Trong báo cáo giải trình các ý kiến của đại biểu Quốc hội về Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đấu thầu, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã làm rõ các lo ngại liên quan đến một số hoạt động đấu thầu được thực hiện trước khi dự án hoặc điều ước quốc tế được phê duyệt.
Công khai nội dung đấu thầu trước để các nhà thầu biết và tự quyết định
Trong báo cáo giải trình các ý kiến của đại biểu Quốc hội về Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đấu thầu, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã làm rõ các lo ngại liên quan đến một số hoạt động đấu thầu được thực hiện trước khi dự án hoặc điều ước quốc tế được phê duyệt.
Đấu thầu trước có thể tiết kiệm khoảng từ 3-4 tháng thời gian
Cho dù đây là việc làm cần thiết, góp phần đơn giản hóa thủ tục, đẩy nhanh tiến độ thực hiện dự án, gói thầu, tuy nhiên có thể có một vài rủi ro cho chủ đầu tư, nhà thầu.
Thảo luận về nội dung này, một số đại biểu Quốc hội lo ngại, đấu thầu trước có thể gây rủi ro về chi phí cho nhà thầu trong trường hợp dự án không được phê duyệt hoặc thỏa thuận vay không được ký kết. Thậm chí, với trường hợp ký hợp đồng trước khi ký thỏa thuận vay nước ngoài có thể dẫn đến rủi ro cho nhà thầu nếu quá trình đàm phán với nhà tài trợ kéo dài hoặc thất bại.
 |
| Dự án đường dây 500 kV mạch 3 từ Quảng Bình đến Phố Nối đã vận dụng đấu thầu trước, rút ngắn thời gian thực hiện dự án từ 6 – 8 tháng. |
Báo cáo giải trình, Bộ Kế hoach và Đầu tư cho biết, các hoạt động thực hiện trước đã được nêu rõ trong hồ sơ mời thầu để các nhà thầu được biết và tự quyết định có tham dự thầu hay không.
Cùng với đó, khối lượng công việc, yêu cầu kỹ thuật đã được nêu rõ trong hồ sơ mời thầu, bảo đảm chỉ sau khi dự án được duyệt hoặc sau khi ký kết điều ước quốc tế, thỏa thuận vay thì các bên mới được triển khai thực hiện gói thầu.
Ngoài chi phí tham dự thầu qua mạng (330.000 đồng), nhà thầu không phải thực hiện bảo lãnh dự thầu; do vậy, trường hợp chủ đầu tư hủy thầu thì rủi ro về chi phí cho nhà thầu là không đáng kể.
Đặc biệt, việc thực hiện đấu thầu trước bảo đảm tính khả thi và không dẫn đến xung đột, chồng chéo với quy trình, thủ tục thực hiện dự án đầu tư theo pháp luật đầu tư công, xây dựng bởi vì việc lập, thẩm định và phê duyệt dự án sẽ căn cứ theo quy định của Luật Đầu tư công, Luật Xây dựng và kế hoạch sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp nhà nước.
Điều này có nghĩa, khi tham dự thầu, nhà thầu đã được dự liệu trước mọi rủi ro nếu nhà thầu được xét duyệt trúng thầu hoặc được ký hợp đồng, nhưng không được tiếp tục thực hiện do dự án không được phê duyệt hoặc điều ước quốc tế, thỏa thuận vay không được ký kết.
Chính vì vậy, về ý kiến cho rằng nếu dự án không được phê duyệt hoặc điều ước quốc tế, thỏa thuận vay không được ký kết mà không bồi thường chi phí cho nhà thầu thì không hợp lý, không công bằng, không đảm bảo thu hút nhà thầu tham dự, Bô Kế hoạch và Đầu tư cho biết, những nội dung này đều được quy định ngay trong hồ sơ mời thầu để các nhà thầu quyết định việc tham dự thầu của mình.
Tuy nhiên, Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho biết đã tiếp thu ý kiến của Ủy ban Kinh tế để chỉnh lý khoản 12 Điều 4 của dự thảo Luật. Cụ thể, không áp dụng biện pháp bảo đảm dự thầu đối với gói thầu thực hiện đấu thầu trước nhằm hạn chế tối đa rủi ro về chi phí cho nhà thầu trong trường hợp dự án không được phê duyệt hoặc thỏa thuận vay không được ký kết.
Thực tế, các nước trên thế giới và ngân hàng Thế giới (WB) và ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) cũng đã có quy định cho phép áp dụng đấu thầu trước đối với các Dự án sử dụng vốn vay ODA.Thực tiễn tại Việt Nam, một số dự án lớn, trọng điểm của Tập đoàn Điện lực Việt Nam (dự án đường dây 500 kV mạch 3 từ Quảng Bình đến Phố Nối, dự án cấp điện Côn Đảo…) đã vận dụng đấu thầu trước, rút ngắn rất nhiều thời gian thực hiện dự án từ 6 – 8 tháng
.Hiện nay, Luật Đấu thầu năm 2023 chưa có quy định về việc thực hiện trước một số hoạt động đấu thầu. Theo quy định hiện hành, việc lựa chọn nhà thầu cung cấp hàng hóa, phi tư vấn, xây lắp để phục vụ công tác đền bù, giải phóng mặt bằng, di dời công trình hạ tầng… chỉ được thực hiện sau khi có quyết định phê duyệt dự án. Tuy nhiên, thực tế cho thấy, trong quá trình chuẩn bị đầu tư vẫn có thể tổ chức lựa chọn nhà thầu thực hiện các gói thầu nêu trên trước khi dự án được phê duyệt để đơn giản hóa thủ tục, rút ngắn thời gian tổ chức lựa chọn nhà thầu (khoảng từ 3-4 tháng).
Đối với các dự án sử dụng nguồn vốn ODA và vốn vay ưu đãi của các nhà tài trợ, một số nhà tài trợ, đặc biệt là các nhà tài trợ song phương châu Âu (Đan Mạch, Hungary, Áo, Bỉ, Phần Lan, Tây Ban Nha…) có yêu cầu phải ký kết trước hợp đồng thương mại như một điều kiện ràng buộc để đàm phán, ký kết điều ước quốc tế, thỏa thuận vay. Nếu vướng mắc này không được giải quyết thì việc huy động nguồn vốn từ đa số các nước châu Âu sẽ không thể thực hiện được (ước tính giá trị vốn theo cam kết tại các Hiệp định khung và các đề xuất dự án khoảng 550 triệu USD trong 3-5 năm tới).
Sẽ nghiên cứu hạn mức chỉ định thầu lên 200-300 triệu đồng
Về ý kiến đề nghị nâng hạn mức chỉ định thầu đối với gói thầu sử dụng nguồn chi thường xuyên vì trên thực tế các gói thầu này có quy mô nhỏ, đơn giản, thời gian thực hiện ngắn, nếu phải đấu thầu sẽ dẫn đến kéo dài thời gian, Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho rằng phù hợp.
Hiện tại, hạn mức chỉ định thầu được quy định là không quá 100 triệu đồng đối với các gói thầu sử dụng nguồn chi thường xuyên. Hạn mức này đã có từ năm 2014, được quy định tại Nghị định số 63/2014/NĐ-CP. Đến nay, sau 10 năm thực hiện, hạn mức này vẫn chưa được thay đổi, trong khi quy mô GDP giai đoạn 2014-2024 đã tăng khoảng 2,5 lần (từ 4.474 nghìn tỷ đồng lên 11.363 nghìn tỷ đồng), tổng chi NSNN tăng 2,9 lần (từ 791 nghìn tỷ đồng lên 2.281,7 nghìn tỷ đồng), trượt giá bình quân hàng năm khoảng 3%/năm.
Đồng thời, trong giai đoạn này, mặt bằng giá cả, chi phí nhân công, các định mức đầu tư xây dựng… cũng có sự thay đổi.
Do vậy, việc nâng hạn mức chỉ định thầu đối với các gói thầu sử dụng nguồn chi thường xuyên tương ứng với sự thay đổi quy mô GDP của nước ta trong giai đoạn 2014-2024, cũng như các yếu tố trượt giá là cần thiết để phản ứng thực tiễn vận động của nền kinh tế trong giai đoạn 2014-2024 và phù hợp với yêu cầu phát triển đặt ra trong giai đoạn tới. Đồng thời, việc nâng hạn mức này cũng phù hợp với phân cấp thẩm quyền quyết định việc mua sắm đối với gói thầu, nội dung mua sắm có giá trị không quá 200 triệu đồng do Thủ trưởng đơn vị dự toán các cấp quyết định được quy định tại Nghị định số 24/2024/NĐ-CP.
“Với những lý do đó, Bộ Kế hoạch và Đầu tư sẽ nghiên cứu đề nghị sửa đổi quy định tại điểm m khoản 1 Điều 23 Luật Đấu thầu theo hướng nâng hạn mức chỉ định đối với các gói thầu thuộc dự toán mua sắm trong hạn mức từ trên 50 triệu đồng đến 200 triệu đồng đối với gói thầu dịch vụ tư vấn, phi tư vấn, hàng hóa; từ trên 50 triệu đồng đến 300 triệu đồng đối với gói thầu xây lắp tại điểm m khoản 1 Điều 23 Luật Đấu thầu”, Bộ Kế hoạch và Đầu tư giải trình.
Nguồn: https://baodautu.vn/cong-khai-noi-dung-dau-thau-truoc-de-cac-nha-thau-biet-va-tu-quyet-dinh-d229255.html
