Tại Hội nghị triển khai kế hoạch thực hiện quy hoạch thăm dò, khai thác, chế biến và sử dụng các loại khoáng sản thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 diễn ra hồi tháng 4/2024, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Lê Trọng Yên thông tin, có 4 nhà đầu tư lớn đã nộp hồ sơ đề xuất chủ trương thực hiện đầu tư các dự án liên quan đến bô xít tại Đắk Nông.
Đầu tiên là Công ty Cổ phần Tập đoàn Việt Phương. Công ty này đề xuất chủ trương thực hiện tổ hợp dự án bô xít – alumin – nhôm tại cụm alumin Đắk Nông 2.
Công ty Cổ phần Tập đoàn Hóa chất Đức Giang đề xuất đầu tư tổ hợp dự án bô xít – alumin – nhôm tại cụm alumin Đắk Nông 4. Công ty Cổ phần Tập đoàn TH đề xuất triển khai tổ hợp dự án bô xít – alumin – nhôm tại cụm alumin Đắk Nông 3. Còn Công ty TNHH Khai khoáng Việt Nam đề xuất đầu tư dự án khai thác, sản xuất alumin tại cụm alumin Đắk Nông 2.
Tỉnh Đắk Nông nhận thấy, các dự án tổ hợp bô xít – alumin – nhôm nêu trên đều là có quy mô, giá trị đầu tư lớn, phạm vi rất rộng, tác động lớn đến môi trường, dân cư, ảnh hưởng đến quốc phòng, an ninh, phát triển kinh tế – xã hội của địa phương.
Trong quá trình xử lý đề xuất của các nhà đầu tư, tỉnh gặp một số khó khăn, vướng mắc liên quan. Đó là về thẩm quyền quyết định đầu tư, về quy hoạch sử dụng đất để xây dựng nhà máy, về lựa chọn vị trí đặt nhà máy (trong hay ngoài phạm vi các vùng quy hoạch bô xít)…
Trước những khó khăn đó, UBND tỉnh Đắk Nông đã có các văn bản kiến nghị các bộ liên quan để xem xét, hướng dẫn thủ tục triển khai các dự án khai thác bô xít, sản xuất alumin trên địa bàn tỉnh.
Các nội dung đề xuất tập trung về: Đối tượng các nhà đầu tư tham gia thực hiện các dự án khai thác quặng bô xít trên địa bàn tỉnh Đắk Nông; thẩm quyền chấp thuận chủ trương đầu tư, hình thức lựa chọn nhà đầu tư thực hiện các dự án tổ hợp nhà máy tuyển quặng bô xít – alumin – nhôm theo quy định của pháp luật về đầu tư, đấu thầu.
Đắk Nông cũng đang băn khoăn về trường hợp đấu thầu. Tỉnh có được phép thực hiện thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư trước khi tổ chức đấu thầu hay không?
Trường hợp thực hiện thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư, tỉnh có thể tách dự án nhà máy chế biến quặng bô xít – alumin – nhôm và dự án khai thác mỏ phục vụ cho nhà máy thành các chủ trương đầu tư độc lập được không?
Phó Chủ tịch UBND tỉnh Đắk Nông Lê Trọng Yên cũng nêu những băn khoăn về các loại đất có thể quy hoạch để xây dựng các dự án tổ hợp nhà máy tuyển quặng bô xít – alumin – nhôm. Tỉnh chưa xác định được đó là đất sử dụng cho hoạt động khoáng sản hay đất thương mại, dịch vụ, đất cơ sở sản xuất phi nông nghiệp theo quy định tại Điều 152, Luật Đất đai năm 2013.
Xác định được loại đất mới có cơ sở để thực hiện quy hoạch, thu hồi đất, cho thuê đất, cho phép chuyển mục đích sử dụng đất bảo đảm quy định. Đất cũng là điều kiện cấp phép khai thác nguyên liệu cho các nhà máy sau khi đầu tư và đi vào hoạt động.
Hiện nay, Đắk Nông đã đề xuất hướng dẫn các thủ tục về đất đai, khoáng sản thực hiện xây dựng tổ hợp nhà máy tuyển quặng bô xít – alumin – nhôm trong các trường hợp nhà máy đặt bên trong và bên ngoài phạm vi quy hoạch quặng bô xít (trong đó có hướng dẫn về đấu giá đất, khoáng sản theo quy định pháp luật).
Đắk Nông có trữ lượng khoảng 4,3 tỷ tấn quặng bô xít nguyên khai, chiếm gần 45% tổng trữ lượng của cả nước. Hầu hết trữ lượng bô xít được huy động vào quy hoạch khoáng sản quốc gia. Dự kiến, đến năm 2030, Đắk Nông sẽ có 17 khu vực mỏ bô xít, với tổng diện tích khoảng 1.952 km2 (xấp xỉ 1/3 diện tích tự nhiên của tỉnh). Tỉnh quy hoạch 5 nhà máy sản xuất alumin, với tổng công suất từ 5-10 triệu tấn alumin/năm.
