Quảng Ninh không chỉ là một trong những địa điểm du lịch nổi tiếng bậc nhất cả nước với phong cảnh thiên nhiên tuyệt đẹp mà còn níu chân du khách bởi nền ẩm thực đa dạng, có nhiều đặc sản thơm ngon, nhất là những món ăn chế biến từ hải sản tươi sống.
Trong số những loài hải sản “trứ danh” của vùng biển Đông Bắc này, không thể không nhắc đến ngán – một loài nhuyễn thể cùng họ với ngao, nhưng kích thước lớn hơn và được cho là rất bổ dưỡng.
Hiện ngán được tìm thấy ở vùng biển một số tỉnh như Hải Phòng, Nam Định,… nhưng ngán ở Quảng Ninh được nhận xét có vị thơm, ngon ngọt hơn bất cứ đâu.
Ngán có bề ngoài khá giống ngao nhưng phần thân dày mọng, vị ngọt thanh đặc trưng và béo ngậy hơn. Đặc biệt, ngán có giá trị dinh dưỡng vượt bậc so với ngao và nhiều loài hải sản khác (Ảnh: Trần Thị Hướng).
Theo người dân địa phương, ngán biển được khai thác từ tự nhiên từ khoảng tháng 3 đến hết tháng 10 âm lịch. Thời điểm này, ngán chắc mẩy, thịt tươi và ngọt nhất.
Tuy nhiên, việc khai thác loài hải sản này không hề dễ dàng vì chúng lẩn sâu trong cát, rất khó kiếm, nhất là vào mùa đông. Bởi vậy, ngư dân thường khai thác ngán vào mùa hè và mùa thu, trong khoảng thời gian thủy triều xuống.
 |
 |
Tuy kích cỡ chỉ khoảng 3 đầu ngón tay nhưng ngán có giá thành lên tới cả trăm nghìn đồng/con, được giới “sành ăn” săn đón (Ảnh: Chuột Remy, Cháo Xíu).
Ngán cũng được xem là một thực phẩm giàu chất dinh dưỡng. Trong thịt ngán có chứa đầy đủ các chất protid, glucid, lipid, nhiều vitamin và những chất khoáng cần thiết cho cơ thể.
Ngoài ra, thịt ngán còn cung cấp các hợp chất có tác dụng giải phóng hormon tình dục khi được cơ thể hấp thụ nên chúng cũng là một trong những món ăn được phái mạnh yêu thích và thưởng thức.
Vì quý hiếm, lại chứa nhiều chất dinh dưỡng nên ngán được bán với giá thành cao. Tùy vào kích thước mà chúng có giá thành khác nhau, dao động từ 750.000 – 1.000.000 đồng/kg (loại 8-10 con/kg). Với loại nhỏ hơn, chừng 15 – 20 con/kg có giá 450.000 – 600.000 đồng/kg.
 |
 |
Ngán ở Quảng Ninh được chế biến thành đủ các món khác nhau như ngán hấp, ngán nướng, cháo ngán, gỏi ngán, bún xào ngán, canh ngán,… và cả rượu ngán (Ảnh: Internet).
Tuy đắt đỏ nhưng ngán vẫn là đặc sản được nhiều thực khách ưa chuộng, lùng mua bằng được bởi hương vị thơm ngon, có thể chế biến nên nhiều món ăn đậm đà, bổ dưỡng. Trong đó, phổ biến và được ưa chuộng nhất là món cháo ngán.
Để có món cháo ngon, người ta phải chọn lựa những con ngán còn tươi sống, miệng hở, không có mùi hôi. Ngán sau khi mua về thì đem chà, rửa sạch vỏ rồi tách làm đôi, lấy phần ruột bên trong.
Ruột ngán được thái nhỏ thành những miếng vừa ăn rồi xào chín tới, nêm nếm gia vị như mắm, hạt tiêu, hành phi. Khi ăn, người ta cho nhân ngán đã xào chín vào nổi cháo hoặc để riêng ngán dưới đáy bát, thêm hành, rau thơm thái nhỏ rồi múc cháo trắng còn nóng hổi lên trên.
Cháo ngán ngon nhất khi ăn nóng, có xuất hiện những chấm nâu li ti từ tiết của con ngán chảy ra. Phần tiết này ăn bùi, thơm, ngậy, còn phần ruột ngán giòn, mềm, vị ngọt (Ảnh: Tâm Anh, @Huongbeatric, @trang_89).
Một món ăn khác có cách chế biến đơn giản nhưng giữ nguyên hương vị tự nhiên của ngán, được nhiều thực khách yêu thích chính là ngán hấp hoặc nướng. Ngán sau khi làm sạch được bọc chặt trong lớp giấy bạc, không cần nêm nếm gia vị rồi đem hấp hoặc nướng, chừng 5-7 phút là có thể thưởng thức. Món ăn này thường xuất hiện trong các bữa tiệc, đám cưới hỏi ở Quảng Ninh và được người dân dùng để chiêu đãi khách quý.
 |
 |
Khi hấp hay nướng, ngán thường được bọc lại để tránh mất nước bên trong, không cần nêm nếm gia vị và nấu trong thời gian ngắn vì chín quá, thịt ngán không còn ngon (Ảnh: Ngán biển QN).
Rượu ngán cũng là đặc sản Quảng Ninh được thực khách yêu thích, nhất là cánh mày râu và đòi hỏi quá trình chế biến kỳ công hơn chút. Tiết ngán nằm trong con ngán có màu đỏ thẫm, khi tách bầu tiết ra khỏi thân ngán phải nhẹ nhàng, không được để bầu tiết vỡ.
Cho bầu tiết vào trong một chiếc cốc thủy tinh, đổ rượu trắng vào cốc, dùng dụng cụ đánh trứng để đánh tan bầu ngán. Tiết ngán được hòa tan trong rượu có màu đỏ nhạt, khi uống có vị cay, ngọt và mùi thơm đặc trưng.
Nếu có dịp du lịch Quảng Ninh, du khách có thể tìm mua ngán ở các khu chợ hải sản truyền thống như chợ Hạ Long,… hoặc thưởng thức đặc sản này tại các nhà hàng, quán ăn ven biển, trong trung tâm thành phố,…
