Trui rèn tâm trí bằng cờ vua có thể là lý do giúp Carlos Alcaraz tự tin bỏ nhỏ hay lốp bóng lạnh lùng ở thời khắc then chốt trước Novak Djokovic tại chung kết Wimbledon 2023.
Game 10, set 5, chung kết Wimbledon 2023, Alcaraz đứng trước thời khắc quan trọng nhất sự nghiệp ở tuổi 20 khi bị dẫn 0-15. Ở điểm trước, anh bỏ nhỏ nhưng không qua lưới. Sau vài loạt bóng bền, tay vợt Tây Ban Nha tiếp tục bỏ nhỏ và lần này không mắc lỗi. Djokovic lên lưới đánh trả sâu, nhưng ngay lập tức Alcaraz lốp bóng qua đầu đối thủ và ghi điểm.
Alcaraz mừng điểm trong trận thắng Djokovic 3-2 ở chung kết Wimbledon tại London, Anh ngày 16/7/2023. Ảnh: Reuters
Nhiều khán giả Wimbledon đứng dậy giơ cao tay tán thưởng cú đánh của tay vợt trẻ. Trên kênh ESPN, chuyên gia quần vợt Spencer Hall cũng thán phục sự lạnh lùng của Alcaraz. “Cậu ấy đã đánh những đường bóng phũ phàng, khi bắt tay vợt 36 tuổi phải liên tục lên lưới đỡ cú bỏ nhỏ, rồi về cuối sân chống lại cú lốp bóng”, ông nói.
Nhưng lời khen đắt nhất với Alcaraz tới từ chính đối thủ – tay vợt giữ kỷ lục vô địch Grand Slam đơn nam. “Tôi đau lòng khi thua trận đấu sít sao thế này, nhưng phải thừa nhận tài năng của Alcaraz”, Djokovic nói trong họp báo sau trận đấu trên sân Trung tâm (London, Anh). “Cậu ấy đã giành những điểm tuyệt vời ở khoảnh khắc then chốt. Ở tuổi 20 mà Alcaraz đã giữ được sự lạnh lùng, chơi thứ quần vợt tấn công và kết thúc trận đấu ấn tượng đến vậy. Tôi trả giao không tồi ở game cuối, nhưng cậu ấy đánh những đường bóng quá hay”.
Cú lốp bóng ghi điểm winner cho Alcaraz trước Djokovic.
Về bản lĩnh, không ai sánh được với Djokovic hơn 10 năm qua. Trong Kỷ nguyên Mở, anh đang giữ tỷ lệ thắng kỷ lục 45% sau khi thua set đầu ở các giải thuộc ATP trong sự nghiệp, với 139 thắng, 170 thua. Thông số này của Rafael Nadal là 42,5%, với Roger Federer là 41,9%. Nadal từng nói rằng Djokovic có tâm lý thi đấu của một cỗ máy.
Những trận đấu giằng co như chung kết Wimbledon vừa qua có thể được định đoạt ở vài khoảnh khắc, và bản lĩnh có thể giải quyết tất cả. Một tình huống khác ở set 5, game hai, khi Alcaraz giao bóng bị dẫn 30-40, còn Djokovic chiếm thế chủ động trong loạt bóng bền. Tay vợt Serbia liên tục ép trái Alcaraz, khiến đối thủ trẻ vất vả chống đỡ. Cú đánh cuối của Alcaraz khiến bóng bay lên cao rồi rơi xuống gần lưới. Djokovic có thể chờ bóng nảy lên, nhưng anh vô-lê luôn đưa bóng rức lưới, rồi chống nạnh tỏ ra thất vọng.
Cú đánh hỏng của Djokovic trong set 5 gặp Alcaraz.
Nếu Djokovic thắng điểm đó, anh sẽ dẫn 2-0 trong set năm và trận đấu có thể sẽ diễn ra theo kịch bản khác. Hay nếu Djokovic không đánh rúc lưới khi có cơ hội thắng loạt tie-break trong set hai, anh sẽ dẫn trước hai set và Alcaraz sẽ gặp khó khăn hơn nhiều nếu muốn lật ngược tình thế. Chính tay vợt 20 tuổi cũng thừa nhận nếu thua loạt tie-break đó, anh có thể thất bại trắng ba set.
Sau trận, Djokovic nói rằng anh từng thắng nhiều trận đấu căng thẳng như vậy, nên lần này thất bại cũng là công bằng. Liệu mấu chốt trận chung kết là chuyện “có đi, có lại” như Djokovic nói, hay Alcaraz thực sự có bản lĩnh?
Djokovic được biết tới là “ông vua thắng ngược”, nhưng trong khoảng một năm qua danh xưng đó có thể trao cho Alcaraz với điểm nhấn là chung kết Wimbledon vừa qua khi anh thắng 1-6, 7-6(6), 6-1, 3-6, 6-4. Trong 52 tuần gần nhất, tỷ lệ thắng của Alcaraz khi thua set đầu lên tới 56,3%, với chín thắng, bảy thua. Không thể so thông số này với tỷ lệ kỷ lục 45% của Djokovic nói trên, do tay vợt Serbia đã chơi gần 20 năm. Nhưng cùng kỳ, chỉ số này của Djokovic là 50% – thấp hơn đàn em, với bốn trận thắng, bốn thua.
Sau mỗi điểm quan trọng, Alcaraz thường chỉ tay lên thái dương. Cách mừng này ngày càng phổ biến trong giới thể thao, như cầu thủ bóng đá Marcus Rashford đã làm từ lâu, để nhắc nhở về tầm quan trọng của tâm lý.
Alcaraz thường chơi cờ vua để duy trì sự tập trung trước khi thi đấu quần vợt. Ông nội đã dạy anh đánh cờ từ nhỏ, và anh nhận ra nhiều điểm tương đồng về tâm lý giữa hai môn thể thao này. “Trước mỗi trận đấu, tôi thường ngủ trưa rồi đánh cờ vua”, anh nói với Marca tháng 3/2022. “Trong cờ vua cũng như quần vợt, chỉ cần một khoảnh khắc mất tập trung, bạn sẽ phải trả giá. Cờ vua giúp tôi duy trì sự tập trung mọi lúc, quan sát kỹ lưỡng và dự đoán đối thủ sẽ làm gì tiếp theo”.
Alcaraz từng thừa nhận tâm lý là điểm mạnh nhất của anh, trong một cuộc phỏng vấn khác với ATP sau đó hai tháng. “Cải thiện thể lực cần thiết, nhưng bản lĩnh còn quan trọng hơn”, anh nói thêm. “Tôi đã tiến bộ nhiều về tâm lý thi đấu, để thắng những trận đấu lớn”.
Alcaraz trong một cú đánh trái ở chung kết Wimbledon 2023. Ảnh: Reuters
Alcaraz đã đúng, bởi những gì anh làm được trong một năm qua bộc lộ sự trưởng thành vượt bậc. Tay vợt Tây Ban Nha vô địch Mỹ Mở rộng 2022 và Wimbledon 2023. Chưa một người nào trước 20 tuổi giành được hai Grand Slamd như anh. Alcaraz vắng Australia Mở rộng 2023 vì chấn thương, và thua Novak Djokovic tại bán kết Roland Garros sau khi bị chuột rút. Nếu không gặp vấn đề thể lực, Alcaraz đã có thể đã gia tăng đáng kể số danh hiệu lớn.
Không phải ngẫu nhiên Djokovic dành cho Alcaraz những mỹ từ sau trận chung kết Wimbledon. “Tôi chưa từng gặp tay vợt nào như Alcaraz”, chủ nhân 23 Grand Slam đơn nam nói. “Cậu ấy hội tụ những phẩm chất của Federer, Nadal và tôi. Alcaraz đang là tay vợt hay nhất thế giới”.
Sự nghiệp của Alcaraz thành công ra sao vẫn là dấu hỏi, khi có quá nhiều yếu tố ảnh hưởng tới điều đó. Nhưng trước mắt, người hâm mộ sẽ thỏa mãn chờ đợi những màn so tài đỉnh cao giữa anh và Djokovic. Giữa họ không chỉ là những cuộc chiến về kỹ thuật, đó còn là những tài năng tâm lý chiến.
Xuân Bình
