Khẳng định vai trò của Việt Nam trong sứ mệnh gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc

Ngày 22/12/1944, Đội Việt Nam tuyên truyền giải phóng quân – tiền thân của Quân đội Nhân dân Việt Nam được thành lập theo Chỉ thị của Lãnh tụ Hồ Chí Minh.

Sự ra đời và phát triển của Đội Tuyên truyền Giải phóng quân, sau này là Quân đội Nhân dân Việt Nam, gắn liền với lịch sử hào hùng của nước Việt Nam hiện đại, kế thừa truyền thống hàng nghìn năm chống giặc ngoại xâm, với sức mạnh bắt nguồn từ tinh thần đại đoàn kết và ý chí bất khuất của dân tộc Việt Nam.

Trong 8 thập kỷ qua, dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, sự tin yêu của nhân dân Việt Nam và ủng hộ, giúp đỡ của bạn bè quốc tế, Quân đội Nhân dân Việt Nam đã không ngừng lớn mạnh, giành nhiều chiến công lừng lẫy, nổi bật là cùng cả nước tiến hành thành công cuộc Cách mạng Tháng Tám năm 1945, Chiến thắng Điện Biên Phủ 1954 và Chiến dịch Hồ Chí Minh giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước…

Những chiến thắng này không chỉ mang lại tự do, thống nhất cho dân tộc mà còn khẳng định vai trò và những đóng góp của Việt Nam cho hòa bình, ổn định của khu vực và thế giới.

Trong thời đại hội nhập quốc tế, Quân đội Nhân dân Việt Nam tiếp tục khẳng định vai trò quan trọng thông qua các hoạt động quốc tế, nổi bật là gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc.

Trong quá khứ, để bảo vệ nền độc lập, tự do, sự thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc, Việt Nam đã phải trải qua nhiều cuộc chiến với nhiều đau thương mất mát.

Hơn ai hết, Nhân dân Việt Nam hiểu rõ giá trị của hòa bình và luôn trân quý, yêu chuộng hòa bình. Việt Nam cũng rất ủng hộ đấu tranh vì hòa bình, độc lập dân tộc, dân chủ và tiến bộ xã hội trên thế giới.

Do đó, ngay sau khi Cách mạng Tháng Tám năm 1945 thành công, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã có thư gửi Đại hội đồng Liên hợp quốc khẳng định sự ủng hộ của Việt Nam đối với những mục tiêu của Liên hợp quốc và bày tỏ mong muốn được góp sức vào công việc chung.

Từ sau khi đất nước hòa bình, thống nhất, Đảng, Nhà nước Việt Nam luôn “… thực hiện nhất quán đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, hòa bình, hợp tác và phát triển; đa dạng hóa, đa phương hóa trong quan hệ đối ngoại; chủ động và tích cực hội nhập quốc tế; là bạn, đối tác tin cậy và thành viên có trách nhiệm của cộng đồng quốc tế.”

Ngày 20/9/1977, Việt Nam chính thức trở thành quốc gia thành viên thứ 149 của Liên hợp quốc và từ năm 1996, Việt Nam bắt đầu tham gia đóng góp kinh phí cho hoạt động gìn giữ hòa bình.

Trong những năm sau đó, từ 2005-2012, Đảng, Chính phủ, Bộ Ngoại giao… đã ban hành, phê duyệt chủ trương và tổ chức nhiều chuyến nghiên cứu, khảo sát thực tế đến một số phái bộ gìn giữ hòa bình của Liên hợp quốc; tham quan, học hỏi mô hình, kinh nghiệm của một số quốc gia đối tác để chuẩn bị lực lượng tham gia hoạt động này.

Ngày 23/11/2012, Bộ Chính trị thông qua “Đề án tổng thể về việc Việt Nam tham gia hoạt động gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc.”

Ngày 10/4/2013, Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết số 22-NQ/TW về hội nhập quốc tế, trong đó đề ra định hướng: “Chủ động và tích cực tham gia các thể chế đa phương,” “trong đó có việc tham gia các hoạt động ở mức cao hơn, như hoạt động gìn giữ hòa bình của Liên hợp quốc…”

Ngày 27/5/2014, Bộ Quốc phòng tổ chức lễ ra mắt Trung tâm Gìn giữ hòa bình Việt Nam (nay là Cục Giữ gìn hòa bình Việt Nam). Và chưa đầy một tháng sau, tháng 6/2014, hai sỹ quan Quân đội nhân dân Việt Nam đầu tiên đã lên đường làm nhiệm vụ sỹ quan liên lạc tại Phái bộ Nam Sudan, đánh dấu sự tham gia chính thức của Việt Nam vào hoạt động giữ gìn hòa bình Liên hợp quốc.

Có thể nói, Việt Nam tham gia hoạt động gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc là kết quả của quá trình chuẩn bị lâu dài, tích cực, chủ động, khẩn trương, kỹ lưỡng, đồng bộ và toàn diện trên tất cả các mặt từ chủ trương, chính sách, hợp tác quốc tế, xây dựng cơ chế pháp lý đến xây dựng kế hoạch, tổ chức lực lượng, huấn luyện, mua sắm trang bị, bảo đảm hậu cần, kỹ thuật… Đây là những nội dung phức tạp, quan trọng, liên quan đến nhiều cơ quan, đơn vị, ban, ngành, tổ chức trong và ngoài quân đội cả trong nước và quốc tế.

Dấu ấn nổi bật trong nhiệm vụ gìn giữ hòa bình quốc tế

Năm 2024 đánh dấu tròn 10 năm Việt Nam tham gia sứ mệnh gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc. Trong 10 năm, dù còn gặp rất nhiều khó khăn cả chủ quan và khách quan, nhưng được sự quan tâm của Đảng, Nhà nước, hoạt động gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc của Việt Nam đã được thực hiện hiệu quả.

10 năm qua, Việt Nam đã cử trên 800 lượt chiến sỹ mũ nồi xanh của Quân đội nhân dân và Công an nhân dân Việt Nam lên đường đi làm nhiệm vụ gìn giữ hoà bình Liên hợp quốc tại các Phái bộ Nam Sudan, Cộng hòa Trung Phi, khu vực Abyei và Cục Hoạt động Hòa bình tại Trụ sở Liên hợp quốc, cũng như tham gia vào lực lượng gìn giữ hòa bình của Liên minh châu Âu tại Cộng hòa Trung Phi.

Trong số đó, có 5 thê đội của Bệnh viện dã chiến cấp 2 triển khai tại Phái bộ Nam Sudan, 2 thê đội của Đội Công binh triển khai tại khu vực Abyei và 114 lượt sỹ quan triển khai theo hình thức cá nhân.

Số lượng cán bộ, sỹ quan hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ của Việt Nam cao hơn nhiều so với mặt bằng chung của Liên hợp quốc. Những con số đó đã nói lên chặng đường dài đầy nỗ lực của Việt Nam trong suốt thập kỷ qua khi tham gia vào một hoạt động mang đầy ý nghĩa nhân văn, cao cả – gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc.

Lực lượng của Quân đội Nhân dân Việt Nam khi tham gia hoạt động gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc đã giúp đỡ chính quyền và người dân địa phương làm đường; giúp các nhà trường xây dựng, cải tạo lớp học; tổ chức dạy học tình nguyện; khoan giếng nước tặng khu dân cư địa phương và các trường học; tổ chức khám chữa bệnh, tư vấn sức khỏe, cấp phát thuốc miễn phí cho người dân…

Các bệnh viện dã chiến cấp 2 của Việt Nam ở Nam Sudan đã chăm sóc sức khỏe, điều trị với chất lượng cao cho nhiều lượt bệnh nhân là nhân viên Liên hợp quốc và người dân địa phương; áp dụng nhiều kỹ thuật mới trong chẩn đoán và điều trị bệnh nhân phù hợp với điều kiện dã chiến thực tế tại địa bàn; tiến hành thành công các ca phẫu thuật phức tạp, vận chuyển cấp cứu đường không nhiều ca bệnh nguy hiểm…

Với những đóng góp tích cực đó, Cục Gìn giữ hòa bình Việt Nam và Đội Công binh số 1 (Cục Gìn giữ hòa bình Việt Nam) đã vinh dự đón nhận Huân chương Bảo vệ Tổ quốc hạng Ba.

Bệnh viện dã chiến cấp 2 số 4 (Cục Gìn giữ hòa bình Việt Nam) và Đại tá Mạc Đức Trọng, Đội trưởng Đội Công binh số 1 được tặng Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ. Đây là sự ghi nhận, phần thưởng cao quý mà Đảng, Nhà nước, Chính phủ dành tặng cho các tập thể, cá nhân đã có nhiều đóng góp xuất sắc trong việc tham gia hoạt động gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc.

Kết nối hòa bình – lan tỏa giá trị nhân văn

Trong suốt nhiều thập kỷ qua, Việt Nam kiên trì chính sách quốc phòng “bốn không”: không tham gia liên minh quân sự; không liên kết với nước này để chống nước kia; không cho nước ngoài đặt căn cứ quân sự hoặc sử dụng lãnh thổ để chống lại nước khác; không sử dụng vũ lực hoặc đe dọa sử dụng vũ lực trong quan hệ quốc tế.

Song hành với chính sách đối ngoại độc lập, tự chủ, chủ động hội nhập quốc tế, Việt Nam còn tham gia nhiều cơ chế hợp tác quốc phòng song phương và đa phương, góp phần củng cố lòng tin chiến lược, đóng góp cho hòa bình, an ninh và phát triển trên thế giới.

Việc Việt Nam đã tham gia tích cực và hiệu quả vào hoạt động gìn giữ hòa bình của Liên hợp quốc không chỉ là một biểu tượng cao đẹp về tinh thần nhân đạo mà còn là một phương thức hiệu quả để Việt Nam khẳng định vai trò thành viên tích cực, có trách nhiệm trong cộng đồng quốc tế. Sự tham gia này cũng góp phần triển khai hiệu quả đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ và đa phương hóa quan hệ quốc tế của Việt Nam.

Theo đánh giá của Liên hợp quốc, các đơn vị và cá nhân Việt Nam luôn thể hiện sự chuyên nghiệp, sáng tạo, kỷ luật cao, để lại nhiều ấn tượng tốt đẹp trong mắt bạn bè quốc tế. Đặc biệt, các đội công binh và bệnh viện dã chiến không chỉ hoàn thành nhiệm vụ mà còn tạo dựng niềm tin và sự gắn bó với người dân bản địa.

Phát biểu tại Lễ kỷ niệm 80 năm thành lập Quân đội Nhân dân Việt Nam được tổ chức trọng thể ngày 9/12/2024 ở thành phố New York (Mỹ), Phó Tổng Thư ký Atul Khare chúc mừng những thành tựu vẻ vang Quân đội nhân dân Việt Nam đã đạt được trong 80 năm qua, góp phần quan trọng vào sự nghiệp xây dựng, bảo vệ và phát triển của nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam.

Phó Tổng Thư ký Atul Khare cũng khẳng định gìn giữ hòa bình là một trụ cột quan trọng trong quan hệ đối tác giữa Liên hợp quốc và Việt Nam và nhấn mạnh những đóng góp nổi bật của các đơn vị và cá nhân làm nhiệm vụ gìn giữ hòa bình của Việt Nam, nhất là các bệnh viện dã chiến cấp 2 và các đội công binh tại một số Phái bộ ở địa bàn châu Phi.

Nhân dịp này, đại diện Lãnh đạo Liên hợp quốc cũng đã bày tỏ sự tri ân đối với các chiến sĩ Quân đội nhân dân Việt Nam đã ngã xuống cho sự nghiệp giải phóng dân tộc cũng như cho hòa bình, an ninh quốc tế, trong đó có Trung tá-liệt sỹ Đỗ Anh hy sinh khi đang làm nhiệm vụ gìn giữ hòa bình tại Phái bộ Cộng hòa Trung Phi.

Nhìn lại chặng đường 80 năm và những đóng góp trong hoạt động gìn giữ hòa bình của Liên hợp quốc, có thể thấy Quân đội Nhân dân Việt Nam không chỉ là lực lượng vũ trang của dân tộc mà còn là đại diện đối ngoại quốc gia.

Những chiến sỹ “mũ nồi xanh” đã và đang góp phần lan tỏa giá trị nhân văn cao đẹp của người Việt Nam trong một thế giới đang đối mặt với nhiều thách thức.

Với nền tảng đó, Quân đội Nhân dân Việt Nam sẽ tiếp tục là lực lượng chủ động, tích cực, góp phần duy trì hòa bình thế giới, qua đó khẳng định vai trò và vị thế của Việt Nam trong cộng đồng quốc tế./.