Di cư từ miền núi phía bắc đến sinh sống trên vùng đất Ðắk Nông, người Tày đã mang theo nhiều di sản văn hóa bản sắc tộc người, trong đó có Lễ hội Lồng tồng. Nét độc đáo của lễ hội này đã góp phần cùng với những giá trị văn hóa các dân tộc tại địa phương đã tạo nên sự phong phú, đa bản sắc văn hóa của 40 dân tộc trên địa bàn tỉnh.
Lễ hội Lồng tồng hay còn gọi là Lễ hội xuống đồng là một trong những lễ hội nổi tiếng của đồng bào dân tộc Tày. Lễ hội mang dấu ấn tín ngưỡng phồn thực, là hoạt động tín ngưỡng cầu mưa thuận gió hòa, cây cối tốt tươi, mùa màng bội thu, đời sống ấm no cơm áo đầy đủ.
Lễ hội được khởi nguồn từ trong cộng đồng của người Tày và thường được tổ chức ở những ruộng đất tốt nhất, to nhất trong bản làng. Ðây không chỉ là sự chắt lọc tinh hoa văn hóa của cộng đồng dân tộc thiểu số nói chung, dân tộc Tày, Nùng nói riêng mà đó là cả một quá trình nỗ lực trong việc giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc của đồng bào, là sự đoàn kết keo sơn trong cộng đồng các dân tộc.
Lễ hội thường được tổ chức vào đầu tháng Giêng, địa điểm tổ chức là những ruộng được cho là tốt nhất, to nhất. Tùy theo từng nơi, với địa hình phù hợp, các địa phương gần nhau có thể thỏa thuận chọn ngày khác nhau để tổ chức nhằm tạo điều kiện cho người dân có điều kiện giao lưu, trao đổi.
Trước ngày diễn ra lễ hội, các gia đình đều quét dọn nhà cửa thật sạch sẽ, chuẩn bị thực phẩm để mời khách. Vào ngày lễ, mỗi gia đình chuẩn bị một mâm cỗ theo khả năng. Mang hàm ý phô bày sự khéo léo, cẩn thận của người phụ nữ trong việc nội trợ, nấu nướng các món ăn truyền thống như bánh chưng, bánh giày, chè lam, bánh bỏng…
Trên mỗi mâm đều có một đĩa xôi ngũ sắc. Mỗi mâm cỗ còn có thêm hai đôi quả còn được làm bằng vải mầu, trong nhồi cát, bông, có tua rua nhiều mầu sắc sặc sỡ. Lễ khấn cho mưa thuận gió hòa, mùa màng tươi tốt được thực hiện do các thầy tào tiến hành. Lễ hội được chia làm hai phần là phần lễ và phần hội. Phần lễ được tổ chức trang trọng.
Lễ vật là những sản vật do người dân trong vùng làm ra để dâng cúng, thường mỗi thôn chuẩn bị một mâm cỗ cúng gồm xôi, gà, thịt lợn, bánh chưng, bánh khảo, xôi bảy mầu… được xếp thẳng hàng trước lễ đài, tượng trưng cho mặt trăng, mặt trời, âm dương, thể hiện những mơ ước, khát vọng cuộc sống ấm no, sinh sôi nảy nở của người dân gửi gắm, với mong muốn cầu cho mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu, người người khỏe mạnh, vạn vật sinh sôi.
Khi cỗ được bày xong, thầy cúng tiến hành làm nghi lễ xin thần linh để dân làng mở hội, tạ thiên địa, cầu thần Nông, thần Núi, thần Suối… ban cho mưa thuận gió hòa, mùa màng tươi tốt, dân làng ấm no hạnh phúc… Tiếp sau nghi lễ, người dân cùng xuống đồng để bắt tay vào công việc của nhà nông, thực hiện những đường cày đầu tiên trong năm tại cánh đồng nơi tổ chức lễ hội.
Kết thúc phần nghi lễ, phần hội được diễn ra với nhiều trò chơi dân gian truyền thống thu hút mọi người tham gia bằng các điệu múa, hát đặc sắc như múa sư tử, hát sli, hát lượn; các trò chơi truyền thống như đi cà kheo, đẩy gậy, lày cỏ, kéo co, ném còn, ném pao, đánh cù quay, chọi bò,…
Tại Ðắk Nông, Lễ hội Lồng tồng được chính quyền địa phương tạo điều kiện rất thuận lợi để người dân tổ chức trong những ngày đầu năm mới; nhằm tạo không khí phấn khởi, động lực cho người dân thi đua lao động sản xuất, thực hiện thắng lợi các mục tiêu phát triển kinh tế-xã hội của địa phương trong năm.
Lễ hội Lồng tồng được tổ chức nhằm tôn vinh các giá trị văn hóa truyền thống, tạo sự đoàn kết, gắn bó của nhân dân các dân tộc trong tỉnh, góp phần nâng cao ý thức bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống các dân tộc thiểu số; tạo sân chơi lành mạnh, thúc đẩy phát triển du lịch cộng đồng bền vững…
Nguồn: https://baodaknong.vn/phat-huy-gia-tri-le-hoi-long-tong-tren-dat-dak-nong-243995.html
