Thách thức và rủi ro khi trồng sầu riêng ồ ạt

Sầu riêng là cây trồng tiềm năng của tỉnh Đắk Nông. Tỉnh Đắk Nông hiện có khoảng 11.654ha tập trung nhiều ở các huyện Đắk R’lấp, Tuy Đức, Đắk Mil, Đắk Song…

Người dân đã và đang có xu hướng dần chuyển đổi sang trồng sầu riêng chuyên canh, hoặc xen canh trong các vườn cây công nghiệp, dẫn đến diện tích sầu riêng tăng lên mạnh. Cụ thể, năm 2023 tăng 4.172ha so với năm 2022; năm 2024 tăng khoảng 1.342ha so với năm 2023.

Theo Sở NN-PTNT tỉnh Đắk Nông, nguyên nhân diện tích sầu riêng tăng nhanh trong thời gian gần đây là do từ tháng 7/2022, sầu riêng Việt Nam được phép xuất khẩu chính ngạch sang Trung Quốc đã tạo cơ hội lớn cho trái sầu riêng Đắk Nông.

Theo đó, giá sầu riêng năm 2023 luôn ở mức cao, hiệu quả kinh tế ổn định hơn so với nhiều loại cây trồng khác đã thúc đẩy người dân chủ động chuyển đổi sang trồng sầu riêng chuyên canh hoặc xen canh trong các vườn cây công nghiệp để nâng cao thu nhập.

Việc xuất khẩu chính ngạch sầu riêng đã mang lại nhiều cơ hội, lợi ích cho người dân và ngành Nông nghiệp tỉnh Đắk Nông phát triển. Tuy nhiên, kéo theo đó là việc người dân chủ động mở rộng diện tích ở các vùng có điều kiện đất đai, sinh thái không phù hợp, tự phát chặt phá các loại cây trồng khác để chuyển sang trồng mới sầu riêng… mang lại nhiều hệ lụy khó lường, sản xuất thiếu tính bền vững.

Sầu riêng có nguy cơ đối mặt với việc cung vượt quá cầu. Nghiêm trọng hơn là tại các vùng không phù hợp, không chủ động được tưới, tiêu sẽ gây thiệt hại nghiêm trọng về năng suất, chất lượng và sản lượng sầu riêng của tỉnh Đắk Nông.

Nói về diện tích sầu riêng Đắk Nông tăng mạnh, ông Lê Trọng Yên, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Đắk Nông trao đổi, từ tháng 7/2022, sầu riêng chính thức xuất khẩu chính ngạch sang thị trường Trung Quốc, người dân thấy giá cả cao thì trồng ồ ạt không theo quy hoạch. Qua kiểm tra, đánh giá của một số địa phương xảy ra một số vấn đề liên quan đến giống, chất lượng trái sầu riêng không đạt. Để phát triển bền vững, hiệu quả cao hơn, thị trường chấp nhận, người dân được hưởng lợi, cần kiểm soát việc phát triển vượt quy hoạch, định hướng phát triển bền vững, tránh hệ lụy, được mùa rớt giá.

Để hạn chế tình trạng người dân mở rộng diện tích sầu riêng, đồng thời sản xuất sầu riêng một cách hiệu quả, bền vững, ngành Nông nghiệp khuyến cáo người dân “không trồng mới, tái canh, chuyển đổi các loại cây lâu năm chạy theo giá cả thị trường. Phát triển cây sầu riêng theo hướng khai thác hợp lý điều kiện tự nhiên và hạ tầng nông nghiệp” tại các địa phương, tập trung nâng cao chất lượng sản phẩm và truy xuất nguồn gốc gắn với phát triển chuỗi giá trị từ khâu sản xuất đến khâu tiêu thụ một cách bền vững.

Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh Đắk Nông Hồ Văn Mười, cho biết: “Bây giờ chúng ta phải làm sao có một lộ trình, Sở NN-PTNT tỉnh phối hợp với Hội Nông dân, Liên minh HTX tỉnh tuyên truyền để người dân thấy được đầu ra của sản phẩm ở đâu, như thế nào là hợp lý, giống cây trồng nào là phù hợp. Chúng ta không thể ngăn người dân không được trồng sầu riêng. Chúng ta quản lý Nhà nước là định hướng cho người dân để trồng cây gì, nuôi con gì cho đúng, tốt, hiệu quả, đúng lộ trình chung của cả nước”.