Chuyển đổi cơ cấu cây trồng nhằm nâng cao thu nhập cho người nông dân đang là vấn đề cấp thiết trong sản xuất nông nghiệp. Những năm gần đây, việc trồng ớt hữu cơ theo mô hình liên kết chuỗi giá trị gắn với tiêu thụ sản phẩm trên các xã vùng cao của huyện Hà Quảng đã và đang mang lại hiệu quả kinh tế cao, mở ra hướng đi mới trong chuyển đổi cơ cấu cây trồng của huyện.
Cây ớt được đưa vào gieo trồng trên địa bàn các xã vùng cao từ năm 2018, ban đầu được thử nghiệm triển khai trồng theo từng hộ gia đình khoảng vài nghìn mét vuông. Khi nhận thấy cây ớt phù hợp với khí hậu, thổ nhưỡng nên phát triển tốt và cho năng suất cao, nhiều xã triển khai trồng ớt với quy mô lớn. Đến nay diện tích lên đến 27,88 ha, tập trung tại các xã: Thanh Long, Đa Thông, Nội Thôn, Mã Ba, Thượng Thôn và trồng thử nghiệm tại một số xã có điều kiện phù hợp khác.
Ruộng ớt của gia đình anh Hoàng Văn Anh, xã Nội Thôn đang cho thu hoạch lứa đầu. Những cây ớt sai trĩu quả như tô điểm thêm sắc màu cho vùng cao nguyên đá vốn cằn cỗi và khô hạn. Anh Hoàng Văn Anh chia sẻ: Trước đây, gia đình tôi trồng ngô, đỗ tương, đất đai bạc màu, khô hạn, cây phát triển kém, có năm mất mùa phải chịu đói trong nhiều tháng. Thấy các hộ dân trong xã trồng ớt theo mô hình liên kết chuỗi giá trị gắn với tiêu thụ sản phẩm có thu nhập khá nên năm nay gia đình tôi đăng ký trồng 6.000 m2 ớt, nằm trong dự án phối hợp với Công ty TNHH Phát triển nông nghiệp và Tư vấn môi trường (DACE) theo phương pháp hữu cơ hoàn toàn. Lúc mới trồng tôi được hỗ trợ giống, đào tạo, tập huấn về kỹ thuật trồng cây không sử dụng phân hóa học, chất độc hại… Sau 4 tháng, cây phát triển tốt, ra nhiều quả, sau khi thu hoạch công ty thu mua sản phẩm. Vụ ớt năm nay nếu giá giữ nguyên 12 nghìn đồng/kg gia đình tôi thu được khoảng 30 triệu đồng.
Cây ớt có thể trồng ở độ cao từ 1.000 – 2.000 m so với mặt nước biển, phù hợp với đất ruộng, đất vườn, sân bãi bạc màu, đồi núi đá… Thời gian sinh trưởng ngắn, hạn chế công chăm sóc, chi phí đầu tư thấp so với nhiều cây trồng khác và mang lại hiệu quả kinh tế cao, mở ra hướng đi mới trong chuyển đổi cơ cấu cây trồng tại địa phương.
Chủ tịch UBND xã Nội Thôn Dương Văn Thành cho biết: Hiện nay, toàn xã có 17 hộ trồng ớt theo mô hình liên kết với gần 5 ha. Từ khi triển khai mô hình trồng ớt hữu cơ, nông dân thay đổi nhận thức, tập quán canh tác, dần hình thành tư duy về sản xuất. Việc đưa cây trồng mới có giá trị kinh tế cao như cây ớt vào sản xuất theo hướng liên kết chuỗi giá trị gắn với tiêu thụ sản phẩm là giải pháp quan trọng để ổn định cuộc sống người dân. Thời gian tới, xã xây dựng kế hoạch, phối hợp tuyên truyền, vận động nhân dân mở rộng diện tích để cây trồng giống mới thực sự thay thế những cây trồng kém hiệu quả ở địa phương.
Nếu so sánh hiệu quả kinh tế giữa cây ớt với cây ngô và nhiều cây trồng bản địa khác của địa phương thì trồng ớt đem lại thu nhập cao gấp nhiều lần. Cây ớt nếu được thu mua với giá sàn ít nhất là 10 nghìn đồng/kg sẽ đạt thu nhập trên 10 triệu đồng/1.000 m2, đây là nguồn thu nhập đáng kể đối với người dân vùng cao.
Theo Chủ tịch UBND huyện Hà Quảng Phạm Xuân Tùng, hiện nay, huyện đang triển khai mở rộng diện tích các cây trồng theo chuỗi giá trị, trong đó, ớt là một trong những cây chủ lực, huyện tạo điều kiện cho các doanh nghiệp phát triển vùng nguyên liệu và bố trí mặt bằng xây dựng nhà máy chế biến. Năm 2023, Công ty DACE đề nghị tỉnh giao đất theo hình thức đấu giá để xây dựng nhà máy chế biến nông sản tại thị trấn Xuân Hòa, tuy nhiên hiện nay đang vướng quy hoạch. Thời gian tới, huyện làm việc với các sở, ban, ngành liên quan để đề xuất cơ chế tháo gỡ khó khăn cho huyện và doanh nghiệp.
Việc trồng ớt hữu cơ theo mô hình liên kết chuỗi giá trị gắn với tiêu thụ sản phẩm đã và đang mở ra hướng đi mới đầy hứa hẹn, không chỉ giúp giải quyết việc làm, nâng cao thu nhập cho người dân mà còn góp phần thực hiện chuyển dịch cơ cấu cây trồng theo hướng sản xuất hàng hóa trên địa bàn huyện.
Thế Hiển
