Trang chủDestinationsTây NinhCù lao- dấu tích trăm năm

Cù lao- dấu tích trăm năm


Bến thuyền cũ từ khu phố 1 sang cù lao.

Trong bài “Rừng trong phố” đăng trên Báo Tây Ninh số ra ngày 14.6.2023, có một cái tên thường được ông Năm, người coi giữ trên cù lao nhắc đến với vẻ tự hào. Đấy là đất nhà hàng xóm của ông là của thầy giáo Văn. Mặt khác, chúng tôi đã biết phần đất ấy từng thuộc về hậu duệ của cụ Nguyễn Cư Hiến, tự Quốc Biểu- một trong những người con của nhà giáo nổi tiếng đất Tây Ninh Dương Minh Đặng.

Dò tìm trong gia phả họ Dương- làng Ninh Thạnh Tây Ninh, mới biết rằng thầy giáo Văn chính là con rể của cụ Quốc Biểu. Ông chính là chồng của bà Việt Nữ, con gái lớn của cụ Quốc Biểu, tên thường gọi là Nguyễn Thị Hiệp, tự Ngọc Bích.

Bà Việt Nữ cũng là một nhân vật được ghi vào hầu hết các trang sử sách Tây Ninh từ thời kỳ đầu, sau  cuộc cách mạng mùa thu diễn ra ngày 25.9.1945 ở Tây Ninh. Như sách Truyền thống cách mạng của phụ nữ Tây Ninh (Hội Liên hiệp Phụ nữ tỉnh Tây Ninh, năm 1991) có đoạn: “Ở vùng thị xã Tây Ninh, ta có tổ chức lãnh đạo, có người phụ trách từ đầu là chị Việt Nữ.

Sau mấy tháng hoạt động, khi giặc chiếm thị xã, Ban Chấp hành lâm thời Hội Phụ nữ tỉnh rút về phân tán. Chị Việt Nữ cùng các chị Tư Chia, Sáu, Liên ở lại hoạt động bí mật. Các chị lo tổ chức vận động bà con ở Thị xã làm lương khô cho bộ đội rút ra ngoài tỉnh lỵ hoạt động kháng chiến… Lần Ty Thông tin cần chữ in, đích thân chị xuống Sài Gòn mua chữ in, đem về trộn trong gạo chở xe bò ra, sàng lấy chữ và đãi sạch gạo để dùng luôn cả gạo… Chị đã 2 lần bị ngồi tù vì bọn chúng (TD Pháp- TV)…” (trang 49-50).

Tập kỷ yếu 66 năm truyền thống Báo Tây Ninh (2012) cũng ghi nhận những tờ báo cách mạng được xuất bản đầu tiên ở Tây Ninh là tờ Tin tức, phát hành vào tháng 10.1946. Sau 3 số (3 tháng) thì được nâng cấp lên thành tờ báo Dân Quyền: “Luật sư Dương Minh Châu (nguyên Chủ tịch Uỷ ban Kháng chiến hành chính tỉnh Tây Ninh- TV) giao cho một người cháu của ông ở thị xã Tây Ninh là bà Việt Nữ, cơ sở hậu cần tiếp tế của Ban Tuyên truyền, tìm cách móc nối với ông Phan Minh Chọn (tức Phan Văn) là cơ sở cách mạng đang làm việc trong xưởng in Sở Trường Tiền của Pháp tại Tây Ninh.

Hai tờ Dân Quyền số 1 và 2 in bằng đất sét được chuyển đến ông Phan Văn. Ông đem báo về Sở Trường Tiền in lại bằng sương sa và bí mật phổ biến trong hàng ngũ Nam Thành đoàn, một tổ chức tiến bộ của tầng lớp trí thức, công chức, học sinh, tiểu tư sản thành thị…”.

Như vậy thì, bà Việt Nữ không chỉ là người có công đầu với phong trào cách mạng của phụ nữ Thị xã (nay là TP. Tây Ninh) mà còn là người có công đầu với sự ra đời và phát triển Báo Tây Ninh.

Chồng bà Việt Nữ, ông giáo Lê Chí Thành, tự Cổ Lệ chính là người đứng tên mua một phần đất trên cù lao Gò Chẹt. Biết được điều này là nhờ gia phả họ Dương- Ninh Thạnh. Gia phả cho biết một trong 6 người con của ông Lê Chí Thành và bà Việt Nữ là Đại tá Lê Sự (nay đã mất). Lúc sinh thời, ông Sự đã về đây tiếp tục quản lý phần đất của cha để lại ở Cù lao.

Đáng chú ý, không chỉ là con rể cụ Quốc Biểu, Cổ Lệ – Lê Chí Thành còn là một thành viên trong văn đàn Quốc Biểu được lập năm 1923. Do vậy, ông đã “mua đứt” một phần cù lao để làm nơi hội họp, đàm đạo văn thơ và dĩ nhiên, các vấn đề “quốc sự” liên quan đến vận mệnh nước nhà.

Lại nói về cụ Quốc Biểu, người được coi là “chủ suý” của văn đàn. Thì cụ chính là một trong 10 nhân vật lịch sử Tây Ninh được kể đến trong sách Tây Ninh xưa. Trong đó, thời cận đại chỉ có 2 người là cụ Võ Văn Sâm và Quốc Biểu. Theo những ghi chép khá chi tiết của tác giả Huỳnh Minh, thì Quốc Biểu là một nho sĩ có tinh thần yêu nước.

Trong các “bạn giao kết” của ông có cả các nhà cách mạng Trần Huy Liệu và Nguyễn An Ninh. Do vậy, “óc cách mạng của ông bắt đầu chớm nở, thường dùng những bài thơ xướng hoạ để thức tỉnh nhân dân đứng lên chống Pháp…”.

Từ một bài thơ hoạ được coi là tuyệt tác, Huỳnh Minh phân tích: “Mượn lấy vần thơ kêu gào đoàn kết, phổ ra ý chí quật cường quật khởi, mày gốc rậm xin người gắng chí, vạch mây trời cầu bạn ta tay, có nghĩa đen là đế quốc đã đặt ra một nền tảng vững chắc như một gốc cây trên đất nước ta, nên ông khuyên cùng nhau cố gắng mày (mài) dũa (giũa) nhiều người, lâu ngày gốc cây cũng phải tróc gốc, vạch mây mù cho ánh mặt trời để cho mặt trời soi sáng cả sơn hà. Thanh thế hạc bầy kêu rạp tiếng, Nước non riêng thú! Biết là ai? Có nghĩa đen là: chúng ta như hạc bầy bay khắp gầm trời, cùng chung nhau chống xâm lăng thì non nước này riêng về chúng ta, đâu còn là của ai nữa…”.

Về chuyện mua đất cù lao Gò Chẹt, cũng là có lý do. Đấy là thoạt đầu cụ Quốc Biểu “mua một vuông đất ở Suối Độn (đường đi núi Bà) cất một túp lều tranh giữa rừng suối hoang vắng, ngày trồng rau cải nhưng nhiều đêm có cuộc hội họp giữa các văn nhân Sài Gòn, nhất là cụ Nguyễn An Ninh thường lui tới giữa đêm khuya giá rét…

Lúc bấy giờ có nhà sư cách mạng danh hiệu là Nhất Thiện cùng ông lên Đánh bạc (núi Bà Đen) cất am giả, dứt bỏ cuộc đời cho người Pháp không còn hoài nghi nhưng trong thâm tâm là để cử đồ đại sự. Ty Mật thám lại sai người giả khách thập phương đến đây viếng cảnh, thấy thế Quốc Biểu bèn vào nơi Gò Chẹt- một cù lao tứ bề nước chảy, cũng một định hướng là mượn lấy vần thơ để cổ động phong trào chống Pháp…”.

Như chúng ta đã biết, các ông trong văn đàn Quốc Biểu đã “mua đứt” một phần gò trên cù lao (do thầy giáo Văn- Cổ Lệ Lê Chí Thành đứng tên) để phục vụ cho mục đích trên. Câu chuyện này đã xảy ra vào thập niên 20 của thế kỷ 20.

Một trăm năm đã trôi qua kể cả từ ngày văn đàn Quốc Biểu ra đời. Nước vẫn miệt mài chảy trôi quanh bốn bề Gò Chẹt. Thơ các cụ cũng chỉ còn lại đôi bài được Huỳnh Minh chép lại. Nhưng thiên nhiên vùng cù lao có lẽ vẫn như xưa.

Con cháu các cụ vẫn kiên trì giữ lại một chút kỷ niệm của ông cha, dù đất gò vẫn trảng vẫn rừng, bóng cả cây cao cùng lùm bụi. Không chỉ có chim kêu mà còn cơ man muỗi với vắt rừng. Những căn lều xưa thời văn đàn tụ họp cũng không còn. Chỉ còn lại túp lều của ông Nguyễn Sự- một Đại tá Chính uỷ trung đoàn của Quân giải phóng miền Nam, tụ hội với bạn bè khi ông đã về hưu.

Cũng có thêm một túp nhà sàn, cây chống tôn thiếc xuềnh xoàng để con cháu nơi xa về nghỉ tạm. Còn nữa, là một tháp mộ kiêm bia tưởng niệm dòng họ Dương do ông Nguyễn Sự xây, quy tụ một số hài cốt người thân khi Nhà nước giải toả nghĩa địa “Đất thánh” để xây chợ phường 3. Tháp cao chừng 2 mét, có hình chóp nhọn hình tam giác, đứng chơ vơ lút trong cỏ giữa rừng. Có lẽ đấy là những tàn tích cuối cùng của văn đàn Quốc Biểu.

Nghĩ cho cùng, giữ được như thế cũng là biết bao cố gắng, kiên trì. Trải qua trăm năm, ba bốn đời người, trên mảnh đất hoang vu hầu như không sinh lợi. Nhưng, người hàng xóm duy nhất của con cháu ông Sự là gia đình ông Năm với hơn nửa gò còn lại vừa bán đi. Người mua có lẽ có một dự báo tốt đẹp về tương lai của vùng đất mang tên Gò Chẹt. Có thể ông đã đúng, vì trước sau gì thì miền đất nước “vang bóng một thời” này sẽ được phục hồi, vang bóng hơn xưa.

Trần Vũ



Source link

Cùng chủ đề

Một công ty thủy sản vừa huy động được nghìn tỷ đồng qua trái phiếu

CTCP Đầu tư và Phát triển Đa quốc gia I.D.I (IDI) vừa phát hành thành công 1.000 trái phiếu, mệnh giá 1 tỷ đồng/trái phiếu vào ngày 31/10/2024. Lô trái phiếu có tổng giá trị 1.000 tỷ đồng và được phân phối hết chỉ trong 1 ngày. Một công ty thủy sản vừa huy động được nghìn tỷ đồng qua trái phiếuCTCP Đầu tư và Phát triển Đa quốc gia I.D.I (IDI) vừa phát hành thành công 1.000 trái...

Tuyển chọn nữ quân nhân: Cao trên 1,60m, ngoại hình cân đối, sắc diện sáng

Nữ công dân từ đủ 18 đến 25 tuổi, cao lấy từ 1,60m trở lên, ngoại hình cân đối, quân dung tươi tỉnh, chưa lập gia đình, chưa có con… là một số yêu cầu của Bộ Quốc phòng khi tuyển chọn nữ quân nhân nhập ngũ năm 2025. ...

Giải thưởng Trần Đại Nghĩa: Tôn vinh nhà giáo xuất sắc trong giáo dục nghề nghiệp

Giải thưởng Trần Đại Nghĩa lần 2 năm 2024 được TP.HCM tổ chức như một sự ghi nhận và tôn vinh những giáo viên, nhà quản lý xuất sắc tại các cơ sở giáo dục nghề nghiệp. Thêm chính sách phát triển nhà giáo*...

“Phát triển khối đại học công lập và khối ngoài công lập là bình đẳng”

Đây là nhấn mạnh của Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn trong phát biểu nhân kỷ niệm 30 năm thành lập Trường Đại học Duy Tân và công bố Quyết định của Thủ tướng Chính phủ chuyển Trường Đại học Duy Tân thành Đại học Duy Tân. ...

Nổi bật

Mới nhất

Cùng tác giả

Kiểm tra liên ngành đường thuỷ nội địa trên địa bàn tỉnh năm 2023

Kiểm tra giấy tờ của thuyền trưởng. Đoàn kiểm tra liên ngành tổ chức kiểm tra về xây dựng, quản lý, khai thác, bảo vệ kết cấu hạ tầng và tổ chức các hoạt động trên đường thuỷ nội địa; quy định về hoạt động của phương tiện; hoạt động của thuyền viên, người lái phương tiện, chủ phương tiện; vi phạm quy tắc giao thông và quy định về tín hiệu của phương tiện; quản lý, khai thác...

Bộ trưởng Lê Minh Hoan: An ninh lương thực trong nước vẫn được đảm bảo

Sản lượng lúa sẽ bảo đảm kế hoạch, đáp ứng đầy đủ nhu cầu lúa gạo trong nước và đáp ứng yêu cầu xuất khẩu. Theo kế hoạch, chiều 15/8/2023, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Lê Minh Hoan sẽ đăng đàn trả lời chất vấn các vấn đề của ngành nông nghiệp tại phiên họp thứ 25 Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Trong dự thảo báo cáo để giải trình trước Quốc hội, Bộ...

Xã Mỏ Công (Tân Biên): Tổ chức ngày hội toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc năm 2023

Khen thưởng cho 5 Công an viên có thành tích đột xuất trong công tác phòng, chống tội phạm trên địa bàn xã Mỏ Công. Chiều 14.8, Ban Chỉ đạo phòng chống tội phạm, tệ nạn xã hội và xây dựng phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc (TDBVANTQ) xã Mỏ Công tổ chức lễ kỷ niệm “Ngày hội toàn dân bảo vệ an ninh tổ quốc năm 2023”. Đây là địa phương được Ban Chỉ...

Giá xăng được dự báo giảm, giá dầu có thể tăng từ chiều nay 11/8

Những biến động liên tục của giá xăng dầu thế giới đã khiến các chuyên gia khó dự đoán giá xăng dầu trong nước tại kỳ điều chỉnh chiều nay 11/8. Trước đó, nhiều dự báo cho rằng giá xăng khó tránh được phiên tăng thứ tư liên tiếp. Tuy nhiên, diễn biến mới trên thế giới có thể giúp giá xăng trong nước hôm nay đảo chiều đi xuống. Thông tin với VTC News, lãnh đạo nhiều doanh...

Thông báo tìm bị hại liên quan đến thủ đoạn mua bán các loại “Công cụ tài chính”, “Bảo chứng tiền, vàng”

Đối tượng Lê Thanh Liêm và Nguyễn Hoàng Minh Đức. Cơ quan An ninh điều tra Công an tỉnh Tây Ninh đang thụ lý điều tra vụ án hình sự “Làm, tàng trữ, lưu hành tiền giả”, xảy ra ngày 10.5.2023 tại khu phố 1, thị trấn Tân Châu, huyện Tân Châu do các bị can Lê Thanh Liêm (sinh năm 1978, cư trú số 106/23, đường Trương Phước Phan, phường Bình Trị Đông, quận Bình Tân, TP. Hồ...

Bài đọc nhiều

Vì sao đàn ông nên ăn hành tây mỗi ngày?

Ít người biết rằng, hành tây là một loại "thuốc quý" giúp tăng cường bản lĩnh quý ông. Chúng giúp duy trì độ cương cứng của cậu nhỏ khi quan hệ tình dục và giúp kéo dài thời gian ân ái. Chúng cũng làm tăng sản xuất testosterone trong cơ thể. Theo Manmatter, hành tây chứa nhiều chất phytochemical, giúp nâng cao việc sản xuất vitamin C. Điều này giúp tăng cường hệ thống miễn dịch và chống lại...

Cách khắc phục tình trạng khô mũi khi ngồi điều hòa

Vào những ngày nóng bức, điều hòa nhiệt độ là “cứu cánh” giúp chúng ta đánh bại cái nóng. Nhưng dùng điều hòa liên tục có thể ảnh hưởng đến da, mũi hoặc họng. Đặc biệt, luồng không khí khô trong phòng khi sử dụng điều hòa có thể gây khô rát mũi. Vậy làm sao để cải thiện và phòng ngừa tình trạng khô mũi do điều hòa? 1. Nguyên nhân gây khô mũi khi ngồi điều hòa Nguyên nhân...

Bạn đã biết sử dụng nước đun sôi để nguội đúng cách?

Các loại nước nên dùng tốt nhất là nước sạch (đã được lọc và tiệt khuẩn) hoặc nước đun sôi để nguội. Ngoài ra, chúng ta cũng nên uống các loại nước trái cây, sữa không bổ sung thêm đường, nước rau luộc và nước canh. Hạn chế uống các loại nước có gas, nước ngọt, các loại đồ uống có nhiều đường. Nước đun sôi để nguội không nên để quá lâu. (Ảnh minh họa: Uno casa). Nhiều gia...

Những rãnh sâu “tử thần” bên đường ĐT.781

Ông Ngọc chỉ nơi xe tải tránh né lấn lề, gây sụp lún lề đường. Qua quan sát vào ngày 12.4.2023, mép đường nhựa bên phía bờ hồ Dầu Tiếng có nhiều đoạn bị sụp lún tại vị trí tiếp giáp giữa mặt đường nhựa và phần lề đất liền kề, nhiều nhất là tại đoạn đường ngang qua khu vực cống ngầm. Tại những đoạn mép đường bị sụp lún như trên tạo thành vách cao thẳng đứng và...

Phát hiện kẹo ngậm chứa chất cấm

Ngày 18/4, đại diện Viện Kiểm nghiệm thuốc TP HCM, cho biết sau khi nhận được phản ánh của khách hàng, Viện đã mua một số mẫu thực phẩm bảo vệ sức khỏe mang nhãn hiệu Hamer để kiểm tra. Kết quả kiểm nghiệm trong 6 sản phẩm kẹo ngậm Hamer được mua ngẫu nhiên (trực tiếp tại một cửa hàng trên đường Hùng Vương, Quận 5 và mua qua trang thương mại điện tử Shopee), có 4 mẫu...

Cùng chuyên mục

Kiểm tra liên ngành đường thuỷ nội địa trên địa bàn tỉnh năm 2023

Kiểm tra giấy tờ của thuyền trưởng. Đoàn kiểm tra liên ngành tổ chức kiểm tra về xây dựng, quản lý, khai thác, bảo vệ kết cấu hạ tầng và tổ chức các hoạt động trên đường thuỷ nội địa; quy định về hoạt động của phương tiện; hoạt động của thuyền viên, người lái phương tiện, chủ phương tiện; vi phạm quy tắc giao thông và quy định về tín hiệu của phương tiện; quản lý, khai thác...

Bộ trưởng Lê Minh Hoan: An ninh lương thực trong nước vẫn được đảm bảo

Sản lượng lúa sẽ bảo đảm kế hoạch, đáp ứng đầy đủ nhu cầu lúa gạo trong nước và đáp ứng yêu cầu xuất khẩu. Theo kế hoạch, chiều 15/8/2023, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Lê Minh Hoan sẽ đăng đàn trả lời chất vấn các vấn đề của ngành nông nghiệp tại phiên họp thứ 25 Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Trong dự thảo báo cáo để giải trình trước Quốc hội, Bộ...

Xã Mỏ Công (Tân Biên): Tổ chức ngày hội toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc năm 2023

Khen thưởng cho 5 Công an viên có thành tích đột xuất trong công tác phòng, chống tội phạm trên địa bàn xã Mỏ Công. Chiều 14.8, Ban Chỉ đạo phòng chống tội phạm, tệ nạn xã hội và xây dựng phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc (TDBVANTQ) xã Mỏ Công tổ chức lễ kỷ niệm “Ngày hội toàn dân bảo vệ an ninh tổ quốc năm 2023”. Đây là địa phương được Ban Chỉ...

Giá xăng được dự báo giảm, giá dầu có thể tăng từ chiều nay 11/8

Những biến động liên tục của giá xăng dầu thế giới đã khiến các chuyên gia khó dự đoán giá xăng dầu trong nước tại kỳ điều chỉnh chiều nay 11/8. Trước đó, nhiều dự báo cho rằng giá xăng khó tránh được phiên tăng thứ tư liên tiếp. Tuy nhiên, diễn biến mới trên thế giới có thể giúp giá xăng trong nước hôm nay đảo chiều đi xuống. Thông tin với VTC News, lãnh đạo nhiều doanh...

Thông báo tìm bị hại liên quan đến thủ đoạn mua bán các loại “Công cụ tài chính”, “Bảo chứng tiền, vàng”

Đối tượng Lê Thanh Liêm và Nguyễn Hoàng Minh Đức. Cơ quan An ninh điều tra Công an tỉnh Tây Ninh đang thụ lý điều tra vụ án hình sự “Làm, tàng trữ, lưu hành tiền giả”, xảy ra ngày 10.5.2023 tại khu phố 1, thị trấn Tân Châu, huyện Tân Châu do các bị can Lê Thanh Liêm (sinh năm 1978, cư trú số 106/23, đường Trương Phước Phan, phường Bình Trị Đông, quận Bình Tân, TP. Hồ...

Mới nhất

Chú trọng tuyển chọn những công dân đã tốt nghiệp đại học, cao đẳng

Theo hướng dẫn mới nhất của Bộ Quốc phòng về việc tuyển chọn và gọi công dân nhập ngũ năm 2025, các địa phương chú trọng tuyển chọn những công dân...

Tạo động lực mới thúc đẩy quan hệ Việt Nam

(ĐCSVN) - Vào lúc 15h45 chiều 9/11 theo giờ địa phương (rạng sáng 10/11 theo giờ Việt Nam), chuyên cơ chở Chủ tịch nước Lương Cường và đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam đã tới sân bay quốc tế Arturo M. Benitez ở thủ đô Santiago de Chile, bắt đầu đầu chuyến thăm chính thức tới Cộng hoà...

Lãnh đạo Vietjet truyền cảm hứng cho phụ nữ thành công

Tại Hội nghị Phụ nữ Việt Nam 2024 với chủ đề "Những người tạo thay đổi", bà Hồ Ngọc Yến Phương, Thành viên HĐQT và Phó tổng giám đốc Tài chính Vietjet, đã mang đến những chia sẻ giá trị về hành trình của mình trong ngành hàng không - một lĩnh vực thường được coi là "sân chơi"...

70 năm tập kết ra Bắc: nghĩa đồng bào đong đầy trên đất Bắc

Sau Hiệp định Geneva 1954, đất nước tạm chia thành hai miền Nam - Bắc. Để chuẩn bị lực lượng cho cách mạng miền Nam, hàng vạn cán bộ, bộ đội, học sinh và đồng bào miền Nam đã được Đảng và Bác Hồ đưa ra Bắc. Trong những ngày đầu gian khó, miền Bắc mở rộng vòng...

Nhiệm kỳ thứ hai của ông Trump có ý nghĩa gì với Trung Quốc?

Sự trở lại của ông Trump có thể đưa mức thuế quan lên tới 60% đối với hàng hóa Trung Quốc và điều này có thể ảnh hưởng mạnh đến tăng trưởng của nền kinh tế lớn thứ hai thế giới cũng như đảo lộn chuỗi cung ứng toàn cầu với nhiều biện pháp kiểm soát công nghệ, làm...

Mới nhất