Cuộc bầu cử Mỹ năm 2024 không chỉ bầu tổng thống

Khác với bầu cử tổng thống 4 năm một lần, kỳ bầu cử quốc hội Mỹ sẽ diễn ra mỗi 2 năm. Ở mỗi lần bầu cử, toàn bộ 435 ghế hạ viện và một phần ba số ghế thượng viện sẽ được bầu lại.

Trong quốc hội Mỹ nhiệm kỳ hiện nay, đảng Dân chủ đang kiểm soát thượng viện, với 51 thượng nghị sĩ (gồm liên minh 47 nghị sĩ Dân chủ và 4 nghị sĩ độc lập). Tại hạ viện, đảng Cộng hòa đã giành quyền kiểm soát đa số sau cuộc bầu cử năm 2022, hiện có 220 ghế, trong khi đảng Dân chủ là 212 ghế, cùng 3 vị trí đang trống.

Đài CNN ngày 4.11 dẫn thống kê từ chuyên trang phân tích bầu cử Inside Elections chỉ ra trong cuộc đua hạ viện năm nay, đảng Dân chủ đang có ưu thế ở 208 vị trí, trong khi đảng Cộng hòa là 212. Với 15 vị trí còn lại được xem là cạnh tranh sít sao, hạ viện nhiệm kỳ mới nhiều khả năng đảng chiếm đa số thì cũng không tạo được khoảng cách về số nghị sĩ quá lớn.

Tại thượng viện, mỗi nghị sĩ được bầu sẽ có nhiệm kỳ 6 năm. Trong số 34 vị trí được bầu lại trong năm nay, đảng Dân chủ đang bảo vệ 20 vị trí, trong khi đảng Cộng hòa là 13. Áp lực cao hơn được cho là thuộc về phe Dân chủ, khi chỉ cần mất 2 ghế sau kết quả chung cuộc thì quyền kiểm soát đa số thượng viện sẽ thuộc về đảng Cộng hòa.

Tuy nhiên, với việc không nhiều khả năng đảng chiến thắng tạo được thế đa số áp đảo, giới quan sát lại đề cập quy tắc quan trọng tại thượng viện, đó là thủ tục “filibuster”. Quy tắc này nói đến việc các thượng nghị sĩ khi làm luật có thể kéo dài thời gian tranh luận không giới hạn.

Nếu muốn kết thúc phần tranh luận và chuyển đến phần bỏ phiếu thì phải cần 60 thượng nghị sĩ đồng tình, dẫn đến kịch bản phe đối lập có thể dùng cách này để kéo dài và cản trở dự luật mà họ không đồng tình. Khi đến được vòng bỏ phiếu một dự luật, chỉ cần đa số 51 phiếu ủng hộ thì dự luật sẽ được thông qua. Nếu tỷ lệ bỏ phiếu là 50 – 50, chủ tịch thượng viện, đồng thời là phó tổng thống khi đó, sẽ nắm lá phiếu quyết định.