Chuẩn bị đưa phở vào Danh mục di sản văn hóa quốc gia

Sở VHTT&DL tỉnh Nam Định vừa tổ chức Toạ đàm khoa học “Phở trong bối cảnh đương đại dưới góc nhìn từ di sản văn hóa”.

Toạ đàm nhằm tham vấn các ý kiến đóng góp của các nhà nghiên cứu, chuyên gia, đại diện chủ thể thực hành di sản, đại diện chính quyền địa phương, cộng đồng để nhận diện di sản phở trong bối cảnh đương đại dưới góc nhìn từ di sản văn hóa.

Tại tọa đàm, các nhà nghiên cứu văn hóa, ẩm thực đã làm rõ nguồn gốc, yếu tố văn hóa, sự gắn kết cộng đồng thông qua ẩm thực và những vấn đề liên quan đến gìn giữ, phát triển nghề phở. Đây là những căn cứ quan trọng để lập hồ sơ đưa phở vào danh mục Di sản Văn hóa phi vật thể quốc gia.

GS.TS Lê Hồng Lý, Chủ tịch Hội Văn nghệ dân gian Việt Nam cho rằng, phở tập hợp đủ cả ba yếu tố để cấu thành một di sản là tập quán xã hội, nghề và giá trị văn hóa. Khi xây dựng hồ sơ cần nhấn mạnh điều kiện này để hoàn thiện và đề nghị hội đồng xem xét.

Còn theo PGS.TS Đặng Văn Bài, Phó Chủ tịch Hội đồng Di sản Văn hóa quốc gia, để đưa phở vào Danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, chính quyền, cơ quan chuyên môn, nhất là những chủ thể đang bảo tồn, phát triển nghề làm phở Nam Định cần đưa ra được nét độc đáo thể hiện trong tất cả các khâu từ chuẩn bị, lựa chọn nguyên liệu, thực phẩm, phương thức làm ra sợi phở tươi đặc trưng; công đoạn chế biến, hoàn thiện một bát phở ngon, chất lượng, dinh dưỡng.

Trong đó, cần chỉ rõ hương vị đặc trưng, điểm nhấn của phở Nam Định khác biệt so với các tỉnh, thành phố khác nằm ở khâu chế biến nước dùng. Bởi đây là yếu tố quyết định để hãng truyền thông CNN của Mỹ đã lựa chọn và vinh danh phở Việt là một trong 20 món ẩm thực có nước dùng ngon nhất thế giới năm 2024…

Tiến sĩ Đặng Văn Bài đề nghị, cơ quan có thẩm quyền về văn hóa các cấp có trách nhiệm phối hợp, hướng dẫn cộng đồng chủ thể triển khai hoạt động bảo vệ và phát huy giá trị của văn hóa ẩm thực nói chung, phở Nam Định nói riêng. Theo ông, thiết thực nhất là các địa phương xây dựng trình các cấp có thẩm quyền phê duyệt Đề án bảo vệ và phát huy giá trị Di sản văn hóa phi vật thể phở Nam Định để cộng đồng chủ thể có định hướng, cơ sở triển khai hoạt động cụ thể.

TS Nguyễn Thị Thu Trang, Cục Di sản Văn hóa (Bộ VHTT&DL) lưu ý, việc xây dựng hồ sơ đưa phở vào Danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia cần tuân thủ quy trình và quy định tại Luật Di sản văn hóa, mặt khác, cần nhận diện các yếu tố liên quan để quyết định tên gọi di sản, từ đó tập trung vào yếu tố, loại hình tạo nên giá trị đặc trưng, tiêu biểu của di sản.

Theo bà Trang, làm rõ những điều này sẽ mang đến cơ sở khoa học và yếu tố văn hóa thuyết phục. Đặc biệt, phải khẳng định phở gắn liền với đời sống của cộng đồng người Việt, trở thành văn hóa, tinh hoa ẩm thực.

Phó Giám đốc Sở VHTT&DL tỉnh Nam Định Đỗ Quang Trung khẳng định, ý kiến của nhà nghiên cứu, chuyên gia đã tiếp tục làm rõ giá trị, góp phần quảng bá phở Nam Định đến các tầng lớp nhân dân, du khách trong và ngoài nước. Đặc biệt là việc nhận diện phở trong bối cảnh đương đại sẽ là cơ sở khoa học để hoàn thiện các thành phần hồ sơ đưa phở vào Danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.

Khánh Ngọc