Theo quan niệm của người M’nông Preh, xã Nâm Nung, huyện Krông Nô, tỉnh Đắk Nông, nguồn nước được xem là báu vật của cộng đồng, mang lại nguồn sống cho cả con người, cây trồng và vật nuôi. Lễ cúng bến nước thường được tổ chức sau khi thu hoạch mùa vụ, khi thóc đã đầy bồ, ngô đầy gùi, cà-phê đầy kho với mục đích cảm tạ “Thần nước” đã mang lại nhiều may mắn cho dân làng trong năm cũ sắp qua và cầu mong mưa thuận gió hòa, mùa màng tốt tươi, dân làng khỏe mạnh, cuộc sống ấm no trong năm mới.
Trước đó, già làng chọn ngày lành để huy động mọi người dọn vệ sinh khắp bon làng và chung quanh khu vực bến nước làm lễ cúng. Các nam thanh niên khỏe mạnh, tháo vát vào rừng chặt tre về cùng già làng, nghệ nhân dựng cây nêu. Vì mang sứ mệnh đặc biệt, nên cây nêu được trang trí công phu như một tác phẩm nghệ thuật để kết nối đất trời, thần linh với con người và vạn vật.
Lễ cúng bến nước của người M’nông xã Nâm Nung được thực hiện tại hồ nước của bon Ja Ráh. Ngay tại bến nước cắm một cột lễ và cây nêu, trên cây nêu trang trí mô phỏng sừng trâu, chim, bông lúa,… Lễ vật dâng cúng gồm: 1 con lợn, 1 con gà trống tơ, gạo, nến sáp ong và 1 ché rượu cần. Lễ cúng gồm 2 phần. Phần lễ, sau khi cắt tiết con vật hiến tế, già làng sẽ lấy máu bôi lên cây nêu và các vật chung quanh. Sau đó, già làng khấn cảm tạ thần đất, thần nước, thần sông, thần suối, thần núi đã đem đến những may mắn trong năm cũ, cho nguồn nước sạch để mùa màng tốt tươi, cuộc sống ấm no. Thay mặt dân làng, già làng cầu mong các thần tiếp tục cho mưa thuận gió hòa, mùa màng thuận lợi trong năm mới, mọi người khỏe mạnh, không ốm đau…
Khi lễ cúng kết thúc, phần hội được tiếp tục trong tiếng chiêng trầm bổng, rộn rã tiếng cười cùng lời ca, điệu múa truyền thống của những chàng trai, cô gái; lời hỏi thăm nhau của mọi người về dự lễ. Từ người già đến trẻ em, nam nữ trong các bon làng M’nông xã Nâm Nung cùng nhau quây quần ăn cơm lam, thịt nướng và vít cần nhâm nhi men say rượu cần truyền thống. Sau lễ cúng bến nước, dân làng trở lại sinh hoạt bình thường. Người dân có thể giặt giũ, lấy nước để dùng, tưới cây… tại bến nước.
Lễ cúng bến nước là một hình thức sinh hoạt văn hóa cộng đồng mang nhiều ý nghĩa tốt đẹp trong đời sống tâm linh của người M’nông. Phong tục này còn giúp người dân nâng cao ý thức, tầm quan trọng của nguồn nước trong đời sống thường ngày để giữ gìn, bảo vệ. Ngày nay, tuy đã được giản lược và điều chỉnh một số khâu tổ chức để phù hợp với điều kiện của bon làng nhưng Lễ cúng bến nước của người M’nông Preh ở xã Nâm Nung vẫn giữ được những nét độc đáo ■
Nguồn: https://baodaknong.vn/le-cung-ben-nuoc-cua-nguoi-m-nong-237995.html
