Kế thừa di sản tiểu thuyết xã hội của những nhà văn Victor Hugo, Émile Zola, Balzac, Con cháu của họ cũng thế thôi của Nicolas Mathieu mô tả một nước Pháp thập niên 90 đang rệu rã do những cuộc khủng hoảng kinh tế liên tiếp.
Sự tăng trưởng nhanh chóng để khôi phục đất nước thời hậu chiến (thập niên 50-60) đã tạo ra những bong bóng kỳ vọng lạm phát cho con người.
Để rồi tất cả vỡ tung khi bước vào thập niên 70 – thời kỳ các nhà máy đóng cửa, tỷ lệ thất nghiệp tăng cao, những xưởng sản xuất một thời hoạt động hết công suất giờ đây chỉ còn là những bãi phế thải.
Bìa sách “Con cháu của họ cũng thế thôi” (Ảnh: Nhã Nam).
Trong lời tựa của cuốn sách, Nicolas Mathieu trích dẫn: “Có những người không còn ai nhớ nữa, họ qua đi như chẳng bao giờ có, họ sinh ra mà như chẳng chào đời, con cháu của họ cũng thế thôi!” như một dự báo về số phận của các nhân vật trong tác phẩm.
Con cháu của họ cũng thế thôi tái hiện những khung cảnh đầy hoài niệm và đồng điệu sâu sắc với cả một thế hệ lớn lên trong thập niên 90 của thế kỷ trước.
Qua câu chuyện về những mảnh đời nhỏ bé nơi thị xã Heillange, Nicolas Mathieu không chỉ viết nên cuốn tiểu thuyết về một thung lũng, một thanh xuân lãng mạn mà về cả một đất nước, một thời kỳ và một lớp người trẻ đang đi tìm con đường cho cuộc đời mình giữa một thế giới lụi tàn.
Cuốn sách mở đầu bằng một chiều hè oi ả năm 1992, tại vùng thung lũng hẻo lánh ở phía Đông nước Pháp.
Bên hồ nước tĩnh lặng, Anthony, 14 tuổi, cùng người anh họ quyết định đánh cắp chiếc thuyền kayak để chèo sang bờ bên kia nơi có bãi tắm khỏa thân trứ danh.
Tại đây, cậu thiếu niên lần đầu rơi vào lưới tình với con gái của ứng cử viên chức thị trưởng. Khởi nguồn từ mối tình đơn phương này, tuổi thanh xuân đầy biến động của Anthony bắt đầu.
Nhà văn Nicolas Mathieu (Ảnh: Roses Nicolas).
Chính cấu trúc của cuốn tiểu thuyết, được chia thành bốn phần với quy mô không đồng đều, giúp tạo ra hiệu ứng phễu:
Phần đầu (1992 – Smells Like Teen Spirit): 13 chương.
Phần thứ hai (1994 – You Could Be Mine): 11 chương.
Phần thứ ba (1996 – La Fièvre): 8 chương.
Phần thứ tư (1998 – I Will Survive): 5 chương.
Từng chút một, thời gian và không gian đang bị thu hẹp lại. Khoảng thời gian rộng rãi và chậm chạp của tuổi thanh xuân đã lao thẳng vào vòng xoáy của cuộc sống thực tế, không thể lay chuyển được.
Những thiếu niên Anthony, Hacine, Steph và Clem trong Con cháu của họ cũng thế thôi đều bị hút vào cái phễu xã hội.
Chịu ảnh hưởng từ Marcel Proust, Gustave Flaubert và Annie Ernaux, nhà văn Nicolas Mathieu quan niệm tiểu thuyết là cách hữu hiệu để mổ xẻ các cơ chế xã hội, làm cho chúng trở nên hữu hình và dễ hiểu.
Tờ nhật báo Libération nhận xét cuốn sách giành giải Goncourt năm 2018 là “một cuốn sách có lối viết hay, làm sáng tỏ những thay đổi trên thế giới mà chúng ta đang chứng kiến ngày nay”.
Cuốn sách là một câu chuyện đầy bất ngờ, đẹp đẽ một cách tàn nhẫn về những nỗ lực biến cuộc sống thành một thứ gì đó khác, mạnh mẽ hơn và tốt đẹp hơn, để nó không trở nên tầm thường, cằn cỗi và đơn điệu.
Nicolas Mathieu, 45 tuổi, là tiểu thuyết gia người Pháp, sinh ra tại Épinal trong một gia đình có cha là thợ cơ điện và mẹ là kế toán.
Ông tốt nghiệp ngành Nghệ thuật biểu diễn tại Đại học Metz (nay là Đại học Paul-Verlaine) và trải qua nhiều công việc như nhà báo, thư ký,… trước khi bắt đầu sáng tác văn học.
Nicolas Mathieu sớm khẳng định được tài năng ngay từ tiểu thuyết đầu tay với hàng loạt giải thưởng uy tín.
Được đánh giá là cây bút tài năng của thế hệ nhà văn mới, trong các tác phẩm của mình, Mathieu thường đan xen những điều bình dị thân thuộc với yếu tố chính trị, qua đó thể hiện nỗi bất lực trước xã hội và cơn thịnh nộ mang tính hiện sinh.
Nhiều tác phẩm của ông đã được chuyển thể thành phim như: Aux animaux la guerre, Connemara và Con cháu của họ cũng thế thôi.
Tác giả người Pháp từng giành được nhiều giải thưởng quan trọng, đặc biệt giải Goncourt danh giá năm 2018 dành cho tiểu thuyết Con cháu của họ cũng thế thôi.
Cuốn sách được tạp chí văn học Lire đánh giá là một trong những cuốn sách xuất sắc nhất năm 2018, lọt vào danh sách những cuốn sách bán chạy tại Pháp với hơn 400.000 bản được bán ra và đã được dịch sang hơn 20 thứ tiếng.
Được sáng lập nhằm vinh danh tác phẩm văn xuôi xuất sắc nhất trong năm, Goncourt – giải thưởng văn học hàng đầu nước Pháp – đã làm bệ phóng cho nhiều cây bút xuất sắc, khẳng định tài năng và tên tuổi của họ trong làng văn chương Pháp và quốc tế.
Giải Goncourt là sự bảo chứng cho các tác phẩm đạt giải, khiến nó trở thành niềm mơ ước của các nhà văn và tiểu thuyết gia.
Hàng năm, tác phẩm chiến thắng nhận được sự quan tâm từ đông đảo công chúng. Đặc biệt, tiểu thuyết Người tình đã vượt mốc 2 triệu bản được bán ra.
Tại Việt Nam, đã có rất nhiều tác phẩm Goncourt được xuất bản, như: Dưới bóng những cô gái đương hoa (Marcel Proust), Cuộc sống ở trước mặt (Romain Gary), Người tình (Marguerite Duras), Phố những cửa hiệu u tối (Patrick Modiano).
