Dân tộc Brâu là một trong năm dân tộc ít người nhất trong cộng đồng các dân tộc Việt Nam, định cư tại làng Đắk Mế, xã Pờ Y, huyện Ngọc Hồi, tỉnh Kon Tum. Làng của người Brâu ở vị trí đặc biệt, nơi giao lưu văn hoá ba nước Việt Nam-Lào-Campuchia, cho nên hầu hết người Brâu sử dụng được ngôn ngữ của ba đất nước.
Nhạc cụ dân gian của dân tộc Brâu rất đa dạng, phong phú, từ những chất liệu có sẵn trong thiên nhiên như: Gỗ, tre, nứa, trúc, da thú rừng được dân tộc Brâu chế tác ra các loại nhạc cụ như: Đàn Chiêng griêng (Ting ning), đàn Tơ rưng, trống, sáo; đặc biệt, Đinh pú là một loại nhạc cụ có tên gọi gắn với thiên nhiên hùng vĩ và mang đậm bản sắc văn hóa riêng có của dân tộc Brâu.
Ông Thao Mưu, già làng làng Đắk Mế, xã Pờ Y cho biết: Phiên âm trong tiếng Brâu, “Đinh” có nghĩa là ống và “pú” có nghĩa là âm thanh phát ra từ ống nứa, giai điệu khi hai tay vỗ vào nhau. Đinh pú của người Brâu vô cùng đơn giản, gồm hai ống có chiều dài bằng nhau khoảng 1,2m được lựa chọn từ những đốt nứa đẹp, thanh, độ dày mỏng bằng nhau. Khi hội đồng già làng đã lựa chọn được khu vực đồi núi, tại vị trí đó mỗi gia đình sẽ phát một khu vực nhỏ để làm dấu và sẽ lựa chọn những cây nứa thật đẹp, thật thanh để lấy về làm Đinh pú. Chiều tối, sau khi các già làng đã thực hiện xong các nghi thức, là lúc các chàng trai, cô gái sẽ cùng nhau thổi hồn vào những chiếc Đinh pú. Người Brâu quan niệm những chiếc Đinh pú có âm sắc vừa thanh, vừa bổng, vừa vang sẽ báo hiệu cho vị trí mà buôn làng lựa chọn là mảnh đất lành, đất đẹp, buôn làng sẽ được trời đất phù hộ cho mùa màng bội thu và những âm thanh trầm bổng, cùng với chén rượu cần thể hiện sự biết ơn, niềm vui vì dân làng đã lựa chọn được mảnh đất đẹp.
Việc diễn tấu Đinh pú được gắn liền với Lễ Đót pi Mưnr (lễ phát rẫy) hay lúc giải trí, nghỉ ngơi ở những không gian, thời điểm khác nhau như: Dịp phát nương rẫy, lên nhà mới, nhạc cụ Đinh pú không biểu diễn trong lễ hội mang tính chất vui vẻ của người Brâu.
Tương truyền rằng từ thời xa xưa, với tập tục phát nương làm rẫy của mình, vào khoảng thời gian từ tháng 1 đến tháng 3 đầu năm, già làng sẽ dẫn những người chủ gia đình trong cộng đồng người Brâu lên rừng để tìm kiếm, lựa chọn mảnh đất lành để xin trời đất cho phép dân làng được phát rẫy trồng trọt hoa màu, săn bắn thú rừng.
Theo chị Nàng Phương, làng Đắk Mế, xã Pờ Y, để thể hiện được hết các chủ đề qua các bài đánh Đinh pú thì mỗi bài đánh phải đủ năm người, bốn người chơi chính sẽ dùng hai tay của mình vỗ vào nhau hoặc một tay vỗ trực tiếp vào ống để tạo được sự cộng hưởng trong từng nốt mà âm thanh phát ra, một người còn lại có trách nhiệm giữ sự thăng bằng của Đinh Pú khi đan chéo nhau. Khi diễn tấu Đinh pú tại lễ phát rẫy thì năm người đều tập trung biểu diễn để tạo ra những âm thanh hay nhất, tạo cho dân làng một không khí vui tươi, phấn khởi và mong ước một vụ mùa bội thu.
Hiện nay, mặc dù cộng đồng dân tộc Brâu cư trú tại làng Đắk Mế có số hộ và nhân khẩu khá khiêm tốn, nhưng họ rất tự hào với truyền thống văn hóa đặc sắc của dân tộc mình và hơn ai hết, lớp trẻ của dân tộc Brâu luôn tích cực tiếp nhận sự truyền dạy của thế hệ đi trước để gìn giữ và phát huy những nét văn hóa tốt đẹp của cha ông truyền lại, trong đó có nhạc cụ Đinh pú.
Nguồn: https://baodaknong.vn/doc-dao-dinh-pu-cua-dan-toc-brau-238641.html
