Thế hệ trẻ ngày nay, món cơm nắm có thể xa lạ, thậm chí có người chưa bao giờ ăn, bởi khi kinh tế đủ đầy, nhiều món ăn được chế biến sẵn bày bán ở mọi chỗ, mọi nơi. Thế nhưng, với những người sinh ra ở những năm 80 thế kỷ trước, nhất là ở nông thôn thì món cơm nắm là thứ đồ ăn quen thuộc.
Gia đình tôi ngày ấy khó khăn, tuổi thơ tôi gắn liền với những vắt cơm nắm gói trong lá chuối của mẹ. Hồi đó, ở làng không có trường cấp hai nên chị em tôi đều phải lên trường huyện học. Quãng đường từ nhà đến trường quá xa, nên buổi trưa tôi thường ở lại trường, để đầu giờ chiều học tiếp. Cứ thế, ròng rã suốt 7 năm trời, nắm cơm của mẹ đồng hành với chị em tôi đến trường. Chúng tôi trưởng thành như ngày hôm nay cũng nhờ nắm cơm ấy, học được bằng này bằng nọ cũng nhờ nắm cơm ấy.
Với tôi, mẹ là một người giỏi giang, đảm đang, khéo léo. Đều đặn mỗi sáng, mẹ dậy rất sớm để lo sửa soạn cơm nắm cho chị em tôi bỏ túi ăn trưa khi phải học ở lại trường cả ngày. Rồi thì những hôm ba tôi đi làm thuê ở xa, trưa không về được thì mẹ cũng cẩn thận làm cho ba một vắt cơm nắm để ba ăn buổi trưa. Mỗi lúc rảnh rỗi mẹ thường dạy tôi làm món cơm này.
Mẹ nói, làm cơm nắm không mất nhiều công đoạn, nhưng đòi hỏi người làm phải khéo léo, tỉ mỉ. Muốn có nắm cơm ngon như ý thì việc đầu tiên là phải chuẩn bị được loại gạo ngon, dẻo, phơi vừa nắng, điều đó sẽ giúp nắm cơm vừa có độ kết dính lại ráo miếng cơm.
Sau khi vo sạch gạo, mẹ sẽ nấu cơm bằng nồi gang, khi nấu, cho lượng nước nhiều hơn so với nấu cơm bình thường để tránh cơm khô, nắm cơm khó kết dính. Cơm phải nắm lúc còn nóng thì những hạt cơm mới quyện dính với nhau, không vỡ nát. Lăn kỹ nắm cơm cho thật nhuyễn đến khi hạt cơm dính thành một khối. Dụng cụ để nắm cơm là lá chuối cắt thành những miếng vuông, lau sạch rồi hơ qua lửa. Thức ăn kèm với cơm nắm thì mẹ làm muối lạc. Loại muốn này gồm lạc được rang chín bỏ vỏ, giã nhuyễn, sau đó, trộn lạc với muối trắng rang khô, đường, sao cho vừa khẩu vị… Có thể nhiều người nghĩ nắm cơm là đơn giản ai cũng có thể làm được, nhưng thực tế thì nó không như vậy, mà phải có “tay” mới có thể nấu cơm và nắm được những nắm cơm ngon.
Ngày nay, vẫn còn rất nhiều người yêu thích cơm nắm muối lạc. Là món ăn được lựa chọn cho bữa sáng nhẹ nhàng hay bữa lót dạ lúc chiều về, vừa tốt cho sức khỏe, vừa tiện lợi, tiết kiệm thời gian. Đã qua rồi tuổi thơ và những tháng ngày vất vả, giờ trưởng thành, tôi được thưởng thức nhiều món ăn ngon, nhưng thỉnh thoảng vẫn thèm mùi vị của cơm nắm ăn với lạc rang mẹ làm.
Mùi cơm quyện lá chuối thơm lừng ấy cứ vấn vương, khiến tôi nhớ những giọt mồ hôi, nước mắt và cả những hy sinh một đời của mẹ… Mẹ đã gói ghém cả tình thương yêu vào nắm cơm ngày đó!
