Thẻ vàng trị giá 5 triệu USD có hấp dẫn?

Ngày 25-2, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã công bố kế hoạch cho một chương trình nhập cư mới, gọi là thẻ vàng. Theo đó, các nhà đầu tư sẽ phải trả mức giá cao gấp gần 5 lần so với mức hiện tại để có quyền cư trú và “đường đến quyền công dân”.

Chương trình này, chi tiết dự kiến sẽ được công bố sau 2 tuần nữa, sẽ thay thế “thẻ xanh” EB-5 hiện tại mà Bộ trưởng Thương mại Howard Lutnick gọi là “đầy rẫy sự vô lý, bịa đặt và gian lận”.

Tổng thống Mỹ Donald Trump kỳ vọng sẽ bán được 1 triệu thẻ vàng và hơn thế. Ảnh: Getty

Ông chủ Nhà Trắng cho biết “sẽ bán thẻ vàng” và “sẽ định giá cho thẻ đó khoảng 5 triệu USD (thẻ vàng đắt nhất thế giới) và điều đó sẽ mang lại cho bạn các đặc quyền của thẻ xanh, cộng với đó sẽ là con đường dẫn đến quyền công dân”.

Mục đích của chương trình, theo trang Skift, nhằm thu hút “những người giàu có, thành đạt”. Điều này báo hiệu sự thay đổi đáng kể trong chính sách nhập cư của Mỹ, một động thái nhằm đảm bảo lợi ích kinh tế ngay cả khi chính quyền vẫn kiên quyết áp dụng lập trường cứng rắn đối với những người di cư không có giấy tờ.

Kế hoạch của ông Donald Trump được đưa ra vào thời điểm Liên minh châu Âu đang gây sức ép buộc các quốc gia thành viên phải rút lại hoặc thắt chặt các chương trình cấp quyền cư trú theo diện đầu tư vốn có thể gây ra bong bóng giá nhà và mang lại lợi ích cận biên cho GDP, cũng như làm tăng nguy cơ trốn thuế và tham nhũng.

Thẻ vàng (thị thực vàng) có gì đặc biệt?

Bộ trưởng Thương mại Howard Lutnick nhấn mạnh rằng, “thẻ vàng” sẽ thay thế hiệu quả chương trình EB-5 “vô lý”, hiện cho phép các nhà đầu tư có được thẻ xanh thông qua đầu tư kinh doanh tại nước này. Trong khi đó, thẻ vàng cho phép các nhà đầu tư nước ngoài rót tiền vào các dự án tại Mỹ, tạo ra việc làm và sau đó nộp đơn xin thị thực để nhập cư vào Mỹ. “Tất nhiên, họ sẽ phải trải qua quá trình thẩm định để đảm bảo họ là những công dân toàn cầu tuyệt vời, đẳng cấp thế giới”, ông Lutnick lưu ý. Cũng theo vị quan chức này, đóng góp tài chính trực tiếp sẽ đóng vai trò là con đường hợp lý để trở thành công dân, giúp giảm thiểu sự chậm trễ về mặt hành chính và góp phần giảm thâm hụt thương mại Mỹ.

Theo ông Donald Trump, thẻ vàng là “thẻ xanh cộng” và ông muốn bán khoảng 1 triệu thẻ vàng, tương đương khoảng 5.000 tỷ USD và có thể nhiều hơn thế. “1 triệu thẻ sẽ có giá trị 5.000 tỷ USD và nếu chúng tôi bán 10 triệu thẻ này thì tổng cộng là 50.000 tỷ USD”, ông Trump phát biểu tại một cuộc họp báo ngày 25-2. 

Hiện tại Mỹ đang có khoản nợ 35.000 tỷ USD.

Chương trình EB-5 là gì?

Quốc hội Mỹ đã tạo ra chương trình EB-5 vào năm 1990 để kích thích nền kinh tế Mỹ thông qua việc tạo việc làm và đầu tư vốn của các nhà đầu tư nước ngoài. Chương trình, do Sở Di trú và Nhập tịch Mỹ (USCIS) quản lý, cung cấp con đường nhập tịch cho các nhà đầu tư nước ngoài đủ điều kiện.

Chương trình thị thực đầu tư định cư EB-5 của Mỹ đang phải đối mặt với nhiều chỉ trích về gian lận và kém hiệu quả. Ảnh minh họa: Shuttlestock

Theo chương trình này, các nhà đầu tư (và vợ/chồng, con chưa lập gia đình dưới 21 tuổi) đủ điều kiện để nộp đơn xin thường trú hợp pháp nếu họ đầu tư 1,05 triệu USD vào một doanh nghiệp thương mại mới hoặc tối thiểu 800.000 USD vào một khu vực việc làm chỉ định như vùng nông thôn hoặc vùng có tỷ lệ thất nghiệp cao. Thêm vào đó, khoản đầu tư này phải tạo ra hoặc duy trì ít nhất 10 việc làm toàn thời gian cho người lao động Mỹ, đảm bảo rằng chương trình đóng góp trực tiếp vào tăng trưởng việc làm.

Mặc dù mang lại lợi ích kinh tế, nhưng chương trình EB-5 đã phải đối mặt với nhiều chỉ trích về gian lận và kém hiệu quả. Một số nhà lập pháp ví chương trình này như một “kế hoạch Ponzi” và yêu cầu phải tăng cường giám sát và cải cách.

Hiện tại, Trung Quốc và Ấn Độ là hai quốc gia tiêu thụ nhiều nhất thị thực EB-5. Mỗi năm, Mỹ cấp 10.000 thị thực EB-5. Do thời gian chờ thẻ xanh lên đến nhiều tháng hoặc nhiều năm, người sở hữu thẻ có thể xin cấp quốc tịch Mỹ. 

Tác động của việc thay thế thẻ xanh bằng thẻ vàng?

Một báo cáo của AP năm 2017 chỉ ra rằng 75% thị thực đầu tư EB-5 được cấp cho người Trung Quốc. Mỹ đã thu ít nhất 7,7 tỷ USD và cấp hơn 40.000 thị thực cho các nhà đầu tư Trung Quốc và gia đình họ.

Theo John Hu, người sáng lập Công ty tư vấn di trú John Hu có trụ sở tại Hồng Kông (Trung Quốc), thị thực EB-5 chủ yếu được sử dụng bởi cư dân Hồng Kông và Trung Quốc đại lục sở hữu doanh nghiệp tại Mỹ hoặc muốn con cái họ du học tại đây. Việc nâng ngưỡng đầu tư lên 5 triệu USD sẽ là rào cản đối với nhiều công dân Trung Quốc hiện đang tham gia chương trình EB-5. Tổng số người nộp đơn sẽ giảm đáng kể nếu thẻ vàng thay thế EB-5 bởi nghĩa vụ thuế toàn cầu luôn là mối quan tâm của người giàu.

Còn theo Kim Ji Sun, Chủ tịch của Tập đoàn Luật Di trú Dae Yang tại Seoul, Hàn Quốc, “đây có thể là một chiến thuật đàm phán để tăng số tiền đầu tư vào Mỹ nhưng xét đến số tiền đó, tôi không nghĩ nhu cầu từ Hàn Quốc sẽ tăng đáng kể”.

Poorvi Chothani, nhà sáng lập Công ty luật di trú toàn cầu LawQuest cho biết, số lượng người nộp đơn xin đầu tư để di cư đến Mỹ chắc chắn sẽ giảm xuống nếu lệnh hành pháp của ông Trump được chấp thuận vì thực tế 5 triệu USD ngoài tầm với của nhiều người.

Một yếu tố có thể ngăn cản sự quan tâm đến thẻ vàng của ông Trump là hệ thống thuế toàn cầu của Mỹ: Bất kỳ người sở hữu thẻ xanh hoặc công dân Mỹ nào đều phải chịu thuế của Mỹ, ngay cả khi họ không cư trú tại Mỹ.

Trong khi khoản đầu tư theo chương trình mới sẽ vượt quá khả năng của nhiều người sẵn sàng bỏ toàn bộ tiền tiết kiệm để bảo đảm thẻ xanh cho bản thân hoặc con cái, các luật sư và chuyên gia về di trú cho biết một bộ phận giới siêu giàu vẫn sẽ sử dụng chương trình này vì một số lợi thế nhất định.

Theo các chuyên gia, đặc quyền thẻ xanh cộng thêm này sẽ hủy bỏ thuế đối với bất kỳ khoản thu nhập nào không phải của Mỹ, đây là một tin tốt cho những người sáng lập công ty khởi nghiệp và chủ doanh nghiệp giàu có vì sẽ giúp tiết kiệm thuế ở nước ngoài, có thể bù đắp khoản thanh toán 5 triệu USD trong vòng vài năm.

Theo Tổng thống Donald Trump, thẻ vàng là cơ hội tạo doanh thu cho chính phủ Mỹ bởi “những người có thể trả 5 triệu USD, họ sẽ tạo ra việc làm” và “họ cũng sẽ phải trả thuế cho khoản đó nữa”. Ảnh: skift.com

Russell A Stamets, đối tác tại công ty luật kinh doanh Circle of Counsels có trụ sở tại New Delhi, Ấn Độ, cho biết, ông Trump đã hứa với những người sở hữu thẻ vàng rằng thu nhập toàn cầu của họ bên ngoài Mỹ sẽ không bị đánh thuế, đây là một thỏa thuận tốt hơn so với công dân Mỹ, những người bị đánh thuế trên toàn cầu. Nếu một chủ doanh nghiệp có thu nhập đáng kể từ các thị trường ngoài Mỹ, riêng khoản tiết kiệm thuế có thể vượt quá 5 triệu USD trong vài năm. Tuy nhiên, các chi tiết hiện tại về đặc quyền này vẫn chưa rõ ràng.

Một số chuyên gia cho rằng EB-5 là luật và không thể thay đổi bằng lệnh hành pháp. “Nó phải được Quốc hội thông qua và điều đó không thể xảy ra trong một sớm một chiều. Hơn nữa, ông Donald Trump cũng sẽ phải sửa đổi luật về quyền công dân nếu ông phải đưa đề xuất thẻ vàng mới vào thực hiện”, Rajneesh Pathak, nhà sáng lập kiêm giám đốc điều hành của Global North Residency & Citizenship cho biết.

Arindam Sengupta, đồng sáng lập công ty tư vấn giáo dục Edufund cho biết, EB-5 là nguồn vốn giá rẻ dài hạn cho các nhà phát triển bất động sản và không dễ để hủy bỏ nó trong một sớm một chiều.

Quốc hội Mỹ sẽ quyết định tiêu chuẩn để được cấp quyền công dân, nhưng Tổng thống Trump cho biết “thẻ vàng” sẽ không cần sự chấp thuận của Quốc hội. Theo ông Donald Trump, thẻ vàng là cơ hội tạo doanh thu cho chính phủ Mỹ bởi “những người có thể trả 5 triệu USD, họ sẽ tạo ra việc làm” và “họ cũng sẽ phải trả thuế cho khoản đó nữa”.

Xu hướng toàn cầu về thẻ vàng

Trong khi Mỹ thử nghiệm với “thẻ vàng” của mình, các quốc gia khác đang định hình lại các chương trình thị thực của họ để thu hút nhân tài và đầu tư. Các Tiểu vương quốc Arab Thống nhất (UAE) đã triển khai một loạt thị thực sáng tạo, gồm quyền cư trú 10 năm cho những người sáng tạo nội dung và “thị thực xanh” cho những người sáng tạo về môi trường. Những sáng kiến này là một phần của chiến lược rộng lớn hơn nhằm xây dựng một nền kinh tế năng động, có khả năng cạnh tranh toàn cầu bằng cách chào đón các chuyên gia và nhà đầu tư có trình độ cao.

Bồ Đào Nha, Canada và Australia cũng đã cải tiến chương trình thị thực để thu hút hàng triệu USD đầu tư.

Công ty tư vấn Henley & Partners cho biết, hơn 100 quốc gia trên thế giới cung cấp “thị thực vàng” cho những cá nhân giàu có, gồm Vương quốc Anh, Tây Ban Nha, Hy Lạp, Malta, Australia, Canada và Italy. Nhưng những chương trình này không tránh khỏi nhiều tranh cãi. Những người chỉ trích cho rằng “thị thực vàng” tạo ra một hệ thống nhập cư theo thứ bậc, ưu tiên cho những người giàu có và mở đường cho tham nhũng, rửa tiền và các mối đe dọa an ninh khác.

Để ứng phó, các quốc gia như Ireland và Hà Lan đã kết thúc chương trình “thị thực vàng” vào năm 2023 và 2024. Tây Ban Nha gần đây đã bỏ phiếu để loại bỏ chương trình này vào tháng 4.

MAI HƯƠNG (tổng hợp)

* Mời bạn đọc vào chuyên mục Quốc tế xem các tin, bài liên quan.