Xác định đòn bẩy khoa học, công nghệ ở Đắk Nông

Đột phá về đổi mới tư duy

Một trong những đột phá đầu tiên được Đắk Nông tập trung triển khai thực hiện đó là nâng cao nhận thức, đổi mới tư duy trong phát triển khoa học, công nghệ (KH&CN), đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia.

Ngày 13/1/2025, Hội nghị trực tuyến toàn quốc về “Quán triệt, triển khai thực hiện Nghị quyết số 57-NQ/TW, ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị” (Nghị quyết 57) được Ban Thường vụ Tỉnh ủy Đắk Nông kết nối từ điểm cầu của Trung ương đến điểm cầu cấp tỉnh, huyện và cơ sở.

Sau hội nghị, mỗi cán bộ, đảng viên có trách nhiệm nghiên cứu, học tập Nghị quyết 57. Đồng thời, tuyên truyền, phổ biến nội dung đến Nhân dân.

Các cấp ủy, chính quyền, tổ chức đảng sẽ nâng cao vai trò, trách nhiệm chỉ đạo thực hiện hiệu quả nghị quyết, đưa KH&CN, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số thành động lực phát triển kinh tế – xã hội.

Nhiệm vụ phát triển KH&CN, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số được lồng ghép trong các chương trình, kế hoạch công tác hàng năm, trở thành tiêu chí đánh giá hiệu quả công tác và thi đua khen thưởng.

Để triển khai nhiệm vụ hiệu quả, tỉnh sẽ bố trí số lượng cán bộ có trình độ chuyên môn khoa học kỹ thuật phù hợp trong cấp ủy các cấp.

Đồng thời, phát huy tinh thần sáng tạo, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm của đội ngũ cán bộ, đảng viên trong phát triển KH&CN, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.

Tỉnh sẽ đẩy mạnh tuyên truyền, giáo dục nhằm nâng cao nhận thức, quyết tâm chính trị, tạo niềm tin và khí thế mới trong xã hội về phát triển KH&CN, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.

Phong trào “học tập số”, nâng cao kiến thức KH&CN cho cán bộ, công chức, viên chức và Nhân dân được mở rộng. Các phong trào khởi nghiệp, sáng tạo, cải tiến nâng cao hiệu quả công việc, năng suất lao động… sẽ góp phần thực hiện thắng lợi mục tiêu, nhiệm vụ phát triển KH&CN, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia.

Tỉnh sẽ mở rộng đa dạng các hình thức tôn vinh, biểu dương, khen thưởng kịp thời, xứng đáng đối với các nhà khoa học, nhà sáng chế, doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân có thành tích trong phát triển KH&CN, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.

Trong đó có sự trân trọng từng phát minh, sáng chế, cải tiến kỹ thuật, sáng kiến nâng cao hiệu quả công tác, hiệu suất công việc, dù là nhỏ nhất.

Tạo lập cơ chế mới

Trên tinh thần của Nghị quyết 57, Đắk Nông sẽ khẩn trương sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện các cơ chế, chính sách về KH&CN, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số nhằm tháo gỡ các điểm nghẽn, thúc đẩy phát triển.

Tỉnh khuyến khích nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ, cải cách phương thức quản lý nhiệm vụ KHCN, đơn giản hóa thủ tục hành chính, trao quyền tự chủ trong sử dụng kinh phí nghiên cứu.

Các tổ chức nghiên cứu khoa học công lập được giao quyền tự chủ về tài chính, nhân sự, được phép hợp tác với doanh nghiệp nhằm tối ưu hóa nguồn lực.

Đặc biệt, tỉnh thống nhất nâng cấp và có cơ chế, chính sách hỗ trợ, phát triển các tổ chức nghiên cứu KH&CN công lập hoạt động hiệu quả. Trong đó sẽ giao quyền để tự chủ, tự chịu trách nhiệm về tổ chức, cán bộ, tài chính, chuyên môn.

Các tổ chức này sẽ được sử dụng ngân sách Nhà nước để thuê chuyên gia, sử dụng tài sản hữu hình và trí tuệ để liên kết, hợp tác KH&CN với các tổ chức, doanh nghiệp.

Đơn cử như ở lĩnh vực nông nghiệp, vốn là thế mạnh của Đắk Nông cũng đang được ưu tiên với nhiều chính sách hỗ trợ nghiên cứu KH&CN.

Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Đắk Nông Ngô Xuân Đông cho hay, toàn tỉnh hiện có 7 vùng nông nghiệp công nghệ cao, với tổng diện tích khoảng 3.500 ha. Theo quy hoạch, đến năm 2025, tỉnh sẽ có 11 vùng nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, với tổng diện tích 5.300ha.

Như vậy, đối với nhiệm vụ của năm 2025, Đắk Nông phải phấn đấu xây dựng thêm 4 vùng. Trong đó, các huyện, thành phố, chủ thể sở hữu có vai trò tham gia rất lớn với những giải pháp bảo đảm, đi vào thực chất cho các vùng ứng dụng nông nghiệp công nghệ cao.

“Ngành sẽ tiếp tục nghiên cứu, đề xuất những cơ chế, chính sách để thúc đẩy các vùng nông nghiệp công nghệ cao phát triển nhanh, mạnh, bền vững, hiệu quả”, ông Đông cho biết.

Tỉnh cũng chủ trương cơ cấu lại ngân sách chi cho KH&CN, tập trung vào các lĩnh vực trọng tâm, trọng điểm, tránh dàn trải. Đồng thời, có cơ chế khuyến khích mua sắm công đối với sản phẩm nghiên cứu khoa học do doanh nghiệp trong tỉnh tạo ra.

Ưu tiên nguồn lực

Đắk Nông đang tập trung nghiên cứu, phát triển hạ tầng năng lượng sạch, khai thác tài nguyên khoáng sản hợp lý, hướng tới mục tiêu trở thành Trung tâm công nghiệp khai thác, chế biến bôxít – alumin – nhôm.

Tỉnh cũng chú trọng xây dựng hệ thống trung tâm nghiên cứu, phòng thí nghiệm trọng điểm, tập trung cho công nghệ mới và hỗ trợ doanh nghiệp đầu tư vào lĩnh vực KH&CN.

Đơn cử như trong năm 2024, tỉnh tiếp tục triển khai Dự án “Đầu tư tăng cường năng lực kiểm định, hiệu chuẩn và thử nghiệm thuộc Trung tâm Thông tin, Kỹ thuật và Ứng dụng khoa học công nghệ”, với tổng số vốn bố trí 3 tỷ đồng.

Hàng năm, ngành KH&CN Đắk Nông đã tổ chức khảo sát, nắm bắt tình hình sản xuất, kinh doanh, đánh giá năng lực, trình độ công nghệ của các doanh nghiệp.

Từ đó, xác định nhu cầu cải tiến, đổi mới công nghệ, giúp nâng cao năng lực hấp thụ, làm chủ và đổi mới công nghệ của doanh nghiệp, thúc đẩy phát triển các sản phẩm KH&CN mới.

Về phát triển nhân lực, Đắk Nông chủ trương xây dựng đội ngũ trí thức KH&CN đủ mạnh, có năng lực tham mưu cho chính quyền trong hoạch định chính sách phát triển KH&CN. Các chính sách đãi ngộ, thu hút nhân lực chất lượng cao, chuyên gia KH&CN cũng được quan tâm.

Tỉnh sẽ thí điểm thành lập các trung tâm, phòng nghiên cứu giảng dạy về KH&CN, đổi mới sáng tạo tại các trường học. Đồng thời, phổ cập kỹ năng số cho người dân thông qua nền tảng trực tuyến.

Hiện nay, Đắk Nông đã ký kết chương trình hợp tác về hỗ trợ đào
tạo nguồn nhân lực với Hội KHKT Đồng Nai và 5 trường đại học nằm trong Liên hiệp hội.

Đây sẽ là điều kiện thuận lợi giúp hỗ trợ Đắk Nông trong công tác đào tạo nguồn nhân lực, nhất là ở một số lĩnh vực như: năng lượng tái tạo và công nghiệp chế biến.

Thúc đẩy ứng dụng khoa học công nghệ

Theo Phó Chủ tịch UBND huyện Krông Nô Trần Đăng Ánh, việc triển khai nhiệm vụ KHCN gặp vướng mắc trong khâu chuyển giao để ứng dụng vào thực tiễn.

Một số mô hình sau khi nhận bàn giao từ đơn vị nghiên cứu đã được huyện triển khai ngay tại địa phương và mời HTX tham gia. Tuy nhiên, do chưa có cơ chế hỗ trợ tài chính rõ ràng, nhiều nhiệm vụ KHCN vẫn còn “cất tủ”.

Giám đốc Sở KH&CN Đắk Nông Hoàng Văn Thuần cho hay, theo quy định, tài sản đầu tư từ ngân sách đó là tài sản công. Những tài sản hình thành sau nhiệm vụ KH&CN sẽ là tài sản công, được quản lý theo luật và chuyển giao cho các cơ quan Nhà nước, doanh nghiệp Nhà nước.

“Tài sản này sẽ không được chuyển cho HTX, doanh nghiệp tư nhân hoặc cá nhân. Đây cũng là một bất cập lớn. Bộ KH&CN đã nhiều lần đề xuất, mong sẽ sớm có hướng tháo gỡ để thúc đẩy ứng dụng những kết quả KH&CN sâu rộng trong thực tiễn”, ông Thuần chia sẻ.

Theo tinh thần Nghị quyết 57, thời gian tới, Đắk Nông sẽ có các chính sách ưu đãi, khuyến khích doanh nghiệp, nhất là doanh nghiệp vừa và nhỏ đầu tư cho nghiên cứu, ứng dụng khoa học, đổi mới công nghệ để nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh, quản trị doanh nghiệp.

Tỉnh sẽ có chính sách đủ mạnh khuyến khích tinh thần khởi nghiệp về KH&CN, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, cùng với các chính sách về hỗ trợ khởi nghiệp và thu hút các doanh nghiệp khởi nghiệp tại Đắk Nông.

Đắk Nông cũng sẽ khuyến khích phát triển mạnh mẽ doanh nghiệp KH&CN, doanh nghiệp số, doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo, vườn ươm sáng tạo. Hình thành các tổ chức dịch vụ KH&CN làm nhiệm vụ giới thiệu, cung cấp dịch vụ, công nghệ đáp ứng yêu cầu của doanh nghiệp và thị trường.

Tiếp đến là nghiên cứu cơ chế, chính sách hỗ trợ hình thành và phát triển một số doanh nghiệp công nghệ số chiến lược trong tỉnh với quy mô lớn để phát triển hạ tầng số.

Cùng với đó là cơ chế đặt hàng, giao nhiệm vụ cho các doanh nghiệp công nghệ số thực hiện các nhiệm vụ trọng điểm về chuyển đổi số ở Đắk Nông.

Để thúc đẩy ứng dụng KHCN, thời gian qua, ngành KH&CN đã thông báo, tiếp nhận hồ sơ đề xuất nhu cầu hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa khởi nghiệp sáng tạo theo Đề án “Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa khởi nghiệp sáng tạo tỉnh Đắk Nông đến năm 2025”.

Qua đó nhằm tiếp tục thực hiện cơ chế chính sách hỗ trợ doanh nghiệp ứng dụng KH&CN trong sản xuất, kinh doanh. Đồng thời, khuyến khích tinh thần khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.

Việc thúc đẩy hợp tác, liên kết giữa doanh nghiệp, các viện nghiên cứu và trường đại học được Sở KH&CN quan tâm triển khai. Từ đó đã tập trung nghiên cứu các vấn đề lý luận và thực tiễn, cung cấp các mô hình phát triển phù hợp với đặc thù của địa phương…