‘Cụ’ bồ đề 1.500 năm tuổi do nhà sư Ấn Độ vun trồng ở Hải Phòng

Theo tài liệu được chính quyền xã Cấp Tiến (H.Tiên Lãng, TP.Hải Phòng) cung cấp, cây bồ đề cổ thụ hơn 1.500 năm tuổi gắn liền với sự hình thành và phát triển của chùa Đót Sơn ở thôn Quan Bồ.

Chứng nhân của ngôi chùa cổ

Từ văn bia của chùa Đót Sơn và theo dư địa chí Hải Phòng, chùa Đót Sơn (hay còn gọi là Chuyết Sơn) được xây dựng vào thế kỷ thứ V – VI. Khi đó, nước ta đang chịu sự đô hộ của nhà Lương (Trung Quốc). Thời kỳ này, Phật giáo mới được chính quyền đô hộ cho phép du nhập và khuyến khích phát triển khi bản thân vua Trung Quốc Lương Vũ Đế là người theo đạo Phật.

Sau đó, từ hòn đảo ngoài khơi Đồ Sơn (TP.Hải Phòng) tiến về phía đất liền H.Tiên Lãng, một trung tâm Phật giáo đã được hình thành tại khu vực này bởi các nhà buôn và nhà sư Ấn Độ. Chùa Đót Sơn cũng được hình thành từ đó.

Sự ra đời của chùa Đót Sơn đã kích thích việc xây dựng của hàng chục ngôi chùa khác trong vùng với kho chứa kinh đặt tại chùa Thiên Tộ (thôn Phác Xuyên, xã Bạch Đằng, H.Tiên Lãng) ngày nay.

Tại chùa Đót Sơn, thời điểm đó, các nhà sư Ấn Độ đã cùng nhau vun trồng cây bồ đề và đến nay cây này tuổi đời hơn 1.500 năm.

Ông Lê Minh Khương, Bí thư Đảng ủy xã Cấp Tiến, cho biết toàn bộ những gì về vùng đất Kinh Lương (bao gồm xã Cấp Tiến ngày nay) đã bị phá sạch và xóa sạch trong cuộc kháng chiến chống Pháp và sau khi hòa bình lập lại nên không còn ai biết gì về vùng đất này nữa.

Thời gian gần đây, khi công tác xây dựng lại đình đền Khai Quốc và chùa Đót Sơn được tiến hành, chính quyền địa phương và nhân dân trong vùng mới đi tìm lại các thần tích, thần sắc và văn bia.

“Quá trình tìm kiếm, những thần tích và toàn bộ những sắc phong của các vị vua nhà Nguyễn cho đình đền Khai Quốc đều được gìn giữ nguyên vẹn tại Viện Nghiên cứu Hán Nôm. Các văn bia của chùa Đót Sơn cũng được dập cẩn thận và lưu tại Viện Viễn đông Bác Cổ, nay là Bảo tàng Lịch sử Việt Nam”, ông Khương cho hay.

Cầu nối giữa quá khứ – hiện tại – tương lai

Sau nhiều lần đánh giá và khảo cứu, tháng 3.2015, Hội Bảo vệ thiên nhiên và môi trường Việt Nam chính thức công nhận cây bồ đề chùa Đót Sơn là cây di sản Việt Nam với hơn 1.500 tuổi.

Dù tuổi đã cao, nhưng “cụ” bồ đề sức sống vẫn vô cùng mãnh liệt, thân cây đường kính lớn, từ 4 – 5 người mới ôm hết. Từ gốc đến ngọn cây không có dấu hiệu bị mục ruỗng hay nhiễm bệnh, cành lá sum suê, tán lá tỏa bóng, bao trùm diện tích gần 300 m².

Vẫn theo ông Khương, vì là cây di sản nên chính quyền địa phương đã trực tiếp giao cho cán bộ và nhân dân thôn Quan Bồ có trách nhiệm chăm sóc, giữ gìn.

“Không chỉ là cây di sản, cây bồ đề chùa Đót Sơn còn gắn liền với yếu tố tâm linh, tôn giáo nên không ai dám xâm hại, không có việc bẻ cành, hái lá cây. Dân thôn ai cũng yêu quý cây. Hiện, cây khỏe mạnh, phát triển tốt, nếu có dấu hiệu bất thường về việc bị xâm hại hoặc nhiễm bệnh, chúng tôi sẽ báo cáo đến các cơ quan chuyên môn tìm biện pháp bảo vệ”, ông Khương nói thêm.

Trải qua mưa nắng dãi dầu cùng với biến động của dòng chảy lịch sử sau hơn nghìn năm, “cụ” bồ đề vẫn đứng sừng sững sau chùa Đót Sơn, bên cạnh cánh đồng, như một vị hộ pháp dang tay che chở cho sự bình yên của người dân thôn Quan Bồ, là cầu nối giữa quá khứ – hiện tại – tương lai.