Powered by Techcity

Tượng nhà mồ là sáng tạo để thức tỉnh

08:20, 30/07/2023

Có lẽ khi các nghệ nhân (nghệ sĩ) tạc những bức tượng trai gái đang giao hoan, ân ái… hay phô bày thân thể ra để đặt trong những khu nhà mồ của người Tây Nguyên xưa và nay, họ chỉ đơn giản nghĩ rằng, đó là tâm tư, tình cảm của người sống dành cho người đã khuất theo thế giới quan cổ xưa của hầu hết các tộc người thiểu số ở đây.

Song, dưới góc nhìn/cảm thụ nghệ thuật thì đó là những tác phẩm điêu khắc vô cùng sinh động và tuyệt mỹ khi ta tiếp cận nó không phải bằng trực giác, mà bằng cái tâm trong trẻo, tươi mới, tư trưởng khai sáng và lý trí rành mạch.

Tôi đã có dịp gặp gỡ với nhiều nghệ nhân tạc tượng nhà mồ của người Êđê, Jarai, Bana, Sê đăng… và được họ chia sẻ, việc làm ấy là một thực hành văn hóa gắn với đời sống tâm linh, tín ngưỡng truyền thống, chứ không lấy đó làm địa hạt sáng tạo nghệ thuật để mưu sinh. Họ càng không biết rằng, tượng nhà mồ (cũng như tượng gỗ dân gian Tây Nguyên) nói chung đã đạt đến đỉnh cao của phong cách điêu khắc erotic (gợi dục), từng xuất hiện từ đầu thế kỷ 10 ở xứ Ấn được dẫn dắt, chi phối và cảm nhận trên tinh thần của đạo Hindu nguyên thủy. Trên bình diện tôn giáo và nghệ thuật, đạo này cho rằng những hành vi trai gái đang giao hoan, ân ái… hay phô bày thân thể của mình trên các công trình kiến trúc (nhà thờ, đền tháp, lăng tẩm) đều có giá trị đồng nhất với sáng tạo và đó cũng là vẻ đẹp/chân lý nên không cần che đậy.





Tượng gỗ Tây Nguyên. Ảnh: Hữu Hùng

Chẳng thế mà văn hóa xứ Ấn khi được du nhập, giao thoa với các nền văn hóa khác trong vực như: Trung Hoa, Nepal, Thái Lan, Myanmar, Campuchia, Việt Nam… đều để lại dấu ấn sâu đậm, rất dễ nhận biết qua những công trình kiến trúc và nghệ thuật tiêu biểu. Theo tôi biết, những “hành vi gợi dục” trên, đâu chỉ hiển hiện sinh động qua những động tác của thần Silva trong ngôi đền Mahendrra Malla ở quảng trường Durba – Ấn Độ, hay tu viện Gyantse của cố đô Tây Tạng… mà còn được phô bày khắp xứ chùa tháp Thái Lan, hay trong những cung điện nguy nga, tráng lệ của đất nước Nepal, Myanmar, Campuchia và ở nhiều khu đền tháp của người Chăm ở vùng duyên hải Nam Trung Bộ Việt Nam thông qua những hình thể không che đậy của nữ thần Sarkit, thánh nữ Hindu với vũ điệu Apsara kiều diễm và huyền bí. Có thể nói, phong cách/hình tượng điêu khắc erotic này không chỉ đẹp mà luôn ẩn giấu những giá trị thức tỉnh của bản thể trước vũ trụ không ngừng chu chuyển.





Từ tượng nhà mồ đã phát triển thành tượng gỗ dân gian Tây Nguyên để trang trí và quảng bá.

Từ dẫn dụ của phong cách điêu khắc erotic nói trên, tôi dần kiến giải được những thông điệp của người Tây Nguyên được “mã hóa” trong những bức tượng nhà mồ kia, đặc biệt là tượng (gợi dục) được người sống mang đến cho người đã khuất như một lời thức tỉnh hơn là một lễ vật dâng tặng – rằng sự sống vẫn tiếp diễn như thường: có vui buồn, hạnh phúc, khát vọng và hoan lạc… dù ở bất kỳ ở đâu, nơi trần thế hay thế giới bên kia. 

Đình Đối



Nguồn

Cùng chủ đề

Tiếp tục rà soát công tác tổ chức các hoạt động kỷ niệm 120 năm Ngày thành lập tỉnh

Sáng 08/11, Ban Tổ chức các hoạt động kỷ niệm 120 năm Ngày thành lập tỉnh Đắk Lắk họp rà soát các nội dung liên quan đến công tác tổ chức các hoạt động kỷ niệm. Đồng chí Nguyễn Tuấn Hà, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh, Trưởng Ban Tổ chức các hoạt động kỷ niệm 120 năm Ngày thành lập tỉnh Đắk Lắk chủ trì cuộc họp. Các đại biểu dự cuộc họp. Đến nay các hoạt động kỷ niệm...

Khai mạc Hội thao truyền thống ngành Giáo dục và Đào tạo tỉnh Đắk Lắk lần thứ 41 – năm 2024

Sáng 7/11, Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Đắk Lắk phối hợp với Công đoàn ngành Giáo dục tỉnh tổ chức Lễ khai mạc Hội thao truyền thống ngành Giáo dục và Đào tạo tỉnh Đắk Lắk lần thứ 41 - năm 2024. Hội thao có sự tham gia của gần 1.500 vận động viên đến từ 77 đơn vị. Hội thao truyền thống ngành Giáo dục và Đào tạo tỉnh Đắk Lắk lần thứ 41 - năm 2024 được tổ...

Triển khai hiệu quả chính sách hỗ trợ phụ nữ dân tộc thiểu số sinh đẻ an toàn và chăm sóc sức khoẻ trẻ...

Sáng 29/10, Hội Liên hiệp Phụ nữ tỉnh phối hợp với Sở Y tế tổ chức Hội nghị chuyên đề đánh giá thực trạng, đề xuất giải pháp thực hiện hiệu quả chính sách hỗ trợ phụ nữ dân tộc thiểu số sinh đẻ an toàn và chăm sóc sức khỏe trẻ em vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, giai đoạn 2021-2025 thuộc Dự án 8. Tham dự hội nghị có bà H’Yim Kđoh- Phó Chủ...

Tổng kết công tác xã hội hóa về kiên cố hóa trường, lớp học và nhà công vụ cho giáo viên

Sáng 25/10, tại Hà Nội, Bộ Giáo dục và Đào tạo tổ chức Hội nghị trực tuyến toàn quốc tổng kết công tác xã hội hóa về kiên cố hóa trường, lớp học và nhà công vụ cho giáo viên giai đoạn 2013-2023 và giải pháp trong thời gian tới. Dự hội nghị có Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Thành Long; Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn cùng đại diện lãnh đạo các bộ,...

Giải bóng chuyền kỷ niệm 35 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam – Brazil

Ngày 22/10, Liên hiệp các tổ chức hữu nghị tỉnh Đắk Lắk phối hợp với Trường Cao đẳng Y tế Đắk Lắk tổ chức Giải bóng chuyền kỷ niệm 35 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam – Brazil (1989-2024). Trao cờ lưu niệm cho các đội tham gia giải đấu. Giải bóng chuyền kỷ niệm 35 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam – Brazil (1989-2024) có sự tham gia của 12 đội thi đấu 2...

Cùng tác giả

Tìm thấy máy bay quân sự Yak-130

Chiều 8/11, một nguồn tin xác nhận với phóng viên báo Dân trí, lực lượng chức năng đã tìm thấy máy bay quân sự Yak-130 rơi gần trạm kiểm lâm tại Vườn quốc gia Yok Đôn (xã Krông Na, huyện Buôn Đôn, Đắk Lắk). Máy bay quân sự Yak-130 được tìm thấy tại Vườn quốc gia Yok Đôn (Ảnh: Thúy Diễm). Theo đó, lực lượng của Viettel đã triển khai tìm kiếm bằng các flycam chuyên dụng, qua rà soát nhiều địa bàn,...

Tiếp tục rà soát công tác tổ chức các hoạt động kỷ niệm 120 năm Ngày thành lập tỉnh

Sáng 08/11, Ban Tổ chức các hoạt động kỷ niệm 120 năm Ngày thành lập tỉnh Đắk Lắk họp rà soát các nội dung liên quan đến công tác tổ chức các hoạt động kỷ niệm. Đồng chí Nguyễn Tuấn Hà, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh, Trưởng Ban Tổ chức các hoạt động kỷ niệm 120 năm Ngày thành lập tỉnh Đắk Lắk chủ trì cuộc họp. Các đại biểu dự cuộc họp. Đến nay các hoạt động kỷ niệm...

Đã tìm thấy máy bay Yak-130 rơi ở Đắk Lắk

Chiều 8/11, ông Phạm Trung Nghĩa, Chủ tịch UBND huyện Buôn Đôn xác nhận, lực lượng chức năng đã tìm thấy máy bay Yak-130 tại khu vực Vườn quốc gia Yok Đôn. “Khu vực này nằm trong rừng sâu và không có sóng điện thoại nên tôi chưa có hình ảnh, vị trí cụ thể”, ông Nghĩa nói. Như VietNamNet đưa tin, ngày 6/11 Trung đoàn Không quân 940, Trường Sĩ quan Không quân, Quân chủng Phòng không – Không quân...

Treo thưởng 10 triệu đồng cho người tìm thấy máy bay Yak -130 nghi rơi ở Đắk Lắk

Trưa 8/11, trao đổi với PV VietNamNet, bà Bun Sốm Lào, Chủ tịch UBND xã Krông Na (huyện Buôn Đôn) xác nhận, địa phương đã nhận được thông tin từ Quân khu 5 về việc treo thưởng 10 triệu đồng cho người tìm được máy bay Yak-130 nghi rơi ở khu vực xã Krông Na. Theo bà Bun Sốm Lào, chính quyền xã Krông Na đã phát thông báo trên hệ thống truyền thanh của xã về nội dung treo thưởng...

Tình hình mưa dông cuối tuần ở TPHCM

TPO – Cơ quan khí tượng dự báo thời tiết TPHCM và các tỉnh thành khu vực Nam bộ trong những ngày cuối tuần sẽ có mưa rào và dông rải rác vào thời điểm chiều tối và đêm. Theo Đài Khí tượng Thủy văn khu vực Nam bộ, hiện nay áp cao lạnh lục địa hoạt động ổn định, sau suy yếu di chuyển dần ra phía đông. Rãnh áp thấp có trục 5-8 độ vĩ Bắc...

Cùng chuyên mục

Tiếp tục rà soát công tác tổ chức các hoạt động kỷ niệm 120 năm Ngày thành lập tỉnh

Sáng 08/11, Ban Tổ chức các hoạt động kỷ niệm 120 năm Ngày thành lập tỉnh Đắk Lắk họp rà soát các nội dung liên quan đến công tác tổ chức các hoạt động kỷ niệm. Đồng chí Nguyễn Tuấn Hà, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh, Trưởng Ban Tổ chức các hoạt động kỷ niệm 120 năm Ngày thành lập tỉnh Đắk Lắk chủ trì cuộc họp. Các đại biểu dự cuộc họp. Đến nay các hoạt động kỷ niệm...

Khai mạc Hội thao truyền thống ngành Giáo dục và Đào tạo tỉnh Đắk Lắk lần thứ 41 – năm 2024

Sáng 7/11, Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Đắk Lắk phối hợp với Công đoàn ngành Giáo dục tỉnh tổ chức Lễ khai mạc Hội thao truyền thống ngành Giáo dục và Đào tạo tỉnh Đắk Lắk lần thứ 41 - năm 2024. Hội thao có sự tham gia của gần 1.500 vận động viên đến từ 77 đơn vị. Hội thao truyền thống ngành Giáo dục và Đào tạo tỉnh Đắk Lắk lần thứ 41 - năm 2024 được tổ...

Tập huấn nghiệp vụ công tác bình đẳng giới và Vì sự tiến bộ của phụ nữ năm 2024.

Ngày 5/11, tại TP. Buôn Ma Thuột, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội tổ chức Hội nghị tập huấn nghiệp vụ công tác bình đẳng giới và Vì sự tiến bộ của phụ nữ năm 2024. Tham dự hội nghị có Thứ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội Nguyễn Thị Hà; Phó Chủ tịch UBND tỉnh Đắk Lắk H’Yim Kđoh; cán bộ làm công tác bình đẳng giới thuộc các bộ, ban, ngành và sở...

Hoàn thiện hệ thống giao thông kết nối khu vực Tây Nguyên và duyên hải Nam Trung bộ, Đông Nam bộ và đồng bằng...

Sáng 4/11, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ Tám, Quốc hội khóa XV, Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Đắk Lắk tiếp tục tham gia thảo luận tại hội trường về đánh kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2024; dự kiến kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2025. Quang cảnh phiên họp (Ảnh: quochoi.vn). Về công tác đảm bảo trật tự, an toàn giao thông, đại biểu Nguyễn...

Chủ động phòng bệnh đột quỵ khi thời tiết chuyển mùa

Hiện nay, Đắk Lắk đang vào thời điểm chuyển mùa, thời tiết thay đổi đột ngột từ nóng sang lạnh khiến số ca đột quỵ gia tăng, có nguy cơ tử vong cao nếu không được cấp cứu và xử trí kịp thời. Tại Khoa Hồi sức tích cực và chống độc, Bệnh viện đa khoa vùng Tây Nguyên những ngày này tiếp nhận số ca đột quỵ gia tăng đột biến. Theo thống kê, trong tháng 10/2024, Khoa tiếp...

Phát động sáng tác tác phẩm văn học nghệ thuật về lực lượng vũ trang tỉnh Đắk Lắk

Ngày 31/10, Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh Đắk Lắk phối hợp với Hội Văn học Nghệ thuật tỉnh tổ chức phát động Cuộc vận động sáng tác tác phẩm văn học nghệ thuật về đề tài “Lực lượng vũ trang tỉnh Đắk Lắk - 80 năm xây dựng, chiến đấu, trưởng thành và không ngừng lớn mạnh”, hướng tới kỷ niệm 80 năm Ngày truyền thống Lực lượng vũ trang tỉnh Đắk Lắk (23/9/1945 - 23/9/2025). Các đại biểu...

Hội thi Tuyên truyền viên giỏi Hội Nông dân tỉnh Đắk Lắk năm 2024

Trong 02 ngày (30 và 31/10), Hội Nông dân tỉnh Đắk Lắk tổ chức Hội thi Tuyên truyền viên giỏi tỉnh Đắk Lắk năm 2024. Hội thi có sự tham gia của 15 đội thi gồm những tuyên truyền viên giỏi đến từ 15 huyện, thị xã, thành phố trên địa bàn tỉnh. Phần thi Chào hỏi của đội thi huyện Krông Năng. Các thí sinh tranh tài ở 3 phần thi gồm: Chào hỏi, Thuyết trình và Kiến thức với nội...

Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Đắk Lắk thảo luận, đóng góp ý kiến vào nội dung dự án luật

Chiều 29/10, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ Tám, Quốc hội khóa XV, Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Đắk Lắk đã tham gia thảo luận tổ về dự án Luật Đầu tư công (sửa đổi) và dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Chứng khoán, Luật Kế toán, Luật Kiểm toán độc lập, Luật Ngân sách nhà nước, Luật Quản lý, sử dụng tài sản công, Luật Quản lý thuế và Luật...

Triển khai hiệu quả công tác sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã trên địa bàn TP. Buôn Ma Thuột

Sáng 30/10, UBND TP. Buôn Ma Thuột tổ chức Lễ công bố Nghị quyết số 1193/NQ-UBTVQH15, ngày 28/9/2024 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã của tỉnh Đắk Lắk giai đoạn 2023 – 2025 trên địa bàn TP. Buôn Ma Thuột. Các đại biểu tham dự hội nghị. Tại buổi lễ, các đại biểu đã được nghe Phó Chủ tịch Thường trực UBND TP. Buôn Ma Thuột Phạm Tiến Hưng công...

Thành viên UBND tỉnh Đắk Lắk góp ý, thông qua các nội dung quan trọng

Chiều 29/10, các thành viên UBND tỉnh Đắk Lắk tiến hành Phiên họp đóng góp ý kiến nhằm xem xét thông qua các nội dung trình Kỳ họp HĐND tỉnh sắp tới và nội dung thuộc thẩm quyền. Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh Phạm Ngọc Nghị và các đồng chí Phó Chủ tịch UBND tỉnh đồng chủ trì phiên họp. Quang cảnh phiên họp. Tại phiên họp, các đại biểu đã tập trung thảo luận, đóng góp ý...

Tin nổi bật

Tin mới nhất