Khoa học, công nghệ là nền tảng, động lực phát triển thành phố Đà Nẵng – Bài 2: Nâng cao chất lượng nhân lực khoa học, công nghệ

Trong bối cảnh cách mạng công nghiệp lần thứ 4 và yêu cầu phát triển của thành phố khi bước vào kỷ nguyên mới, việc trọng dụng nguồn nhân lực trí thức khoa học, công nghệ có ý nghĩa vô cùng quan trọng. Đây cũng là nội dung trọng tâm, cốt lõi được đề cập tại Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia.

Sinh viên Trường Đại học Bách khoa (Đại học Đà Nẵng) được doanh nghiệp hỗ trợ thiết bị điện tử cho phòng thí nghiệm phục vụ các ngành học liên quan đến vi mạch bán dẫn. Ảnh: M.QUẾ

Chú trọng phát triển nhân lực chất lượng cao

Theo Sở Khoa học và Công nghệ, Đà Nẵng hiện có 12 trường đại học, các viện và các khoa đào tạo trực thuộc Đại học Đà Nẵng, các viện nghiên cứu, các cơ sở đào tạo, liên kết đào tạo của các trường đại học ngoài thành phố.

Trong số này, Đại học Đà Nẵng có đội ngũ trí thức đông đảo nhất với hơn 2.566 cán bộ, viên chức (142 giáo sư và phó giáo sư, 792 tiến sĩ, 1.074 thạc sĩ). Tỷ lệ giảng viên có trình độ tiến sĩ trở lên chiếm hơn 48,24% (đạt mức cao so với bình quân chung cả nước khoảng 33%). Tiếp đến là Đại học Duy Tân với hơn 1.000 cán bộ, người lao động, trong đó có hơn 50 giáo sư và phó giáo sư, 170 tiến sĩ và 470 thạc sĩ. Hầu hết cán bộ giảng dạy của các trường đã được học tập, nghiên cứu tại cơ sở giáo dục đại học uy tín trên thế giới, có tư duy, kỹ năng và năng lực làm việc trong môi trường quốc tế.

Số lượng cán bộ, công chức, viên chức ở Đà Nẵng có bằng đại học trở lên chiếm tỷ lệ gần 80% (hơn 60 tiến sĩ và hơn 2.400 thạc sĩ). Lực lượng cán bộ trong 4 ngành công nghệ cao thời gian qua đã được các cấp lãnh đạo quan tâm đào tạo, đặc biệt là hai lĩnh vực công nghệ thông tin và công nghệ sinh học, đa phần là lực lượng cán bộ trẻ. Đồng thời, lực lượng trí thức còn phân bổ rộng rãi trong các doanh nghiệp (hơn 143.000 người)… Ngoài ra còn có các chuyên gia là trí thức người Việt Nam ở nước ngoài đang có các hoạt động hợp tác với các cơ quan, đơn vị tại Đà Nẵng. Bên cạnh đó, Liên hiệp các hội Khoa học và Kỹ thuật thành phố có 32 hội thành viên với gần 160.000 hội viên tham gia hoạt động tư vấn, phản biện và giám định xã hội.

Ông Lê Đức Viên, Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ, cho biết thành phố thường xuyên rà soát, bổ sung, hoàn thiện các cơ chế, chính sách, tạo hành lang pháp lý thông thoáng để phát huy tiềm năng, tư duy sáng tạo của đội ngũ trí thức, khuyến khích đội ngũ trí thức tham gia vào sự nghiệp xây dựng và phát triển thành phố. Đà Nẵng cũng đầu tư cơ sở hạ tầng, cải tạo trụ sở, trang thiết bị, nâng cao năng lực, phục vụ cho công tác quản lý Nhà nước về khoa học công nghệ như: thành lập và đầu tư Trung tâm Công nghệ sinh học, Trung tâm Hỗ trợ khởi nghiệp đổi mới sáng tạo… Thành phố đang xúc tiến thành lập Trung tâm Hỗ trợ khởi nghiệp sáng tạo quốc gia tại Đà Nẵng; tạo môi trường làm việc thuận lợi và quy hoạch đội ngũ cán bộ chuyên môn cao hợp lý, đáp ứng nhu cầu quản lý và triển khai các nhiệm vụ khoa học và công nghệ trong giai đoạn mới.

Tập trung ươm tạo, đào tạo nguồn nhân lực

Với vai trò là trường đại học khoa học kỹ thuật hàng đầu của khu vực miền Trung – Tây Nguyên, Trường Đại học Bách khoa (Đại học Đà Nẵng) đã và đang triển khai nhiều giải pháp nhằm bảo đảm quy mô và chất lượng đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao trong lĩnh vực khoa học công nghệ. PGS.TS. Nguyễn Hữu Hiếu, Hiệu trưởng Trường Đại học Bách khoa, cho hay trường có tỷ lệ giảng viên trình độ tiến sĩ trở lên đạt 67,43% (cao nhất trong Đại học Đà Nẵng).

Về công tác đào tạo, nhà trường mở các ngành, chuyên ngành đào tạo phù hợp với định hướng phát triển của đất nước như chuyên ngành Thiết kế vi mạch (ngành Kỹ thuật điện tử) vào năm 2024 và dự kiến sẽ mở thêm các ngành Quản lý năng lượng (ngành Kỹ thuật nhiệt), Xây dựng đường sắt – metro (ngành Kỹ thuật xây dựng công trình giao thông) vào năm 2025. Đặc biệt, nhà trường chú trọng phát triển nguồn nhân lực liên môn STEM để đáp ứng nhu cầu nhân lực trong thời đại cách mạng công nghiệp lần thứ 4 hiện nay.

“Nghị quyết số 57-NQ/TW sẽ tác động tích cực đến tinh thần sáng tạo và tiềm lực của đội ngũ giảng viên, nhà khoa học tại các cơ sở giáo dục đại học thông qua nhiều khía cạnh. Cụ thể, nghị quyết giúp thúc đẩy đầu tư và cơ chế tài chính linh hoạt với việc các trường đại học tiếp cận kinh phí dồi dào hơn cho các dự án sáng tạo và giảm rào cản hành chính trong quản lý đề tài, tạo điều kiện để giảng viên chủ động đề xuất ý tưởng và triển khai nghiên cứu.

Trong đào tạo và phát triển nguồn nhân lực, nghị quyết giúp đẩy mạnh đào tạo sau đại học, bồi dưỡng kỹ năng nghiên cứu liên ngành, công nghệ số và khởi nghiệp sáng tạo; khuyến khích nhà khoa học Việt Nam ở nước ngoài và chuyên gia quốc tế tham gia giảng dạy, nghiên cứu.

Ngoài ra, nghị quyết cũng khuyến khích sáng tạo thông qua các cơ chế đãi ngộ và xây dựng văn hóa đổi mới sáng tạo; đồng thời mở rộng hợp tác đa phương trong liên kết giữa trường đại học – doanh nghiệp và hội nhập quốc tế. Qua đó, giảng viên và nhà khoa học có điều kiện tốt hơn để sáng tạo, đóng góp vào phát triển khoa học và đổi mới sáng tạo quốc gia”, PGS.TS. Nguyễn Hữu Hiếu nhận định.

Trong khi đó, Trung tâm Ươm tạo khởi nghiệp Sông Hàn – Songhan Incubator (SHi) đã tiên phong trong việc kiến tạo và góp phần hình thành hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo năng động, chất lượng tại Đà Nẵng và khu vực miền Trung trong 8 năm qua. Đến nay, trung tâm đã ươm tạo hơn 70 dự án khởi nghiệp (start-up) và cố vấn, tư vấn cho hàng chục doanh nghiệp.

SHi triển khai nhiều hoạt động để thúc đẩy hệ sinh thái khởi nghiệp như: hợp tác với các thành tố của hệ sinh thái khởi nghiệp (chính quyền, trường đại học, các tổ chức hỗ trợ khởi nghiệp) tổ chức các hoạt động khởi nghiệp; hỗ trợ cho các trường đại học; tổ chức hoạt động tăng tốc và cố vấn cho các dự án khởi nghiệp…

Ông Lý Đình Quân, Tổng Giám đốc SHi, chia sẻ, việc dẫn dắt doanh nghiệp, start-up xây dựng chiến lược và kế hoạch phải phù hợp với thị trường, xây dựng hệ thống vận hành, tạo ra các sản phẩm mới, dịch vụ mới, mô hình kinh doanh mới. SHi tiếp tục kết nối, hỗ trợ các nguồn lực toàn diện cho doanh nghiệp từ việc tiếp cận nguồn vốn đầu tư, chính sách hỗ trợ, nguồn chuyên gia chuyên sâu, các đối tác phát triển thị trường, đối tác công nghệ, tìm kiếm nhân sự, xây dựng thương hiệu…

“Theo Chương trình hành động số 43-CTr/TU ngày 14-2-2025 của Thành ủy Đà Nẵng về thực hiện Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, thành phố sẽ xây dựng cơ chế, chính sách để thu hút, trọng dụng, giữ chân các nhà khoa học, chuyên gia, người có tài năng đến với thành phố để cống hiến. Bên cạnh đó, tổ chức, đào tạo, bồi dưỡng, tập huấn, nâng cao chất lượng của đội ngũ công chức, viên chức, người lao động cũng như nguồn nhân lực chất lượng cao của thành phố liên quan đến khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.

Chương trình cũng giao Đại học Đà Nẵng và các trường đại học trên địa bàn thành phố xây dựng các kế hoạch, chương trình đào tạo liên quan đến khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số; trong đó tập trung một số lĩnh vực quan trọng như vi mạch bán dẫn, trí tuệ nhân tạo, công nghệ chuỗi khối, công nghệ tự động hóa… Qua đó, bảo đảm được nguồn nhân lực chất lượng cao, nhất là các lĩnh vực mà thành phố có tiềm năng cũng như thế mạnh phát triển trong thời gian đến”, ông Lê Đức Viên cho hay.

MAI QUẾ – TRẦN TRÚC