Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh Đắk Nông lần thứ XII (nhiệm kỳ 2020 – 2025) đề ra nhiệm vụ trọng tâm là phát triển du lịch trên nền tảng phát huy các lợi thế tự nhiên, các giá trị văn hóa – đặc trưng sinh thái bản địa, Công viên Địa chất toàn cầu UNESCO Đắk Nông.
Cụ thể hóa nghị quyết, Ban Thường vụ Tỉnh ủy Đắk Nông đã ban hành Chương trình số 27-CTr/TU, ngày 24/9/2021 “Thực hiện Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh lần thứ XII về sưu tầm, nghiên cứu, bảo tồn và phát huy các loại hình di sản văn hóa phi vật thể có nguy cơ thất truyền của đồng bào các dân tộc thiểu số tại chỗ giai đoạn 2021 – 2025”…
Theo ông Nghiêm Đình Hiếu, Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch (VHTT-DL) tỉnh Đắk Nông, trong suốt nhiệm kỳ, công tác bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa – lịch sử truyền thống trên địa bàn tỉnh tiếp tục được quan tâm, chú trọng. Nhiều di sản văn hóa vật thể, phi vật thể được nghiên cứu, nhận diện, bảo vệ và phát huy giá trị, góp phần giáo dục truyền thống yêu nước, khơi dậy lòng tự hào trong Nhân dân. Tỉnh đã huy động được nhiều nguồn lực giữ gìn di sản văn hóa truyền thống, nhất là một số loại hình nghệ thuật truyền thống có nguy cơ mai một cũng như bước đầu khai thác có hiệu quả giá trị di sản văn hóa gắn với phát triển du lịch.
Tính đến tháng 11/2024, Đắk Nông có 2 di sản văn hóa được UNESCO ghi danh; 20 di tích được xếp hạng gồm 1 di tích cấp quốc gia đặc biệt, 10 di tích cấp quốc gia và 9 di tích cấp tỉnh. Tỉnh cũng có 4 di sản văn hóa phi vật thể được đưa vào danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia gồm sử thi Ót N’drông; nghệ thuật trình diễn Nau M’Pring (dân ca) của người M’nông; nghề dệt thủ công truyền thống của người M’nông; lễ cúng thần rừng của người Mạ…
Tỉnh đang trình và đề nghị Bộ VHTT-DL đưa vào danh mục di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia đối với Lễ hội Tăm Plang M’Prang bon (trồng cây Plang – cúng rào bon) của dân tộc M’nông, huyện Krông Nô và bảo vật quốc gia đối với bộ sưu tập đàn đá Đắk Sơn, xã Nam Xuân, huyện Krông Nô.
Đề án bảo tồn phát huy thổ cẩm truyền thống của đồng bào các dân tộc thiểu số M’nông, Mạ, Ê đê, Thái, Dao gắn với phát triển du lịch tỉnh Đắk Nông giai đoạn 2023-2025 cũng được tỉnh phê duyệt, nhằm tạo ra các sản phẩm du lịch, góp phần thúc đẩy kinh tế – xã hội.
Hiện nay, toàn tỉnh còn 186 bộ chiêng (157 bộ chiêng M’nông, 12 chiêng Mạ và 17 chiêng Ê đê), 1 bộ goong prac, 1 bộ goong pe, 1 bộ đàn đá trong cộng đồng các dân tộc. Đắk Nông hiện có 194 nghệ nhân biết chế tác và sử dụng nhạc cụ dân tộc; 12 nghệ nhân nhớ và hát kể được sử thi Ót N’drông; 301 nghệ nhân biết và hát những làn điệu dân ca; 698 nghệ nhân biết dệt thổ cẩm truyền thống; 53 nghệ nhân biết làm cây nêu truyền thống; 363 nghệ nhân biết đan lát truyền thống; 106 nghệ nhân biết và kể được truyện cổ; 139 nghệ nhân biết kể luật tục và phong tục tập quán truyền thống của cộng đồng; 28 lễ hội truyền thống của 3 dân tộc thiểu số tại chỗ và nhiều lễ hội của các dân tộc phía Bắc được phục dựng, tổ chức; 69 nghệ nhân biết và sử dụng đàn tính hát then…
Các nhà sưu tập tư nhân hiến tặng tỉnh 1.976 hiện vật có giá trị kinh tế, văn hóa, mỹ thuật. Qua các đợt khai quật các di chỉ khảo cổ, hơn 40.000 hiện vật có giá trị lịch sử, văn hóa được phát hiện, lưu giữ.
Bảo tàng tỉnh đang lưu giữ 45.600 tài liệu, hiện vật với sự đa dạng về chất liệu, phong phú về kiểu dáng, tạo nên dấu ấn về truyền thống cách mạng, truyền thống văn hóa của đồng bào các dân tộc tỉnh Đắk Nông.
Nâng tầm giá trị di sản
Hoạt động khôi phục, duy trì và phát huy giá trị văn hóa các nghi lễ, lễ hội truyền thống được tổ chức có chiều sâu, tái hiện nguyên bản, rõ nét. Từ năm 2021 đến nay, toàn tỉnh đã tổ chức phục dựng được 33 lễ hội như: Hội Xuân Liêng Nung, Lễ hội cầu mưa, Lễ hội cúng bến nước, Lễ hội Tâm R’nglăp bon, Lễ hội mừng lúa mới, Lễ hội Lồng Tồng, Lễ nhập bon, Lễ cưới bon, Lễ kết nghĩa các bon, Lễ sum họp các bon, Lễ rào bon, Lễ mừng nhà mới, Lễ hội gắn kết tình thân, Lễ cúng thần rừng, Lễ cúng thần đá…
Tỉnh đã tổ chức thành công các hoạt động như: Liên hoan dân ca các dân tộc tỉnh Đắk Nông lần thứ I năm 2022, Liên hoan văn nghệ quần chúng tỉnh Đắk Nông lần thứ VIII năm 2022; Liên hoan Nghệ thuật quần chúng tỉnh Đắk Nông lần thứ IX năm 2024; Lễ hội văn hóa thổ cẩm Việt Nam lần I và II…
Với quyết tâm chính trị cao và những nỗ lực không ngừng của các cấp chính quyền và người dân địa phương, Công viên Địa chất toàn cầu (CVĐCTC) UNESCO Đắk Nông đã được công nhận vào cuối năm 2020 và đón bằng công nhận lại danh hiệu vào tháng 9/2024.
Ban Thường vụ Tỉnh ủy đã ban hành Chương trình số 18-CTr/TU ngày 26/7/2021 về phát triển du lịch và du lịch gắn với CVĐCTC UNESCO Đắk Nông, giai đoạn 2021-2025; Nghị quyết số 14-NQ/TU ngày 22/12/2021 về xây dựng và phát triển CVĐCTC UNESCO Đắk Nông giai đoạn 2021-2025, tầm nhìn đến năm 2030.
Đắk Nông đã định hướng một chủ đề phát triển xuyên suốt, tạo nên một thương hiệu riêng biệt và độc đáo, đó là: CVĐCTC UNSECO Đắk Nông – Xứ sở của những âm điệu. Tỉnh xây dựng 3 tuyến du lịch trải nghiệm với 41 điểm đến, là sự đan xen, kết hợp giữa các yếu tố văn hóa, địa chất, địa mạo và đa dạng sinh học đặc trưng của khu vực. Cùng với nỗ lực đưa các điểm du lịch đến gần hơn với du khách thông qua kết nối với Con đường di sản miền Trung – Tây Nguyên, tỉnh xúc tiến xây dựng, hình thành các mô hình du lịch cộng đồng gắn với CVĐCTC.
Hàng năm, tỉnh tổ chức các lớp tập huấn về bảo tồn dân ca M’nông, truyền dạy kỹ năng dệt thổ cẩm và trang phục truyền thống các dân tộc thiểu số trong vùng CVĐC; phục dựng các lễ hội và nghề đan lát truyền thống của các dân tộc M’nông, Mạ, Ê đê… Trên địa bàn tỉnh đã thành lập được 42 câu lạc bộ hoạt động văn hóa, văn nghệ dân gian phục vụ du khách tại các điểm du lịch, các điểm di sản trong vùng CVĐCTC UNESCO Đắk Nông.
Phó Chủ tịch UBND tỉnh Đắk Nông Tôn Thị Ngọc Hạnh khẳng định: CVĐCTC UNESCO Đắk Nông là cánh cửa đưa du lịch Đắk Nông đến bạn bè quốc tế và ngược lại. Qua đó, không chỉ góp phần nâng tầm các giá trị di sản của địa phương sánh ngang với các giá trị di sản chung của nhân loại, mà còn đẩy mạnh thu hút đầu tư, tạo nên thương hiệu để thế giới nhận diện Đắk Nông trên trường quốc tế.
Nguồn: https://baodaknong.vn/dak-nong-va-no-luc-bao-ton-cac-gia-tri-van-hoa-truyen-thong-241090.html
