Cách đây ít tháng, anh Trương Văn Tuyên đến thuê một vườn sầu riêng ở xã Đắk Ha, huyện Đắk Glong. Chủ vườn và anh Tuyên làm hợp đồng thuê chăm sóc vườn sầu riêng chừng 2.000 cây, trong đó có khoảng 1.000 cây đã cho thu hoạch.
Để có vườn sầu riêng này, chủ vườn đã chi hàng tỷ đồng mỗi năm để đầu tư, chăm sóc. Niên vụ trước, chủ vườn thuê chuyên gia ở nhiều nơi về chăm sóc vườn cây với tổng chi phí cả vụ hơn 1,5 tỷ đồng. Nhưng khối lượng sầu riêng thu hoạch chỉ đạt khoảng 50 tấn, doanh thu chưa tới 2 tỷ đồng.
Không đạt kỳ vọng mong muốn, chủ vườn tìm hướng khác để tăng hiệu quả kinh tế. Anh Tuyên là một trong số nhiều người đăng ký thuê lại vườn cây và được chủ vườn tin tưởng, lựa chọn.
Hai bên làm hợp đồng canh tác vườn cây sầu riêng trong vòng 2 năm. Trong đó, phía chủ vườn cho thuê vườn cây sầu riêng và hệ thống hạ tầng điện, nước tưới đã đầu tư trước đó.
Phía anh Tuyên tự bỏ ra tất cả các chi phí bơm tưới, chăm sóc, bón phân, thuốc bảo vệ thực vật, thu hoạch… Sản lượng vườn sầu riêng cho thu hoạch sẽ chia đôi.
Theo anh Tuyên, việc trồng, chăm sóc sầu riêng đòi hỏi kinh nghiệm và kiến thức chuyên sâu về thổ nhưỡng, khí hậu, sử dụng nước, phân, thuốc…
Chi phí bỏ ra đầu tư vườn cây hàng năm cũng khá lớn. Khi sầu riêng bước vào giai đoạn cho quả và cao điểm về năng suất (khoảng năm thứ 6-8), chi phí chăm sóc khoảng gần 1 triệu đồng/cây/năm.
Việc thuê vườn sầu riêng đối với chủ vườn và anh Tuyên như một “canh bạc”. Phía chủ vườn phải tìm được đối tác thật tin tưởng để giao vườn cây. Còn phía anh Tuyên phải bỏ ra chi phí lớn, đầu tư công sức chăm sóc nhiều tháng trời để bám sát sự phát triển của vườn.
Mỗi ngày, anh Tuyên đi thăm vườn cây nhiều lần. Cả ngàn gốc sầu riêng được nhóm của anh Tuyên thuộc như lòng bàn tay. Gần như bất kỳ một diễn biến bất thường nào của sầu riêng đều được kịp thời nắm bắt, tìm hướng xử lý.
Tổng chi phí ước tính chăm sóc vườn sầu riêng này chừng hơn 1 tỷ đồng/vụ, chưa tính công lao động. Nhưng nhìn vào vườn sầu riêng chi chít hoa, anh Tuyên kỳ vọng năm nay vườn sầu riêng sẽ thắng lợi.
Anh Tuyên nhẩm tính, nếu chăm sóc đạt, mỗi cây sầu riêng sẽ cho sản lượng khoảng 2 tạ quả. Hơn 1.000 gốc sầu riêng đang cho thu hoạch, tổng sản lượng có thể đạt trên 200 tấn.
Nếu chia đôi và giá đạt 40.000 đồng/kg, mỗi bên sẽ thu được khoảng 4 tỷ đồng. Trừ đi chi phí, vườn cây có thể giúp anh Tuyên thu hơn 2 tỷ đồng/vụ.
Việc thuê khoán vườn cây, đặc biệt là cây sầu riêng ở Đắk Nông thời gian qua xuất hiện nhiều. Cách đây ít năm, nhiều người dân đã bán vườn sầu riêng theo kiểu khoán vườn cây cho thương lái. Nhưng hình thức này tiềm ẩn nhiều rủi ro cho chủ vườn nên đã giảm.
Việc cho thuê vườn cây theo kiểu chia đôi sản lượng như của anh Tuyên đang được nhiều chủ vườn lựa chọn. Ngoài Đắk Glong, hình thức này diễn ra nhiều ở một số xã của huyện Đắk R’lấp, TP. Gia Nghĩa. Đây được xem là “canh bạc” ít rủi ro hơn, giúp 2 bên cùng chiến thắng.
Theo Sở NN-PTNT Đắk Nông, sầu riêng là một loại cây trồng phát triển mạnh mẽ trong thời gian qua. Thống kê năm 2023 cho thấy toàn tỉnh có khoảng 5.600ha sầu riêng, sản lượng hàng năm đạt trên 24 ngàn tấn.
Việc liên kết giữa các bên để chăm sóc sầu riêng ở Đắk Nông thời gian qua diễn ra nhiều. Một số liên kết đã mang lại năng suất, hiệu quả kinh tế cho các bên.
Tuy nhiên, người dân nên cẩn trọng khi lựa chọn các đối tác để chăm sóc vườn cây, tránh những rủi ro về kinh tế và thiệt hại lâu dài của vườn cây.
