo Niên giám thống kê năm 2018)
Các thành phố chính và kết nối trong Đà Nẵng mở rộng
Khu vực Đà Nẵng mở rộng gồm 4 tỉnh, thành phố: Đà Nẵng, Thừa Thiên Huế, Quảng Nam và Quảng Ngãi với tổng dân số khoảng 5,8 triệu người. Các thành phố chính của khu vực Đà Nẵng mở rộng trong phạm vi 100km là Huế, Hội An và Tam Kỳ.
a. Cảng biển
Cảng biển trong Đà Nẵng mở rộng
Cảng Đà Nẵng là cảng chính ở miền Trung Việt Nam và là cảng lớn thứ 3 tại Việt Nam. Cảng Đà Nẵng nằm trong vịnh Đà Nẵng với diện tích 12km2 cùng hệ thống giao thông thuận lợi, Cảng Đà Nẵng hiện là một khâu quan trọng trong chuỗi dịch vụ logistics của khu vực miền Trung Việt Nam. Cảng Đà Nẵng cũng được chọn là điểm cuối cùng của tuyến hành lang kinh tế Đông Tây, nối liền 4 nước Myanmar, Thailand, Lào và Việt Nam, là cửa ngõ chính ra Biển Đông cho toàn khu vực.
Hệ thống cảng biển gắn với dịch vụ logistics được xác định là một trong 5 mũi nhọn kinh tế đã được nêu trong Nghị quyết 43-NQ/TW của Bộ Chính trị về xây dựng và phát triển thành phố Đà Nẵng đến đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045. Cảng Liên Chiểu là dự án nằm trong Đề án Quy hoạch chung thành phố Đà Nẵng đến năm 2030, tầm nhìn 2045. Cảng Liên Chiểu có tổng vốn đầu tư (dự kiến) là 7.378,1 tỷ đồng. Trong đó, nhà nước đầu tư 3.426,3 tỷ đồng, tư nhân đầu tư 3.951,8 tỷ đồng. Dự án có phân kỳ đầu tư từ 2020 – 2025.
b. Sân bay
Để hỗ trợ lưu lượng hàng không ngày càng tăng, nhà ga T2 tại sân bay quốc tế Đà Nẵng đã đi vào hoạt động vào năm 2017. Ngoài ra, một nhà ga T3 đã được đề xuất để tăng cường hơn năng lực khai thác của sân bay. Tuy nhiên, Sân bay Đà Nẵng còn có tiềm năng hợp tác với các sân bay khác tại khu vực Đà Nẵng mở rộng để tăng thêm năng lực khai thác. Đặc biệt, sân bay Phú Bài và sân bay Chu Lai nằm cách sân bay Đà Nẵng lần lượt là 64 km về phía Bắc và 86 km về phía Nam.
Sân bay và các kết nối trong Đà Nẵng mở rộng
c. Sự tích hợp
Các sân bay và cảng biển ở khu vực Đà Nẵng mở rộng hiện được kết nối tốt bằng Đường cao tốc và Quốc lộ. Như vậy, bằng cách tích hợp các cơ sở hạ tầng quan trọng này và tăng cường kết nối giữa chúng, sẽ gia tăng tiềm năng du lịch và logistics cho Đà Nẵng. Qua đó sẽ tạo ra một cụm logistics mạnh mẽ cho khu vực Đà Nẵng mở rộng.
d. Địa hình vùng
Cảnh quan xung quanh Đà Nẵng là kết hợp của cảnh quan đồi núi trong đất liền và đồng bằng ven biển. Độ cao trong khu vực dao động trong khoảng 0m, dọc theo bờ biển ở phía Đông và 1.800m, đạt đỉnh ở phía Tây dọc theo sườn núi của dãy Trường Sơn. Các cao độ cao ở phía Tây, giữa Đà Nẵng và huyện Phú Lộc có khả năng ngắt kết nối với phía Bắc của Việt Nam, và về phía Tây đối với Lào. Hơn nữa, các khu vực này được đặc trưng chủ yếu là các sườn dốc hơn 40%. Điều này hạn chế sự phát triển tiềm năng trong các khu vực, tạo ra sự phát triển không liên tục giữa các tỉnh, dẫn đến sự tập trung phát triển dọc theo bờ biển.
Bản đồ cao độ và độ dốc khu vực Đà Nẵng mở rộng
e. Thủy văn vùng
Các hồ và sông lớn xung quanh và trong Đà Nẵng bao gồm hệ thống sông Vu Gia – Thu Bồn ở Quảng Nam, sông Cu Đê và sông Hàn chảy qua Đà Nẵng, khu vực đầm phá Tam Giang tại huyện Phú Lộc, tỉnh Thừa Thiên Huế. Cùng với nhau, những nguồn này tạo thành nguồn nước chính cho khu vực. Nhiều hồ trong khu vực cũng đóng vai trò là hồ điều tiết, bao gồm hồ Đồng Nghệ và hồ Hòa Trung. Địa hình đồi núi cao ở giữa Đà Nẵng và tỉnh Thừa Thiên Huế làm gián đoạn hệ thống thủy văn giữa hai tỉnh. Từ hệ thống sông Vu Gia – Thu Bồn có các sông Túy Loan, sông Yên, sông Cái, sông Quá Giáng đổ vào vịnh Đà Nẵng thông qua sông Hàn.
Do mạng lưới nước kết nối với Quảng Nam, điều quan trọng đối với Đà Nẵng là hợp tác để đảm bảo việc quản lý nguồn nước hiệu quả và giải quyết các thách thức về biến đổi khí hậu.
Bản đồ thủy văn khu vực Đà Nẵng mở rộng
f. Những nút phát triển trọng điểm
Ở phía Bắc Đà Nẵng, quy hoạch tổng thể tỉnh Thừa Thiên Huế đã được phê duyệt thành lập cảng Chân Mây cùng các khu công nghiệp liền kề và với các khu dân cư xung quanh. Về phía Nam, các khu công nghiệp, đô thị mới cũng được đề xuất dọc theo Quốc lộ 1A ở huyện Điện Bàn, Quốc lộ 14B ở huyện Đại Lộc của tỉnh Quảng Nam.
Các nút phát triển trọng điểm quanh Đà Nẵng
g. Kết nối
Kết nối của Đà Nẵng với khu vực lân cận
Hiện nay, đã có sự kết nối tốt giữa Đà Nẵng, huyện Điện Bàn tỉnh Quảng Nam và huyện Phú Lộc tỉnh Thừa Thiên Huế thông qua hệ thống đường sắt quốc gia, Quốc lộ 1 và đường cao tốc, từ đó đã tăng cường liên kết hợp tác khu vực.
2. Quan hệ vùng
Vị trí thành phố Đà Nẵng ở Đông Nam Á
Thành phố Đà Nẵng nằm ở trung tâm địa lý của Việt Nam. Đây là một trong 63 tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương và là kinh tế – xã hội lớn của miền Trung. Thành phố Đà Nẵng trải dài từ 15°15′ đến 16°40′ Bắc và từ 107°17′ đến 108°20′ Đông, nằm ở trung độ của đất nước, trên trục giao thông Bắc – Nam về đường bộ, đường sắt, đường biển và đường hàng không. Đà Nẵng được định hình là một nút đô thị quan trọng tại miền Trung Việt Nam để bổ sung cho Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh.
Đà Nẵng cách Thủ đô Hà Nội 764km về phía Bắc, cách thành phố Hồ Chí Minh 964 km về phía Nam, cách cố đô Huế 108 km về hướng Tây Bắc. Đà Nẵng giáp với tỉnh Thừa Thiên Huế ở phía Bắc; phía Nam giáp tỉnh Quảng Nam, tiếp đó là Quảng Ngãi. Cùng với nhau, bốn tỉnh – thành phố này tạo thành vùng Đà Nẵng mở rộng với tổng dân số khoảng 5,8 triệu người.
Bản đồ vị trí thành phố Đà Nẵng ở Việt Nam
Ngoài ra, Đà Nẵng còn là trung điểm của 3 di sản văn hoá thế giới nổi tiếng là Cố đô Huế, Phố cổ Hội An và Thánh địa Mỹ Sơn. Trong phạm vi khu vực và quốc tế, Đà Nẵng là một trong những cửa ngõ quan trọng ra biển của Tây Nguyên và các nước Lào, Campuchia, Thái Lan, Myanma thông qua Hành lang kinh tế Đông Tây (EWEC) với điểm kết thúc là Cảng Tiên Sa. Nằm trên một trong những tuyến đường biển và đường hàng không quốc tế trọng yếu, thành phố Đà Nẵng có một vị trí địa lý đặc biệt thuận lợi cho việc phát triển sôi động và bền vững.
Đà Nẵng còn là cửa ngõ trung chuyển quan trọng cho Lào (quốc gia không giáp biển) và là tuyến đường thay thế cho Thái Lan và Myanmar để tiếp cận Biển Đông. Ngoài ra, Đà Nẵng có các đường bay trực tiếp đến các trung tâm khu vực khác như Thẩm Quyến, Băng Cốc, Hồng Kông và Singapore.
Vị trí thành phố Đà Nẵng trong Châu Á – Thái Bình Dương
Vị trí thành phố Đà Nẵng trong hành lang kinh tế Đông Tây của ASEAN
Vị trí thành phố Đà Nẵng tại Việt Nam và các quốc gia lân cận
Các nút đô thị trong bán kính 300 km quanh Đà Nẵng
Đà Nẵng được kết nối tốt với khu vực và cơ sở hạ tầng quan trọng thông qua các hành lang giao thông được thiết lập. Hành lang kinh tế Đông Tây bao gồm một tuyến đường quốc lộ nối liền Lào, Thái Lan và Myanmar đến Đà Nẵng, với Đà Nẵng là cửa ngõ phía đông. Điều này giúp tăng cường kết nối của Đà Nẵng với các nước láng giềng ở khu vực Đông Dương.
Tuyến đường quan trọng nhất ở Việt Nam là Quốc lộ 1 kết nối các thành phố ven biển quan trọng từ Bắc đến Nam của Việt Nam, bao gồm các tỉnh xung quanh Đà Nẵng. Bên cạnh đó, có một đường cao tốc Bắc Nam sẽ chạy song song với Quốc lộ 1, Quốc lộ 14B và đường Hồ Chí Minh chạy dọc biên giới nội địa tới miền Nam Việt Nam, nối Đà Nẵng với các thành phố như Kon Tum, Pleiku, Buôn Mê Thuột.
Mạng lưới đường sắt quốc gia hiện tại chỉ chạy theo hướng Bắc-Nam, kết nối các thành phố lớn ở Việt Nam dọc theo đường bờ biển. Đà Nẵng có tiềm năng phát triển các kết nối đường sắt trong khu vực để tăng cường năng lực logistics và vận tải của mình.
Kết nối đường và đường sắt trong miền Trung Việt Nam
Hiện tại, Đà Nẵng là sân bay quốc tế sầm uất thứ 3 tại Việt Nam, với nhiều kết nối quốc tế và trong nước. Trong bán kính 300km từ Đà Nẵng, có 5 sân bay ở miền Trung Việt Nam và 1 ở Lào, trong đó Đà Nẵng là sân bay lớn nhất.
Các kết nối nội địa và quốc tế tới sân bay Đà Nẵng
| Sân bay | Thành phố | Kết nối | |
| Sân bay Quốc tế Đà Nẵng | Đà Nẵng | Quốc tế, Nội địa | Như hình trên |
| Sân bay Quốc tế Phú Bài | Huế | Nội địa | Đà Nẵng, Hà Nội, Hồ Chí Minh, Đà Lạt |
| Sân bay Quốc tế Chu Lai | Tam Kỳ | Nội địa | Hà Nội, Hồ Chí Minh |
| Sân bay Phù Cát | Quy Nhơn | Nội địa | Hà Nội, Hồ Chí Minh, Hải Phòng |
| Sân bay Pleiku | Pleiku | Nội địa | Hà Nội, Hồ Chí Minh, Hải Phòng, Đà Nẵng, Vinh |
| Sân bay Quốc tế Pakse | Pakse | Quốc tế, Nội địa | Bangkok, Hồ Chí Minh, Siem Reap, Luang Prabang, Savannakhet, Vientiane,… |
Bảng: Các kết nối sân bay xung quanh thành phố Đà Nẵng
CỔNG TTĐTTP TỔNG HỢP
(THAM KHẢO TỪ BAN THUYẾT MINH ĐIỀU CHỈNH QUY HOẠCH CHUNG THÀNH PHỐ ĐÀ NẴNG ĐẾN NĂM 2030, TẦM NHÌN ĐẾN NĂM 2045; NIÊN GIÁM THỐNG KÊ: 2018 – 2019)
