Cựu Đại sứ Mỹ tại Việt Nam Ted Osius: Hòa giải Việt Mỹ

– Hai con chúng tôi một bạn 6 tuổi, một bạn 7 tuổi và đang sống ở Singapore. Nhưng chúng tôi muốn các con biết về gia đình ở Mỹ. Sau 6 năm rưỡi sống ở Việt Nam và Singapore, chúng tôi sẽ trở về Mỹ mùa hè này.

Nếu Covid-19 được kiểm soát, ông sẽ trở lại Việt Nam chứ?

– Tất nhiên rồi, ngay khi nào tôi có thể, và chắc chắn sau khi cuốn sách của tôi được xuất bản.

Ted Osius có hơn 30 năm kinh nghiệm trong ngành ngoại giao. Ông là Đại sứ Mỹ tại Việt Nam từ 2014 – 2017, tùy viên chính trị Đại sứ quán Mỹ tại Hà Nội và Tổng lãnh sự quán Mỹ tại TP.HCM từ 1996 – 1998.

Khi đứng đầu phái đoàn ngoại giao Mỹ 900 nhân sự, Đại sứ Osius đã xây dựng và thực hiện những chiến lược làm sâu sắc hơn các mối quan hệ an ninh Việt – Mỹ, ký các thỏa thuận thương mại trị giá hàng chục tỷ USD, mở rộng trao đổi văn hóa, xử lý các vấn đề quá khứ giữa hai nước.

Ông là Đại sứ Mỹ đồng tính đầu tiên của Mỹ ở Đông Á, là nhà ngoại giao chuyên nghiệp đồng tính thứ hai của Mỹ đạt tới phẩm hàm này.

Sau khi kết thúc nhiệm kỳ Đại sứ tại Việt Nam, ông là cố vấn cấp cao tập đoàn Albright Stonebridge.

Từ tháng 2/2019 tới nay, ông trở thành Phó Chủ tịch Chính sách công và Quan hệ Chính phủ tại khu vực Châu Á – Thái Bình Dương của tập đoàn Google, đóng tại Singapore.

Ông có bằng cử nhân Đại học Harvard, bằng thạc sỹ Trường Nghiên cứu Quốc tế Đại học John Hopkins, tiến sỹ danh dự Đại học Công nghệ và Giáo dục TP.HCM.

Ông là Đại sứ Mỹ đầu tiên được tặng Huy chương Hữu nghị của Chủ tịch Nước CHXHCN Việt Nam.

Ông kết hôn với bạn đời Clayton Alan Bond. Gia đình ông có một con gái và một con trai.

Cuối năm 2014, Ted Osius sang Việt Nam nhận nhiệm sở nhưng thực ra là sự trở lại, trở về, vì từ những ngày đầu thiết lập quan hệ ông đã có mặt ở Hà Nội. 

Sự trở lại này, ngay trong thông điệp đầu tiên đến Việt Nam, ông đã nhắc lại với cam kết đóng góp hết mình cho quan hệ Mỹ – Việt, gắn bó bình đẳng với Việt Nam, ông lại rất thạo tiếng Việt, văn hóa Việt, cách tiếp xúc với người Việt.

Có sự may mắn vì tôi và Ted nhận nhiệm kỳ đại sứ gần như trùng nhau. Tôi đến Washington D.C tháng 11/2014, Ted tới Hà Nội tháng 12/2014, nên tôi đã dự lễ tuyên thệ nhậm chức của Ted ở D.C. Tại đó, 2 chúng tôi đã chia sẻ tầm nhìn và mong muốn với tư cách đại sứ sẽ đóng góp cho quan hệ hai nước vốn đã có đà rất lớn.

Thực tế chúng tôi đã thường xuyên liên hệ, từ 2 thủ đô chúng tôi phối hợp, chia sẻ rất nhiều công việc hiệu quả. Mỗi lần Ted về D.C chúng tôi đều gặp gỡ trao đổi với nhau.

Trong đó, tôi rất nhớ cuộc trao đổi với công chúng đầu tiên của 2 đại sứ ở 2 đầu Hà Nội và D.C. Cuộc trao đổi diễn ra tại Trung tâm Chiến lược và Nghiên cứu Quốc tế (CSIS) ở D.C vào tháng 3/2015. 

Tại cuộc trao đổi, Ted nhường tôi phát biểu trước, Khi trình bày  tôi đã nói về đà quan hệ Việt – Mỹ, về sự phát triển vượt bậc cả về chính trị, ngoại giao, thương mại và nhiều lĩnh vực khác, và nhân kỷ niệm 20 thiết lập quan hệ thì chúng ta cần thúc đẩy hơn nữa sự phát triển đó.

Đến lượt Ted, có một câu tôi rất nhớ. Ông nói đại ý: “Hôm nay tôi phát biểu ở đây, nếu trong khán giả có bạn nào muốn thấy tôi và ngài Phạm Quang Vinh có những khác biệt thì các bạn đã thất bại. Tôi hoàn toàn chia sẻ ý tưởng và phát biểu của ông về đà và sự phát triển vượt bậc của quan hệ hai nước”. Với tôi điều đó rất đáng suy nghĩ.

Khi Ted quay lại Việt Nam trên cương vị Đại sứ, ông vừa gắn bó với Việt Nam theo chiều dài của lịch sử quan hệ hai nước, vừa gắn bó với đất nước, văn hóa, con người của Việt Nam. Nên ông có một câu tâm đắc, nhất là khi ông nói chuyện với sinh viên: 

“Không có gì là không  thể”, để nhìn nhận sự định hướng phát triển quan hệ hai nước. Có thể hiểu “không gì là không thể”, nghĩa là 2 nước vượt qua nỗi đau chiến tranh để hiểu biết nhau, có cơ sở là các nguyên tắc bình đẳng, hữu nghị, tôn trọng lẫn nhau, tôn trọng thể chế chính trị của nhau, lãnh đạo 2 nước quan tâm thúc đẩy quan hệ. 

Từ cựu thù chúng ta trở thành thành đối tác, có khung hợp tác, chia sẻ sự song trùng về hợp tác song phương và khu vực, có nỗ lực của nhân dân 2 nước cùng hợp tác về các vấn đề của hiện tại, tồn đọng của quá khứ như da cam/dioxin, bom mìn… Chính với sự tin cậy đó, chúng tôi tin rằng hai nước có sự khác biệt nhưng không gì là không thể vượt qua.

Tôi cho rằng Ted là người rất yêu công việc của ông, yêu mến quan hệ Việt – Mỹ, yêu đất nước mà ông đến làm đại diện.