Chỉ ưu tiên giải Nhất
Kỳ thi chọn học sinh (HS) giỏi thành phố các môn văn hóa và môn khoa học lớp 9 năm học 2023 – 2024 của Hà Nội thu hút hơn 3.500 HS đăng ký dự thi. Đây là những HS xuất sắc, được lựa chọn từ hàng chục nghìn HS lớp 9 hoặc lớp 8 của các trường THCS, các trường phổ thông có cấp học THCS trên địa bàn thành phố.
Kết quả đã được công bố cuối tháng 1 vừa qua là tin vui với nhiều thí sinh và gia đình, nhà trường. Đây là sự ghi nhận những nỗ lực, thành quả của các em sau một thời gian dài cố gắng ôn luyện, tập trung học môn mình đam mê và yêu thích. Tuy nhiên, phía trước hầu hết những HS này là kỳ thi lớp 10 đầy áp lực vốn được ví von là khốc liệt hơn thi đại học bởi tỷ lệ cạnh tranh cao.
Chị Mai Ngọc Hạnh (quận Thanh Xuân, Hà Nội), phụ huynh của một HS đạt giải Nhì môn Vật lý trong kỳ thi HS giỏi lớp 9 của Hà Nội vừa qua cho rằng, bên cạnh niềm vui đoạt giải thì con cũng rất lo lắng vì sắp tới là kỳ thi vào lớp 10. Sau khi đã giành rất nhiều thời gian để tập trung ôn đội tuyển nhưng kết quả còn kém một chút là được giải Nhất sẽ được tuyển thẳng vào một số trường THPT chuyên thuộc trường đại học, con sẽ không có sự ưu tiên nào trong kỳ thi căng thẳng sắp tới.
“Khi con băn khoăn có nên vào đội tuyển hay không vì sẽ mất thời gian ôn thi vào lớp 10, tôi vẫn khuyên con cứ sống hết lòng với đam mê của mình. Năm học cuối cấp đầy căng thẳng, con giờ quay lại dồn sức cho 3 hoặc 4 môn thi vào cấp 3 rất vất vả so với các bạn khác. Giá như nếu có thêm sự động viên bằng điểm cộng của giải Nhì, con cũng thấy được an ủi và ghi nhận cho sự nỗ lực của mình” – chị Hạnh bày tỏ.
Theo quy định hiện hành, HS đạt giải tại kỳ thi HS giỏi cấp thành phố của Hà Nội ngoài được cộng điểm ở vòng sơ tuyển (với HS thi chuyên), còn lại không được hưởng chế độ ưu tiên, khuyến khích nào tại kỳ thi vào lớp 10 THPT công lập của Hà Nội. Đây là quy định chung trong Quy chế tuyển sinh của Bộ GDĐT được áp dụng với các kỳ tuyển sinh THCS và THPT trên cả nước. HS đạt giải trong kỳ thi HS giỏi thành phố sẽ được nhận giấy chứng nhận đạt giải. Sở GDĐT Hà Nội cũng cấp giấy chứng nhận HS tham dự kỳ thi HS giỏi thành phố cho những thí sinh tham dự nhưng không đạt giải.
Nghiên cứu kỹ về mức độ ưu tiên
Theo cô giáo Doãn Thị Đông (Trường THPT chuyên Nguyễn Huệ, Hà Nội), hiện nay nhiều HS quan tâm đến các hoạt động xã hội và đam mê mạng xã hội mà thờ ơ với các môn khoa học. Các em thích được bầu vào một câu lạc bộ nào đó hơn là được vào đội tuyển HS giỏi. Thậm chí có HS sẵn sàng bỏ học đội tuyển để tham gia sự kiện câu lạc bộ yêu thích…
Đây cũng là trăn trở chung của nhiều giáo viên có nhiều năm gắn bó với công tác đào tạo, bồi dưỡng HS giỏi THCS ở nhiều tỉnh, thành trên cả nước. Việc HS từ chối khi được gọi vào đội tuyển thi HS giỏi lớp 9 không phải là hiếm bởi đây là giai đoạn chuyển cấp quan trọng, các em phải đối mặt với kỳ thi mang tính quyết định trong khi giải thưởng HS giỏi của HS dù đạt được lại hầu như chưa có sự ưu tiên đặc cách nào so với những HS khác.
Với những HS của đội tuyển Toán, Ngữ văn, Tiếng Anh, các em có lợi thế vì dù sao đây cũng là những môn thi bắt buộc trong kỳ thi tuyển sinh vào lớp 10 nên một lần học là một lần củng cố kiến thức. Nhưng với những môn học khác như Hóa học, Vật lý, Sinh học… khi các em dành thời gian học đội tuyển chắc chắn sẽ có những phần chưa thể sâu sát như các bạn khác và sẽ thiệt thòi trong khi thi kỳ thi chung để xét tuyển vào lớp 10 trường công lập. Nhất là với những HS không có định hướng vào trường chuyên mà chỉ muốn học trường THPT gần nhà thì việc bỏ thời gian học đội tuyển nhưng kết quả lại không được ghi nhận, khuyến khích trong kỳ thi chung sẽ khiến các em phải cân nhắc với cơ hội vào đội tuyển.
Ủng hộ việc cộng điểm ưu tiên sẽ thêm thuận lợi cho công tác bồi dưỡng HS giỏi của các nhà trường, để các em HS được sống trọn với đam mê của mình mà không quá lo lắng về kỳ thi chuyển cấp, song nhiều ý kiến cũng cho rằng cần thận trọng khi đề xuất mức điểm cộng là bao nhiêu để không tạo ra sự bất công trong thi tuyển. Bởi thực tế ghi nhận khá nhiều HS đỗ vào các lớp chuyên hiện nay là HS chưa từng tham gia kỳ thi HS giỏi cấp tỉnh, thành phố. Ngược lại, không phải mọi HS giỏi đạt giải cấp tỉnh, thành phố khi thi vào lớp 10 chuyên lại đỗ. Vì vậy, cần tính toán kỹ càng về việc có ưu tiên gì cho HS đạt giải HS giỏi trong kỳ thi vào lớp 10 vốn dành cho số đông.
