Đại tướng Chu Huy Mân tên thật là Chu Văn Điều, sinh ngày 17-3-1913 tại làng Yên Lưu, tổng Yên Trường, phủ Hưng Nguyên (nay xã Hưng Hòa, thành phố Vinh, tỉnh Nghệ An). Sinh ra trên vùng quê yêu nước, sục sôi khí thế cách mạng, đồng chí Chu Huy Mân sớm giác ngộ, có lý tưởng và tham gia hoạt động cách mạng từ lúc 16 tuổi. Trong cao trào Xô viết Nghệ Tĩnh, đồng chí tham gia đội Tự vệ đỏ, kiêm bí thư chi bộ xã, sau đó là Bí thư Huyện ủy Hưng Nguyên. Trong quá trình hoạt động cách mạng, đồng chí liên tục giữ nhiều chức vụ quan trọng trong Đảng, Nhà nước và Quân đội. Đại tướng Chu Huy Mân nguyên là Ủy viên Bộ Chính trị, Đại biểu Quốc hội, Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị, Phó bí thư Đảng ủy Quân sự Trung ương (nay là Quân ủy Trung ương).
Chúng tôi về xã Hưng Hòa, TP Vinh thăm quê hương Đại tướng Chu Huy Mân. Làng Hưng Hòa ngày nay được ôm ấp, bảo vệ bởi tuyến đường ven đê cao ráo. Ông Chu Huy Biên, cháu ruột của Đại tướng kể rằng, suốt những năm tháng cuộc đời, Đại tướng đi hoạt động cách mạng biền biệt, thậm chí, thời gian làm Chính ủy Quân khu 4, Đại tướng bận nhiều việc nên cũng không có nhiều thời gian về thăm nhà. Mỗi lần về thăm, Đại tướng để xe đầu làng, đi bộ dò dẫm trên con đường nhỏ lầy lội về thắp hương cho bố mẹ, rồi đi hỏi thăm tình hình của bà con, họ hàng, làng xóm. Xã Hưng Hòa trước đây là vùng chiêm trũng, đồng chua, nước mặn “chưa mưa đã ngập” nên người dân nghèo đói hơn các vùng khác. Lúc nào về quê, câu đầu tiên Đại tướng hỏi đều là: “Bà con làng mình còn đói lắm không cháu?”. Rồi đến khi giữ nhiều chức vụ cao trong Đảng, Nhà nước và quân đội, Đại tướng cũng chẳng hề tư lợi điều gì cho con cháu, họ hàng, một lòng mẫu mực, liêm chính, giữ gìn phẩm chất cách mạng.
Tự hào là quê hương của Đại tướng Chu Huy Mân, Đảng bộ và nhân dân xã Hưng Hòa đã khơi dậy tinh thần đoàn kết xây dựng quê hương. Trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp, chống Mỹ, hàng ngàn người con Hưng Hòa đã lên đường chiến đấu và phục vụ chiến đấu, nhiều người đã anh dũng hy sinh vì sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc.
Chiến tranh kết thúc, đời sống khó khăn, nhân dân phát huy niềm tự hào là quê hương của Đại tướng Chu Huy Mân cần cù lao động, thi đua sản xuất, đẩy lùi cái đói, tập trung xây dựng cơ sở hạ tầng, cải tiến kỹ thuật sản xuất, chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi, xây dựng các mô hình kinh tế nông nghiệp có hiệu quả. Quê hương ngày một khởi sắc, mảnh đất Hưng Hòa vẫn giữ được thuần phong mỹ tục, nét thôn quê dân dã. Về mảnh đất Hưng Hòa hôm nay, hình ảnh làng quê đồng chua nước mặn, nghèo đói chỉ còn trong ký ức, mà thay vào đó là một màu xanh tươi tốt của đồng cói, màu vàng ươm của cánh đồng lúa chín, cánh đồng nuôi trồng thủy sản hiện đại. Với những nỗ lực phấn đấu của cán bộ và nhân dân xã Hưng Hòa, năm 2015 xã đã được UBND tỉnh Nghệ An công nhận đạt chuẩn xã nông thôn mới và hiện đang nỗ lực xây dựng các tiêu chí nông thôn mới nâng cao.
Để ghi nhớ công ơn của Đại tướng, năm 2013, tỉnh Nghệ An đã xây dựng công trình Nhà tưởng niệm Đại tướng Chu Huy Mân giáo dục văn hóa, giáo dục lịch sử cho các thế hệ về tinh thần cách mạng, giá trị văn hóa, đạo đức và nhân văn của đại tướng Chu Huy Mân. Tại đây, cháu ruột của Đại tướng là ông Chu Huy Biên đang trông coi, bảo vệ nhà tưởng niệm. Nhiều năm qua, Nhà tưởng niệm Đại tướng Chu Huy Mân đã trở thành “địa chỉ đỏ” giáo dục truyền thống cách mạng cho thế hệ trẻ. Hằng năm, Đoàn Trường THPT Nguyễn Trường Tộ (TP Vinh, Nghệ An) đều tổ chức Lễ kết nạp đoàn viên tại Nhà tưởng niệm Đại tướng Chu Huy Mân. Mới đây nhất, Đoàn trường THPT Nguyễn Trường Tộ tổ chức dâng hoa, dâng hương và kết nạp 102 thanh niên ưu tú vào hàng ngũ Đoàn tại nhà lưu niệm Đại tướng Chu Huy Mân. Trước anh linh của Đại tướng, các đoàn viên thanh niên trong màu áo xanh tình nguyện làm lễ kết nạp và tuyên thệ tích cực học tập, lao động rèn luyện, tham gia các hoạt động xã hội, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Trong ánh nắng tháng ba, con đường ven đê về quê hương Đại tướng thênh thang với nhiều công trình, dự án đô thị mang diện mạo mới đầy sức sống. Bên dòng sông Lam, từng đàn cò trắng kéo nhau về làm tổ trên những cánh rừng bần. Quê hương Hưng Hòa đã đổi thay, từng ngày phát triển tươi đẹp như Đại tướng Chu Huy Mân hằng nặng lòng trăn trở, mong đợi.
Bài và ảnh: HOÀNG HOA LÊ
