Cựu Tổng thống Mỹ Jimmy Carter qua đời ở tuổi 100

“Cha tôi là một anh hùng, không chỉ đối với tôi mà còn đối với tất cả những ai tin vào hòa bình, nhân quyền và tình yêu thương vô vị kỷ”, Chip Carter, con trai của cựu Tổng thống, cho biết.

Tuy nhiên, trong thời gian tại nhiệm (1977-1981), ông Carter là một Tổng thống Mỹ không được lòng dân và đã bị người kế nhiệm Ronald Reagan vượt qua trong cuộc bầu cử áp đảo cuối năm 1980.

Trong thời thơ ấu của Carter, gia đình ông đã chuyển nhà nhiều lần, định cư trên một con đường đất ở Archery, nơi gần như toàn bộ dân cư là các gia đình người Mỹ gốc Phi nghèo khó. Carter là một thiếu niên năng động được trao cho một mẫu Anh đất nông trại, nơi ông trồng trọt, đóng gói và bán đậu phộng. 

Nhiệm kỳ tổng thống của ông được đánh dấu bằng những sự kiện xảy ra dồn dập – lạm phát, khủng hoảng năng lượng, chiến tranh ở Afghanistan và cuộc khủng hoảng con tin ở Iran.

Mặc dù không được ưa chuộng, ông Carter vẫn cố gắng bảo vệ nhân quyền, tiết kiệm năng lượng và bảo vệ môi trường trong suốt nhiệm kỳ của mình. Ông đóng vai trò trung tâm trong việc đàm phán các hiệp định Trại David dẫn đến hiệp ước hòa bình mang tính bước ngoặt giữa Ai Cập và Israel.

Hiệp định này bao gồm hai thỏa thuận chính: Một là khuôn khổ cho hòa bình ở Trung Đông, bao gồm nỗ lực giải quyết xung đột Israel – Palestine, và thỏa thuận còn lại là hiệp ước hòa bình giữa Israel và Ai Cập.

Năm 1977, ông cũng thúc đẩy thông qua hiệp ước Kênh đào Panama, bất chấp sự phản đối dữ dội của phe bảo thủ. Thỏa thuận này trao cho Panama quyền kiểm soát kênh đào bắt đầu từ năm 2000.

Sau khi rời Nhà Trắng, ông thành lập Trung tâm Carter, một tổ chức phi lợi nhuận chuyên thúc đẩy nhân quyền và giải quyết xung đột. Năm 2002, ông được trao giải Nobel Hòa bình.

Ông đã làm việc không biết mệt mỏi để chống lại bệnh tật và đói nghèo và thường được nhìn thấy cầm búa trên tay, giúp xây dựng những ngôi nhà giá rẻ với tư cách là một tình nguyện viên của Habitat for Humanity.

Trong những năm gần đây, ông là người ủng hộ mạnh mẽ việc giải quyết vấn đề biến đổi khí hậu, kêu gọi chính quyền tăng cường hành động để chống lại tác động của hiện tượng nóng lên toàn cầu.

Ông Carter được công nhận là nhà lãnh đạo quốc tế đầu tiên thừa nhận biến đổi khí hậu là một vấn đề. Năm 1977, ông bắt đầu thực hiện Báo cáo Toàn cầu 2000 để nghiên cứu cách bảo vệ Trái đất và đạt được “phát triển bền vững” trong 20 năm tới.

Hoàng Anh (theo New Daily, Trung tâm Carter, CBS)