(CLO) Israel đang phải hứng chịu sự chỉ trích gay gắt từ các nhà lãnh đạo châu Âu trong bối cảnh chiến sự ở Gaza và Lebanon không có dấu hiệu dừng lại.
Các nhà lãnh đạo châu Âu đang cố gắng gây sức ép buộc Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu phải đàm phán ngừng bắn ở Gaza và Lebanon. Nỗ lực này càng được thúc đẩy khi các cuộc không kích của Israel hiện đang nhắm vào các căn cứ gìn giữ hòa bình của Liên hợp quốc ở miền nam Lebanon.
Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu phát biểu trong cuộc họp báo ở Tel Aviv vào ngày 13/7. Ảnh: AFP
Cuộc chiến ở Lebanon đang ‘vượt quá giới hạn’
Hugh Lovatt, thành viên chính sách cấp cao của Chương trình Trung Đông và Bắc Phi tại tổ chức tư vấn Hội đồng Đối ngoại châu Âu (ECFR), cho biết: “Mối quan hệ giữa Israel và EU đang chịu căng thẳng chưa từng có vào thời điểm này”.
Ông cho biết mối quan hệ giữa Israel và EU trở nên căng thẳng vì cuộc tấn công của Israel vào Gaza được coi là “không cân xứng và trái ngược với luật pháp quốc tế, điều mà nhiều quốc gia châu Âu, bao gồm cả những nước ủng hộ Israel, nhận thấy”.
Bà Maya Sion-Tzidkiyahu, giám đốc Chương trình Quan hệ Israel – châu Âu tại Viện nghiên cứu Mitvim ở Jerusalem, cho biết “khi nói đến việc bảo vệ binh lính của mình”, các quốc gia châu Âu có xu hướng lên tiếng nhiều hơn.
Liên hợp quốc cáo buộc quân đội Israel đã nổ súng vào phái bộ gìn giữ hòa bình ở Lebanon nhiều lần trong những tuần gần đây, khiến hơn chục người bị thương. Israel cũng đã đột nhập vào một căn cứ và ngăn chặn một hoạt động hậu cần quan trọng.
Cuộc tranh cãi ngoại giao giữa Israel và một số nhà lãnh đạo châu Âu đã nổ ra công khai vào tuần này. Ngày 15/10, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron nói: “Netanyahu không được quên rằng đất nước của ông được thành lập theo quyết định của Liên hợp quốc”, ám chỉ đến Nghị quyết 181 của Liên hợp quốc, mở đường cho việc thành lập Nhà nước Israel vào năm 1948.
Trước đó, Tổng thống Pháp đã kêu gọi đình chỉ hoàn toàn hoạt động bán vũ khí được sử dụng trong cuộc chiến ở Gaza cho Israel, đồng thời nhấn mạnh rằng Pháp không tham gia vào việc cung cấp vũ khí.
Đáp lại Tổng thống Pháp, ông Netanyahu cho biết rằng việc thành lập Israel “không phải là quyết định của Liên hợp quốc… mà là chiến thắng của những chiến binh anh hùng của chúng tôi trong Chiến tranh giành độc lập”, đồng thời nói thêm rằng nhiều chiến binh đó “là những người sống sót sau thảm họa diệt chủng Holocaust, bao gồm cả những người từ chế độ Vichy ở Pháp”.
Israel đã nhiều lần chỉ trích Tổng thư ký António Guterres và đã cấm ông nhập cảnh vào Israel. Phó Chủ tịch Ủy ban châu Âu Josep Borrell đã lên án quyết định này, gọi những cáo buộc về hành vi bài Do Thái của ông Guterres là “vu khống”.
Ngừng giấy phép xuất khẩu vũ khí và hủy bỏ các thỏa thuận
Thủ tướng Ý Giorgia Meloni cũng lên án các hành động của Israel ở Lebanon, bao gồm cuộc không kích của quân đội Israel nhằm vào căn cứ gìn giữ hòa bình của Liên hợp quốc, nơi có khoảng 1.100 quân Ý đang đồn trú.
Bà Meloni cho biết hôm 15/10: “Chúng tôi bảo vệ quyền được sống trong hòa bình và an ninh của Israel, nhưng chúng tôi nhắc lại rằng điều này phải diễn ra theo đúng luật nhân đạo quốc tế”.
Khói bốc lên từ cuộc không kích của Israel vào ngôi làng Khiam, miền nam Lebanon, ngày 17/10. Ảnh: AFP
Theo Viện Nghiên cứu Hòa bình Quốc tế Stockholm (SIPRI), Ý là nhà cung cấp vũ khí lớn thứ ba cho Israel, bao gồm trực thăng và súng. Tuy nhiên, sau khi cuộc chiến ở Gaza nổ ra, Ý đã đình chỉ mọi giấy phép xuất khẩu mới và hủy bỏ mọi thỏa thuận đã ký sau ngày 7/10.
Trong số những nước chỉ trích Israel gay gắt nhất có CH Ireland và Tây Ban Nha, những nước đã kêu gọi EU xem xét lại Hiệp định liên kết với Israel, nói rằng nhà nước Do Thái đang vi phạm điều khoản nhân quyền ở Gaza. Tuần trước, ông Borrell cho biết vấn đề này sẽ được thảo luận tại Hội đồng Ngoại giao vì đã có đủ bằng chứng.
Bà Sion-Tzidkiyahu cho biết việc thay đổi thỏa thuận sẽ gây tổn hại cho Israel, đặc biệt là nếu thương mại bị ảnh hưởng. EU là đối tác thương mại lớn nhất của Israel, với tổng giá trị thương mại giữa Israel và khối này là 50,7 tỷ USD vào năm 2022, theo dữ liệu của EU.
Trước đó vào tháng 5, Tây Ban Nha, Ireland và Na Uy đã chính thức công nhận Nhà nước Palestine, động thái thể hiện sự phản đối cuộc chiến của Israel ở Gaza.
Dù không còn là thành viên của EU, Vương quốc Anh cũng đã tìm cách kiềm chế hành vi của Israel, gần đây nhất là bằng cách xem xét các lệnh trừng phạt đối với các bộ trưởng cực hữu của Israel.
Thủ tướng Anh Keir Starmer cho biết hôm 16/10 rằng chính phủ của ông đang “xem xét” các lệnh trừng phạt đối với Bộ trưởng An ninh Quốc gia Itamar Ben-Gvir và Bộ trưởng Tài chính Bezalel Smotrich.
Tháng trước, Vương quốc Anh đã đình chỉ 30 trong số 350 giấy phép xuất khẩu vũ khí với Israel vì lo ngại những vũ khí như vậy có thể được sử dụng để vi phạm nghiêm trọng luật nhân đạo quốc tế. Quyết định này đã bị các quan chức Israel chỉ trích.
Hoài Phương (theo CNN)
Nguồn: https://www.congluan.vn/chau-au-va-israel-cang-thang-vi-xung-dot-o-gaza-va-lebanon-post317603.html
