Sầu riêng đang lâm nguy

Xuất khẩu sụt giảm 80%

Theo số liệu từ Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT), tính đến giữa tháng 2, Việt Nam chỉ xuất khẩu được khoảng 3.500 tấn sầu riêng, giảm tới 80% so với cùng kỳ năm trước.

Vốn là loại trái cây kéo kim ngạch xuất khẩu của cả ngành rau quả, khi sầu riêng xuất khẩu sụt giảm, kim ngạch xuất khẩu rau quả của Việt Nam cũng sụt giảm theo.

Theo Hiệp hội Rau quả Việt Nam, kim ngạch xuất khẩu rau quả của Việt Nam chỉ đạt 416 triệu USD trong tháng 1, giảm 11,3% so với tháng trước và 5,2% so với cùng kỳ năm 2024.

Việc xuất khẩu sầu riêng sụt giảm mạnh là do Trung Quốc siết chặt kiểm tra chất vàng O trên sầu riêng. Khi làm thủ tục xuất nhập khẩu, phía Trung Quốc sẽ lấy mẫu, kiểm tra 100% lô hàng, nếu không có dư lượng chất vàng O thì mới được thông quan.

Bên cạnh đó, sầu riêng Việt Nam xuất khẩu vào Liên minh châu Âu (EU) cũng sẽ phải chịu tăng tần suất kiểm tra tại biên giới từ 10% lên 20% do nhiều lần không tuân thủ các quy định về dư lượng thuốc bảo vệ thực vật.

Mới đây, Cục Quản lý thực phẩm và dược phẩm Đài Loan, Trung Quốc (TFDA) vừa có văn bản thông báo sẽ gia hạn lệnh tăng cường kiểm tra sầu riêng nhập khẩu từ Việt Nam. Cụ thể, để đảm bảo an toàn vệ sinh đối với sản phẩm nhập khẩu, Đài Loan, Trung Quốc sẽ tiếp tục áp dụng biện pháp kiểm tra từng lô đối với sản phẩm sầu riêng tươi nhập khẩu từ Việt Nam đến ngày 30/4.

Trước đó, TFDA đã ban hành yêu cầu kiểm tra từng lô sầu riêng tươi nhập khẩu từ Việt Nam kể từ ngày 12/8/2024 đến ngày 11/2/2025, sau khi phát hiện 4 lô hàng nhập khẩu không đạt tiêu chuẩn trong vòng 6 tháng gần nhất.

Khẩn trương tìm lại vị thế cho sầu riêng

Bộ NN&PTNT cho rằng, việc các nước tăng cường biện pháp kiểm tra với sầu riêng nhập khẩu là bước đi cần thiết để đảm bảo an toàn thực phẩm cho người tiêu dùng. Tuy nhiên, khi Trung Quốc áp dụng kiểm tra bắt buộc cho tất cả lô hàng sầu riêng nhập khẩu đã tạo ra nhiều khó khăn cho doanh nghiệp xuất khẩu và người trồng sầu riêng Việt Nam.

Để khắc phục tình trạng này, Bộ NN&PTNT đang đàm phán với Trung Quốc đưa xuất khẩu sầu riêng quay trở lại theo quy định trong nghị định thư đã được hai nước ký kết.

Bộ NN&PTNT cũng khuyến cáo các doanh nghiệp thực hiện nghiêm các biện pháp kiểm tra theo quy định của Trung Quốc. Nhằm đảm bảo không xảy ra tình trạng ùn tắc do thiếu phòng kiểm nghiệm, Bộ NN&PTNT đẩy mạnh tăng cường năng lực xét nghiệm của 9 phòng kiểm nghiệm tại Việt Nam được Trung Quốc công nhận, tiếp tục gửi thêm 6 bộ hồ sơ về phòng kiểm nghiệm đợi công nhận.

Theo Hiệp hội Rau quả Việt Nam, vấn đề của ngành sầu riêng hiện nay rất đáng lo, không chỉ ở việc sụt giảm xuất khẩu mà còn ở việc xử lý các lô sầu riêng không đảm bảo an toàn thực phẩm. Cụ thể, khi các lô sầu riêng bị từ chối thông quan vì lý do mất an toàn thực phẩm, xuất hiện tình trạng quay đầu về bán giá rẻ cho người dân. Nếu không kiểm soát chặt chẽ vấn đề này thị trường nội địa cũng sẽ mất niềm tin vào sầu riêng.

Hiệp hội Rau quả Việt Nam khuyến cáo các vườn trồng sầu riêng cần thay đổi cách canh tác, tránh lạm dụng phân bón nhập ngoại không rõ nguồn gốc và các cơ sở đóng gói cần thay đổi công nghệ bảo quản sau thu hoạch để đảm bảo an toàn thực phẩm cho người tiêu dùng và đảm bảo các quy định xuất khẩu. Bên cạnh đó, hiệp hội cũng mong muốn các cơ quan chức năng cần sớm vào cuộc để gỡ rối cho ngành sầu riêng hiện tại.

Bộ NN&PTNT cho biết hiện đang triển khai một chương trình giám sát dư lượng hóa chất trên toàn quốc nhằm kiểm soát chất lượng các loại hoa quả, nông sản ngay từ khâu sản xuất, từ đó đảm bảo sản phẩm đạt tiêu chuẩn khi xuất khẩu. Điều này được kỳ vọng sẽ góp phần củng cố niềm tin của thị trường cả trong nước và quốc tế đối với loại trái “tỷ đô” này.