Chính phủ luôn khuyến khích và tạo mọi điều kiện thuận lợi cho phát triển kinh tế tập thể, hợp tác xã

(MPI) – Ngày 01/4/2024, Văn phòng Chính phủ đã ban hành Thông báo số 132/TB-VPCP về kết luận của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính tại Diễn đàn Kinh tế hợp tác, hợp tác xã năm 2024.

Ảnh minh họa. Nguồn: MPI

Theo đó, Thủ tướng Chính phủ ghi nhận và đánh giá cao Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Văn phòng Chính phủ và các bộ, ngành, địa phương đã phối hợp chuẩn bị kỹ lưỡng, chu đáo để tổ chức thành công Diễn đàn quan trọng về kinh tế hợp tác, hợp tác xã; đồng thời, cơ bản nhất trí, ghi nhận và đánh giá cao các ý kiến tâm huyết, sâu sắc, sát thực tiễn của các đại biểu dự Diễn đàn.

Cơ sở chính trị, pháp lý để phát triển kinh tế tập thể, hợp tác xã đã tương đối đầy đủ và đã xác định rõ vai trò, vị trí, tầm quan trọng của thành phần kinh tế tập thể, hợp tác xã đối với phát triển kinh tế của quốc gia nói chung và trong cơ cấu nền kinh tế của đất nước.

Với sự quan tâm đặc biệt của Đảng, Nhà nước và sự vào cuộc của các cấp, các ngành, các địa phương, thời gian qua, kinh tế tập thể, hợp tác xã đã có nhiều bước phát triển và đạt được một số kết quả rất đáng khích lệ.

Cụ thể, kinh tế tập thể, hợp tác xã đã có sự thống nhất chung trong chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về phát triển kinh tế tập thể, hợp tác xã, thể hiện qua các Nghị quyết, Kết luận, Chiến lược, Kế hoạch, văn bản quy phạm pháp luật, văn bản chỉ đạo, điều hành đồng bộ, thống nhất; từ đó nhận thức chung trong xã hội về phát triển kinh tế tập thể, hợp tác xã đã được nâng lên.

Thể chế, cơ chế, chính sách khuyến khích, tạo điều kiện thuận lợi cho kinh tế tập thể, hợp tác xã phát triển được rà soát, sửa đổi, bổ sung để phù hợp với nhu cầu hỗ trợ, trình độ phát triển của các hợp tác xã và khả năng cân đối của ngân sách nhà nước trong từng thời kỳ, trong đó có các chính sách hỗ trợ riêng và nội dung lồng ghép vào các chương trình mục tiêu quốc gia, chương trình hỗ trợ phát triển của các ngành, lĩnh vực, qua đó đã thúc đẩy huy động nguồn lực và sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị.

Khu vực kinh tế tập thể, hợp tác xã đóng góp gần 4% GDP

Khu vực kinh tế tập thể, hợp tác xã vừa đóng góp trực tiếp vào tăng trưởng kinh tế (theo số liệu của Tổng cục Thống kê, khu vực kinh tế tập thể, hợp tác xã đóng góp gần 4% GDP), vừa đóng góp gián tiếp thông qua tác động tới kinh tế hộ thành viên, góp phần quan trọng thúc đẩy phát triển khu vực kinh tế cá thể, hộ gia đình (hiện đang chiếm khoảng 30% GDP cả nước). Ở nhiều địa phương như Thái Nguyên, Lâm Đồng, Đắk Lắk, Đồng Tháp, An Giang, Cà Mau… nhiều hợp tác xã đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển vùng sản xuất nông nghiệp hàng hóa quy mô lớn phục vụ chế biến, xuất khẩu.

Các sản phẩm của các hợp tác xã ngày càng đa dạng, phong phú, trong đó nhiều sản phẩm có giá trị cao, đáp ứng ngày càng tốt hơn nhu cầu của thị trường. Trong Chương trình mỗi xã một sản phẩm (OCOP), cả nước có trên 5,3 nghìn chủ thể, trong đó có 38,1% là từ các hợp tác xã.

Thay mặt Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đánh giá cao và biểu dương những nỗ lực, cố gắng và chúc mừng những kết quả đáng ghi nhận của khu vực kinh tế tập thể, hợp tác xã đã đạt được thời gian qua; đánh giá cao sự nỗ lực, cố gắng, ngày càng chủ động của khu vực kinh tế tập thể, hợp tác xã. Biểu dương Bộ Kế hoạch và Đầu tư với vai trò giúp Chính phủ thống nhất quản lý nhà nước về hợp tác xã, cùng với Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Liên minh Hợp tác xã Việt Nam là những cơ quan nòng cốt trong phát triển kinh tế tập thể, hợp tác xã.

Chuyển đổi mô hình kinh tế tập thể, hợp tác xã một cách linh hoạt

Quan điểm chỉ đạo đối với khu vực kinh tế tập thể, hợp tác là quán triệt, bám sát chủ trương của Đảng, nhất là các quan điểm, mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp tại Nghị quyết số 20-NQ/TW ngày 16/6/2022 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII về tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể trong giai đoạn mới.

Phát triển kinh tế tập thể, hợp tác xã là yêu cầu thực tiễn khách quan của sự phát triển; phải bám sát thực tiễn, xuất phát từ thực tiễn, tôn trọng thực tiễn khách quan, lấy thực tiễn làm thước đo; trên cơ sở thực tiễn để rà soát, đề xuất cơ chế, chính sách, huy động, bổ sung nguồn lực phù hợp; đối với những vấn đề “đã chín, đã rõ”, được thực tiễn chứng minh là đúng, thực hiện có hiệu quả, được đa số đồng tình, ủng hộ thì tiếp tục thực hiện, nhân rộng; những vấn đề chưa rõ, còn ý kiến khác nhau, làm chưa có hiệu quả thực chất thì cần thận trọng, vừa làm vừa thí điểm, rút kinh nghiệm, mở rộng dần, không cầu toàn, không nóng vội, không chủ quan trước những biến động của tình hình thực tế.

Khu vực kinh tế tập thể, hợp tác xã phải tự chủ động vượt qua những rào cản và vướng mắc mang tính cố hữu để vươn lên; chuyển biến mạnh mẽ về cả tư duy, nhận thức và hành động, có tầm nhìn xa, chiến lược, tổ chức thực hiện bao trùm, tổng quát; thúc đẩy đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, ứng dụng mạnh mẽ khoa học – công nghệ hiện đại; phát triển các tổ chức kinh tế tập thể gắn với phát triển kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, kinh tế tri thức, kinh tế chia sẻ; tăng cường liên kết theo chuỗi giá trị; phát triển cả số lượng và chất lượng các thành viên, lực lượng lao động tham gia; chú trọng nâng cao hiệu quả sử dụng vốn, tăng năng suất lao động. Thành lập hợp tác xã trên nhiều lĩnh vực (không chỉ tập trung vào lĩnh vực nông nghiệp, giao thông vận tải), khai thác và phát huy tối đa tiềm năng, dư địa phù hợp với tình hình thực tế của từng lĩnh vực, địa phương. Chuyển đổi mô hình kinh tế tập thể, hợp tác xã một cách linh hoạt, phù hợp, đạt hiệu quả cao, tiết giảm chi phí, tối ưu nguồn lực; huy động mọi nguồn lực, tạo động lực theo tinh thần bắt kịp, tiến cùng và vươn lên cùng với các khu vực kinh tế khác.

Xây dựng các chính sách hỗ trợ kinh tế tập thể, hợp tác xã phải đổi mới toàn diện theo hướng bảo đảm yêu cầu đơn giản, thông thoáng và công khai, minh bạch, thiết thực, hiệu quả, dễ tiếp cận và có tính kế thừa, chuyển tiếp, tránh những xáo trộn, gây khó khăn; có chính sách ưu tiên cho các tổ chức kinh tế tập thể trong lĩnh vực nông nghiệp. Các hỗ trợ phải theo hướng tiếp cận các nguyên tắc thị trường, bảo đảm công bằng, bình đẳng, dân chủ giữa các hợp tác xã và tạo cơ hội, động lực cho các hợp tác xã tự lực vươn lên.

Đồng thời, phát triển kinh tế tập thể, hợp tác xã trong giai đoạn mới là quá trình diễn ra không ngừng nghỉ, không có điểm dừng, đòi hỏi tinh thần quyết tâm cao, nỗ lực lớn, hành động quyết liệt, hiệu quả, tránh tư tưởng hình thức, nói không đi đôi với làm; làm phải có trọng tâm, trọng điểm, dễ làm trước, khó làm sau, làm từ thấp đến cao, từ nhỏ đến lớn, từ đơn giản đến phức tạp để đem lại những kết quả thiết thực.

Phát triển và nâng cao hiệu quả hoạt động của kinh tế tập thể là nhiệm vụ của cả hệ thống chính trị, là nhiệm vụ chính trị quan trọng, thường xuyên, đòi hỏi sự tham gia, chung sức của các cấp, các ngành, các địa phương, các tổ chức kinh tế tập thể và người dân; cần có sự quan tâm, sát sao trong lãnh đạo, chỉ đạo, đầu tư nguồn lực phù hợp; tổ chức thực hiện gắn với sơ kết, tổng kết, thi đua, khen thưởng, xử lý trường hợp có sai phạm.

Nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu trong thời gian tới

Thủ tướng Chính phủ giao Bộ Kế hoạch và Đầu tư trình Chính phủ ban hành 02 Nghị định (Nghị định quy định chi tiết một số điều của Luật Hợp tác xã và Nghị định quy định về đăng ký tổ hợp tác, hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã); ban hành Thông tư hướng dẫn thi hành Luật Hợp tác xã (trước tháng 7 năm 2024); tích cực hoàn thiện Chương trình tổng thể về phát triển kinh tế tập thể giai đoạn 2026 – 2030.

Ngân hàng Nhà nước Việt Nam phối hợp với Bộ Kế hoạch và Đầu tư và các cơ quan liên quan nghiên cứu, hoàn thiện các quy định đối với hoạt động cho vay nội bộ trong hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã tại Nghị định quy định chi tiết một số điều của Luật Hợp tác xã nhằm hỗ trợ người lao động, thành viên hợp tác xã, góp phần xóa bỏ “tín dụng đen” ở nông thôn; nghiên cứu, báo cáo Thủ tướng Chính phủ trước ngày 30/6/2024 về gói tín dụng dành riêng cho khu vực kinh tế tập thể.

Bộ Kế hoạch và Đầu tư nghiên cứu cơ chế giao vốn đầu tư phát triển thực hiện các dự án hỗ trợ hạ tầng hợp tác xã theo hướng phân cấp, phân quyền để tạo điều kiện thuận lợi cho các bộ, ngành, địa phương phân bổ và tập trung nguồn lực cho phát triển kinh tế tập thể, hợp tác xã; đảm bảo yêu cầu tập trung, có trọng tâm, trọng điểm.

Bộ Kế hoạch và Đầu tư là cơ quan thường trực Ban Chỉ đạo quốc gia về kinh tế tập thể tiếp tục rà soát, tổng hợp các đề xuất, kiến nghị của các đại biểu tại Diễn đàn gửi các cơ quan liên quan để xử lý theo quy định và trả lời các đại biểu.

Các Bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương nghiên cứu các ý kiến của các đại biểu tại Diễn đàn để phục vụ cho việc tham mưu, xây dựng, hoàn thiện chính sách, pháp luật liên quan, tạo động lực thúc đẩy phát triển kinh tế tập thể, hợp tác xã trong thời gian tới; đồng thời, theo thẩm quyền, chức năng, nhiệm vụ được giao và quy định của pháp luật, nghiên cứu, xử lý các đề xuất, kiến nghị cụ thể, có văn bản trả lời các đại biểu và gửi Bộ Kế hoạch và Đầu tư để tổng hợp, đề xuất, báo cáo cấp có thẩm quyền đối với những nội dung vượt thẩm quyền.

Các bộ, ngành, địa phương phải phối hợp chặt chẽ với nhau tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc để khu vực kinh tế tập thể, hợp tác xã vượt qua thách thức, phát triển nhanh, toàn diện, bền vững và bao trùm.

Việt Nam đang xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ gắn với hội nhập quốc tế sâu rộng, thực chất và hiệu quả. Vì vậy, khu vực kinh tế tập thể, hợp tác xã cũng phải phát triển theo hướng tự lực, tự cường gắn với tăng cường liên kết giữa các thành viên, giữa khu vực kinh tế tập thể với các khu vực kinh tế khác và mở rộng hợp tác quốc tế sâu rộng, thực chất và hiệu quả.

Chính phủ luôn khuyến khích và tạo mọi điều kiện thuận lợi theo quy định của pháp luật để khu vực kinh tế tập thể, hợp tác xã phát triển nhanh, bền vững, bao trùm, toàn diện, đóng góp ngày càng tích cực và hiệu quả vào thành tựu phát triển kinh tế – xã hội chung của đất nước./.

Minh Hậu

Bộ Kế hoạch và Đầu tư