Cầy vằn, một loài động vật hoang dã sinh hạ thành công 10 con non ở 1 khu rừng phía Ninh Bình

Nguyên nhân khiến cầy vằn quý hiếm suy giảm

Vườn quốc gia Cúc Phương phối hợp với Trung tâm bảo tồn động vật hoang dã tại Việt Nam (Save Vietnam’s Wildlife – SVW) đã cho ghép cặp và sinh sản thành công 10 cá thể cầy vằn con tại Chương trình Bảo tồn thú ăn thịt nhỏ và tê tê (CPCP). 

Đây được xem là thành công lớn nhất từ trước đến nay trong việc sinh sản bảo tồn loài cầy vằn.

Đồng thời, đây cũng là một tiền đề quan trọng, đem lại hy vọng tái phục hồi quần thể cầy vằn ngoài tự nhiên.

Cầy vằn thường ăn giun đất, côn trùng và hoa quả chín rụng trên mặt đất, vì vậy chúng thường xuyên bị dính bẫy thú. Ngoài ra, quần thể cầy vằn trong tự nhiên đang bị suy giảm nghiêm trọng còn do tình trạng buôn bán trái phép làm thực phẩm và thú cưng.

Bởi thế, việc bảo vệ và phục hồi cầy vằn đã trở thành một ưu tiên quan trọng trong công tác bảo tồn đa dạng sinh học ở Việt Nam và trên thế giới.

Năm 2019, Trung tâm bảo tồn động vật hoang dã tại Việt Nam đã phối hợp với IUCN, Cục Lâm nghiệp và các chuyên gia trong và ngoài nước để tổ chức hội thảo và đề xuất chiến lược bảo tồn con cầy vằn 2019-2029, đánh dấu việc xây dựng chiến lược bảo tồn đầu tiên trên thế giới cho loài này.

Chiến lược đặt tầm nhìn đến năm 2050 và đề ra 4 mục tiêu cụ thể trong 10 năm tới, trong đó có mục tiêu “Xây dựng một quần thể ngoại vi khoẻ mạnh, đa dạng về gen; ngăn chặn nguy cơ tuyệt chủng và cung cấp động vật đủ tiêu chuẩn tái phục hồi quần thể ngoài tự nhiên”.

Cầy vằn được giám sát qua hệ thống camera

Để triển khai mục tiêu này, Vườn quốc gia Cúc Phương đã phối hợp cùng Trung tâm bảo tồn động vật hoang dã tại Việt Nam khởi công xây dựng Khu sinh sản bảo tồn rộng 1,3ha cho con cầy vằn vào đầu năm 2023.

Mục tiêu sinh sản thành công và duy trì sự ổn định của ít nhất 50 cá thể cầy vằn và bắt đầu tái phục hồi quần thể để tái thả về tự nhiên. 

Trung tâm bảo tồn động vật hoang dã tại Việt Nam đã đầu tư xây dựng và hoàn thiện 350m tường rào, 12 chuồng sinh sản động vật, 1 nhà an toàn sinh học và cải tạo 200m2 nhà ở thành phòng họp, phòng làm việc, phòng kho và khu chế biến thức ăn cho động vật.

Vào cuối năm 2023, đã đưa 4 cá thể cầy vằn cái và 8 cá thể đực vào khu sinh sản để tiến hành ghép đôi và đạt được kết quả ngoài mong đợi với 10 cá thể cầy vằn con được sinh sản thành công và khỏe mạnh.

Ông Lê Trọng Đạt – Phó giám đốc Trung tâm cứu hộ, bảo tồn và phát triển sinh vật Vườn quốc gia Cúc Phương chia sẻ: “Việc sinh sản thành công 10 cá thể cầy vằn con từ 4 cặp ghép đôi đã thể hiện định hướng đúng đắn khi xây dựng riêng một khu vực dành cho sinh sản bảo tồn loài. 

Đồng thời, thành công này cũng chứng minh được kinh nghiệm, kiến thức và sự chuyên nghiệp của đội ngũ đã tạo ra kỳ tích này.

Về công tác quản lý và chăm sóc các cá thể, ông Trần Văn Trường – Cán bộ Điều phối hoạt động Bảo tồn Ngoại vi tại Trung tâm bảo tồn động vật hoang dã tại Việt Nam thông tin: “Tất cả cá thể cầy vằn, bao gồm cả các con non, đều được giám sát liên tục 24 giờ hàng ngày qua hệ thống camera.

Cầy vằn là một trong những loài động vật hoang dã nằm trong nhóm nguy cấp của Sách đỏ IUCN. Ảnh: VQGCP cấp.

Bên cạnh đó, việc hạn chế tối đa tác động của con người đến các cá thể cũng là một trong những ưu tiên hàng đầu của chúng tôi. 

Đối với cầy vằn, nếu cá thể mẹ phát hiện tác động của con người lên con non, chúng có thể cắn các con của nó hoặc cõng các con của nó đi chỗ khác. Vì lý do này, chúng tôi luôn hạn chế tối đa việc con người tiếp xúc với các cá thể.

Với những thành công đã đạt được, Vườn quốc gia Cúc Phương sẽ tiếp tục phối hợp cùng Trung tâm bảo tồn động vật hoang dã tại Việt Nam nỗ lực để đạt được những mục tiêu đã đề ra trong Chiến lược bảo tồn cầy vằn 2019 – 2029 và hy vọng đây sẽ là bài học kinh nghiệm quý giá cho hoạt động sinh sản bảo tồn, và tái phục hồi các loài khác tại Việt Nam.