Còn thụ động trong giám sát, phản biện chương trình phát triển vùng đồng bào DTTS

Ngày 21/9, Ban thường trực UBTƯ MTTQ Việt Nam tổ chức Hội nghị Đánh giá sau giám sát việc triển khai thực hiện Dự án 1, Chương trình MTQG phát triển kinh tế – xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi năm 2024, tại tỉnh Trà Vinh.

Được sự ủy quyền của Ban Thường trực UBTƯ MTTQ Việt Nam và ông Nguyễn Hữu Dũng, Phó Chủ tịch UBTƯ MTTQ Việt Nam (Trưởng đoàn giám sát), ông Nguyễn Huy Chí, Trưởng ban Dân tộc UBTƯ MTTQ Việt Nam (Phó trưởng đoàn giám sát) chủ trì hội nghị.

Hội nghị nhằm tiếp tục thực hiện tốt vai trò và trách nhiệm của MTTQ Việt Nam trong công tác giám sát; đặc biệt góp phần nâng cao nhận thức, trách nhiệm của mỗi cá nhân, cơ quan, tổ chức trong hệ thống MTTQ Việt Nam đối với việc giám sát Chương trình MTQG phát triển kinh tế – xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021-2030, giai đoạn I: 2021-2025.

Đây là cơ hội, điều kiện để các đại biểu thảo luận những vấn đề liên quan trong quá trình triển khai thực hiện Dự án 1 thuộc Chương trình MTQG phát triển kinh tế – xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi tại tỉnh Trà Vinh. Từ đó, chủ động phòng ngừa, ngăn chặn xảy ra vi phạm tiêu cực; kịp thời phát hiện khó khăn, vướng mắc, hạn chế, đề xuất cấp có thẩm quyền xem xét, giải quyết theo đúng quy định; phát huy quyền làm chủ của nhân dân.

Hội nghị đã nhận được nhiều ý kiến phát biểu tâm huyết, chia sẻ kinh nghiệm triển khai thực hiện công tác giám sát của Ban Giám sát đầu tư cộng đồng, Ban Thanh tra nhân dân đối với việc triển khai Dự án 1. Trao đổi, chia sẻ những cách làm sáng tạo, hiệu quả trong việc đổi mới nội dung và cách thức giám sát phù hợp với điều kiện thực tế tại mỗi địa phương vùng đồng bào DTTS và miền núi. Đồng thời, chia sẻ những khó khăn trong quá trình thực hiện.

Được sự ủy quyền của Ban Thường trực UBTƯ MTTQ Việt Nam, tại Hội nghị, ông Nguyễn Huy Chí ghi nhận những kết quả đạt được sau gần 3 năm triển khai, thực hiện Chương trình MTQG phát triển kinh tế – xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi (năm 2022, 2023, 2024) tại tỉnh Trà Vinh. Đặc biệt là những nội dung liên quan đến Dự án 1 (Giải quyết tình trạng thiếu đất ở, nhà ở, đất sản xuất, nước sinh hoạt).

Theo ông Nguyễn Huy Chí, việc rà soát, lựa chọn đối tượng thụ hưởng đã được thực hiện đảm bảo công khai, minh bạch, dân chủ từ cơ sở; đúng đối tượng, đúng định mức, không chồng chéo, có sự tham gia, ý kiến thống nhất của người dân và cộng đồng nơi bình xét. Đồng thời, ưu tiên lựa chọn các đối tượng khó khăn hơn như: Hộ dân tộc thiểu số có khó khăn đặc thù; đối tượng là nữ dân tộc thiểu số; đối tượng thuộc nhóm bị ảnh hưởng bởi thiên tai trên địa bàn…

Ông Nguyễn Huy Chí cho rằng, kết quả triển khai thực hiện Chương trình trong thời gian qua trên địa bàn tỉnh đã đóng góp quan trọng đối với nhiệm vụ phát triển kinh tế, nâng cao đời sống cho người dân tại vùng DTTS. Hạ tầng giao thông trong vùng đã được cải thiện để tăng cường giao thương, lưu thông hàng hóa và đáp ứng nhu cầu đi lại của nhân dân.

Hệ thống các công trình thủy lợi cơ bản đáp ứng yêu cầu sản xuất; kết cấu hạ tầng văn hóa – xã hội được quan tâm đầu tư. Nhiều chương trình, dự án thực hiện trong vùng đã hoàn thành đưa vào sử dụng và đã phát huy được hiệu quả thiết thực; góp phần rút ngắn khoảng cách phát triển giữa vùng DTTS với các vùng khác của tỉnh; hướng đến giảm dần được số lượng xã, ấp đặc biệt khó khăn trong năm 2025.

Các chính sách hỗ trợ có tác động trực tiếp đến đồng bào DTTS, đặc biệt là các nội dung hỗ trợ thuộc Dự án 1 của Chương trình đã được các cấp, các ngành tập trung chỉ đạo triển khai thực hiện khá quyết liệt. Kịp thời tháo gỡ những khó khăn, những yêu cầu cấp thiết về điều kiện sống, điều kiện sinh hoạt của hộ nghèo vùng đồng bào DTTS, giúp nhiều hộ từng bước ổn định cuộc sống và vươn lên thoát nghèo.

Cũng theo ông Nguyễn Huy Chí, bên cạnh những kết quả đạt được, việc triển khai Dự án 1 chương trình MTQG phát triển kinh tế – xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi năm 2024 tại tỉnh Trà Vinh cũng gặp một số khó khăn. Cụ thể, tiến độ triển khai thực hiện các dự án, tiểu dự án, nội dung thành phần của Chương trình (trong đó có Dự án 1), cũng như tỷ lệ giải ngân kế hoạch vốn là khá chậm, chưa đạt chỉ tiêu theo Kế hoạch đề ra, đặc biệt là nguồn vốn sự nghiệp.

Các chính sách có tác động trực tiếp, tác động lớn đến đời sống của đồng bào vùng DTTS như chính sách hỗ trợ về đất ở, đất sản xuất thì luôn phải đối mặt với áp lực rất lớn trong việc tạo quỹ đất để triển khai hỗ trợ. Chính sách hỗ trợ chuyển đổi nghề (thay cho đất sản xuất) thì có định mức hỗ trợ từ ngân sách nhà nước thấp (không quá 10 triệu đồng/hộ) thật sự chưa phát huy được hiệu quả trong việc hỗ trợ thoát nghèo cho đối tượng thụ hưởng.

Các cấp, các ngành và MTTQ Việt Nam tỉnh, huyện, xã và Ban Công tác mặt trận còn thụ động trong việc triển khai, tham gia giám sát, phản biện Chương trình trên địa bàn.

“Những ý kiến trao đổi trong Hội nghị sẽ được Đoàn giám sát tiếp thu, tổng hợp gửi Ban Thường trực để làm cơ sở hoàn thiện những nội dung liên quan đến triển khai thực hiện Dự án 1 thuộc Chương trình MTQG phát triển kinh tế – xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi trong thời gian tới một cách hiệu quả, thiết thực. Được sự ủy quyền của Ban Thường trực UBTƯ MTTQ Việt Nam, tôi xin ghi nhận và biểu dương sự đóng góp, sự nhiệt tình, tinh thần trách nhiệm các vị đại biểu đã tham gia đóng ý kiến trong Hội nghị này”, ông Nguyễn Huy Chí nói.