Chợ, siêu thị đẩy mạnh giảm thiểu rác thải nhựa

Dự kiến từ năm 2025, Đà Nẵng sẽ thực hiện tính phí túi ni-lông tại các siêu thị, trung tâm thương mại nhằm thay đổi hành vi người tiêu dùng. Trong khi đó, để hạn chế lượng rác thải nhựa lớn từ các chợ, đơn vị, tổ chức liên quan cũng đẩy mạnh tuyên truyền bảo vệ môi trường.

Hiện nay, tại bất cứ khu vực buôn bán nào cũng sử dụng túi ni-lông và ly, cốc nhựa dùng một lần để đựng đồ ăn, thức uống, hàng gia dụng, thực phẩm sống, chín… Việc sử dụng các sản phẩm túi, ly nhựa xuất phát từ tính tiện lợi vì nhẹ, không cồng kềnh, dễ mang đi cũng như không cần giặt, rửa như các loại túi, vật dụng đựng khác.

Bên cạnh đó, các túi đựng hàng hóa dùng vật liệu thông thường như giấy thì không bền, chắc, giá thành cao hơn… cũng là một trở ngại khi áp dụng cho người bán và người mua. Mặc dù thành phố có nhiều hoạt động tuyên truyền về chợ, đô thị không sử dụng túi ni-lông dùng một lần, tuy nhiên vì nhiều lý do mà thói quen của người dân vẫn diễn ra. Để giảm thiểu lượng lớn rác nhựa thải ra môi trường, thành phố triển khai các mô hình, cách làm hay như áp dụng “Chợ giảm thiểu rác thải nhựa” tại một trong những chợ lớn nhất thành phố là chợ Hàn.

Đây là chợ hằng năm có lượng chất thải rắn phát thải khoảng trên/dưới 1.000 kg/ngày, riêng rác thải nhựa chiếm 15,1%, trong đó có tới 66,4% là ni lông (theo khảo sát của Tổ chức quốc tế về Bảo tồn Thiên nhiên tại Việt Nam – WWF). Do đó, việc thay đổi thói quen sử dụng túi ni-lông trong hoạt động mua bán tại chợ là rất cần thiết nhằm hướng tới bảo vệ môi trường cho thành phố du lịch. Từ năm 2022, Sở Công Thương phối hợp (WWF Việt Nam) lựa chọn chợ Hàn là chợ điểm để thí điểm mô hình “Chợ giảm thiểu rác thải nhựa”.

Đến nay, tại chợ Hàn có 52 quầy hàng dán “Nhãn sinh thái” do Sở Công Thương cấp. Bà Lê Thị Trang (tiểu thương ngành hàng đồ khô, gia vị) chia sẻ: “Quầy hàng dán “Nhãn sinh thái” của tôi sử dụng túi giấy khá đẹp mắt (được hỗ trợ một phần từ WWF -Việt Nam) để thay thế túi ni-lông khi bán hàng cho khách. Tôi còn dùng giỏ đựng hàng với chất liệu tự nhiên như mây, tre thay cho giỏ nhựa và được đánh giá cao. Trong khi mua bán, tôi cũng tranh thủ giải thích thêm cho khách hàng địa phương, khách du lịch trong, ngoài nước và nhận được sự ủng hộ”.

Tìm hiểu tại một số chợ khác như chợ Cồn, Đống Đa, chợ Hòa Khánh, mặc dù cơ quan chức năng chưa triển khai dán nhãn sinh thái, song nhiều hộ kinh doanh đã chủ động sử dụng bao bì thân thiện môi trường như túi giấy, túi vải in tên quầy hàng để đựng hàng hóa, giỏ xách đan từ tre để kết trái cây…

Ngoài giải pháp đẩy mạnh tuyên truyền theo kiểu “mưa dầm thấm lâu” nhằm thay đổi nhận thức, thói quen tích cực về bảo vệ môi trường người dân thì về lâu dài, các chợ, siêu thị, cửa hàng cần tự nguyện triển khai mô hình dùng sản phẩm tối ưu và tiết kiệm. Theo tiến trình xây dựng Đà Nẵng – Thành phố môi trường, mục tiêu phấn đấu đến năm 2030 có 100% siêu thị sử dụng bao bì thân thiện môi trường thay thế cho túi ni-lông dùng một lần khó phân hủy.

Một số nhà bán lẻ lớn như MN Mega Market, Co.opmart, Lottemart, GO!  đã và đang triển khai kế hoạch áp dụng không phát túi ni-lông dùng một lần tại quầy đóng hàng, quầy thanh toán. Nếu khách hàng không mang túi theo đựng hàng hóa, có thể mua túi sử dụng nhiều lần với giá ưu đãi. Việc này cũng đem lại cho siêu thị một nguồn thu (tuy nhỏ) từ việc bán túi, nhưng rõ ràng mang lại lợi ích đáng kể về mặt môi trường.

Bà Võ Thị Thu Thủy, Giám đốc Siêu thị Go! Đà Nẵng cho hay với mục tiêu kinh doanh bền vững, bên cạnh việc triển khai các chiến dịch “Giảm thiểu rác thải nhựa” của tập đoàn, siêu thị còn tích cực phối hợp với Hội LHPN thành phố thực hiện chương trình “Nói không với túi nilon” vào mỗi thứ 4 hằng tuần, khách hàng đi siêu thị được tặng túi thân thiện với môi trường như túi lohas, túi giấy. Đội ngũ nhân viên thu ngân cũng tích cực vận động khách hàng sử dụng túi giấy thân thiện với môi trường khi mua sắm…

Thời gian tới, trong kế hoạch năm 2024-2025, Sở Công thương tiếp tục phối hợp triển khai thực hiện mô hình thí điểm “Chợ giảm thiểu rác thải nhựa” tại chợ Hàn; WWF Việt Nam tăng cường sản xuất các sản phẩm truyền thông như poster, phát thanh tuyên truyền, quà tặng; các hội, đoàn thể, quận, phường của thành phố tích cực ra quân triển khai tặng túi vải, túi ni-lông tự hủy; tuyên truyền tiểu thương và khách hàng hạn chế sử dụng túi ni-lông khi đi chợ; sử dụng các sản phẩm thân thiện môi trường trong thói quen sinh hoạt hằng ngày. Thông qua các hoạt động sẽ nâng cao ý thức, trách nhiệm của người dân về bảo vệ môi trường.

MINH ANH