Những ngày cuối tháng 11/2023, gia đình ông K’Tar (SN 1972), ở bon Kon Hao, xã Đắk Ha (Đắk Glong) đang tất bật để hoàn thành ngôi nhà mới. Ngôi nhà này được xây cách đây gần 2 tháng, có diện tích khoảng 60 m2, gồm 1 phòng khách và 2 phòng ngủ.
Ông K’Tar là hộ đồng bào DTTS nghèo, thuộc đối tượng được hỗ trợ về nhà ở. Ngoài số tiền 44 triệu đồng hỗ trợ trực tiếp từ Nhà nước, ông K’Tar được vay Ngân hàng Chính sách xã hội 40 triệu đồng.
Được Nhà nước hỗ trợ và cho vay, ông K’Tar nhờ con cái, hàng xóm xung quanh phụ giúp công. Gia đình ông vay mượn, góp thêm gần 30 triệu đồng để xây nhà. Căn nhà chừng 120 triệu đồng tuy khá nhỏ nhưng là mong mỏi bao nhiêu năm của gia đình.
“Mình có 4 đứa con, cháu thì nhiều lắm. Nhà nghèo nên lo làm ăn, nuôi con, chẳng dám mơ ngôi nhà mới. Được Nhà nước tạo điều kiện, mình sẽ cố gắng làm kinh tế, cùng vươn lên”, ông K’Tar phấn khởi nói.
Gia đình K’Tar là 1 trong 13 hộ tại xã Đắk Ha thuộc đối tượng hỗ trợ nhà ở, đã được giải ngân tiền hỗ trợ và cho vay. Sau khi được hỗ trợ, các gia đình đã góp thêm tiền của để xây dựng nhà cửa. Nhiều căn nhà mới đã hoàn thiện, giúp người dân có nơi ở mới khang trang.
Theo Phó Chủ tịch UBND xã Đắk Ha K’Thuốt, nhu cầu về đất ở, nhà cửa của đồng bào DTTS tại địa phương là khá nhiều. Tuy nhiên, địa phương không có quỹ đất công để hỗ trợ đất ở, đất sản xuất. Nhiều hộ DTTS có nhu cầu nhà ở nhưng chưa đáp ứng các quy định cần thiết về đất đai như: đất chưa có sổ đỏ, đất không quy hoạch đất ở…
Mặc dù đạt kết quả khiêm tốn nhưng Đắk Ha được đánh giá là xã thực hiện tốt nhất việc hỗ trợ đất ở, nhà ở (thuộc Dự án 1 của Chương trình MTQG phát triển đồng bào DTTS và miền núi). Nhiều xã khác ở Đắk Glong hiện mới bắt đầu triển khai hoặc mới khởi động. Việc giải ngân tiền hỗ trợ đạt kết quả rất thấp.
Tại Đắk Glong, Dự án quy hoạch, sắp xếp, bố trí, ổn định dân cư ở những nơi cần thiết được là dự án thành phần của Chương trình MTQG phát triển đồng bào DTTS và miền núi có kinh phí rất lớn. Dự án này được triển khai tại xã Quảng Sơn, Quảng Hòa và Đắk R’măng với tổng mức đầu tư 187 tỷ đồng. Hồ sơ thẩm định đã được trình cấp có thẩm quyền.
Tuy nhiên, hồ sơ dự án đã bị trả lại bởi phần lớn các hạng mục trong dự án tại xã Quảng Sơn và Đắk R’măng bị vướng quy hoạch bô xít. Theo UBND huyện Đắk Glong, đến hết năm 2023, dự án này cơ bản không giải ngân được vốn giao.
Trong giai đoạn 2022 – 2023, huyện Đắk Glong được đầu tư 268,199 tỷ đồng cho Chương trình MTQG phát triển kinh tế – xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi. Trong đó, vốn đầu tư 178,906 tỷ đồng và vốn sự nghiệp 89,293 tỷ đồng.
Tính đến ngày giữa tháng 11/2023, Đắk Glong đã giải ngân được 21,648 tỷ đồng, đạt 8,07% dự toán giao. Trong đó, vốn năm 2022 giải ngân được 15,22 tỷ đồng (đạt 14,53%) và vốn năm 2023 giải ngân được 6,429 tỷ đồng (đạt 3,92%).
Lãnh đạo UBND huyện Đắk Glong cho biết, có nhiều nguyên nhân khiến cho việc giải ngân vốn giành cho đồng bào dân tộc thiểu số đạt kết quả thấp. Trong đó chủ yếu do thiếu đất công để hỗ trợ đất ở, đất sản xuất; nhiều hộ gia đình được hỗ trợ nhà ở nhưng chưa đáp ứng các yêu cầu về đất đai; một số dự án bị “vướng” quy hoạch bô xít…
