Cao nguyên Golan là gì và người Druze là ai?

Theo Israel, cuộc không kích ngày 27/7 đã xảy ra tại một sân bóng đã ở thị trấn Majdal Shams trên Cao nguyên Golan, nơi có cộng đồng người Druze đông đảo, và khiến ít nhất 12 trẻ em thiệt mạng.

Israel tố Hezbollah đứng sau vụ tấn công và tuyên bố sẽ trả đũa. Tuy nhiên, nhóm chiến binh hùng mạnh ở Lebanon này phủ nhận việc đứng sau vụ tấn công.

Dưới đây là những thông tin về Cao nguyên Golan, cũng như cộng đồng tôn giáo và dân tộc thiểu số Druze – nạn nhân của cuộc tấn công.

Cao nguyên Golan là gì?

Cao nguyên Golan là một cao nguyên chiến lược mà Israel chiếm được từ Syria trong Chiến tranh Sáu ngày năm 1967, trước khi tuyên bố sáp nhập vào năm 1981. Lãnh thổ đồi núi trải dài khoảng 1.300 km vuông này cũng giáp với Jordan và Lebanon.

Từ đỉnh Golan đầy đá, có thể nhìn thấy thủ đô Damascus của Syria. Phần khu vực do Israel chiếm đóng được tách biệt với Syria bằng vùng đệm do Liên hợp quốc hỗ trợ.

Cao nguyên Golan được coi là lãnh thổ bị chiếm đóng theo luật pháp quốc tế và các nghị quyết của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc, và Syria vẫn tiếp tục yêu cầu trả lại cao nguyên này.

Khu vực này thường là điểm nóng, gần đây nhất là vào năm 2019 khi cựu Tổng thống Donald Trump tuyên bố Mỹ sẽ công nhận chủ quyền của Israel đối với Cao nguyên Golan – một động thái đảo ngược chính sách nhiều năm và làm gia tăng căng thẳng với Syria.

Israel coi Cao nguyên Golan là chìa khóa cho lợi ích an ninh quốc gia của mình và cho biết họ cần kiểm soát khu vực này để chống lại các mối đe dọa từ Syria và các nhóm chiến binh trong khu vực.

Cuộc không kích ngày 27/7 không phải là cuộc không kích đầu tiên ở Cao nguyên Golan kể từ khi cuộc chiến của Israel với Hamas ở Gaza bắt đầu sau vụ tấn công ngày 7/10.

Vào đầu tháng 7, một cuộc tấn công bằng tên lửa của Hezbollah đã giết chết hai người trong khu vực, khiến người đứng đầu Hội đồng khu vực Golan của Israel phải kêu gọi trả đũa “bằng vũ lực” đối với nhóm người Lebanon. Hezbollah đã nói trước đó rằng họ đã bắn hàng chục quả tên lửa Katyusha vào Cao nguyên Golan “để đáp trả” một cuộc tấn công bị cáo buộc của Israel ở Syria nhằm vào một thành viên chủ chốt của Hezbollah.

Người Druze là ai?

Người Druze là một giáo phái Ả Rập có khoảng 1 triệu người, chủ yếu sống ở Syria, Lebanon và Israel. Có nguồn gốc từ Ai Cập vào thế kỷ 11, nhóm này là một nhánh của đạo Hồi, không cho phép cải đạo – theo hoặc từ bỏ tôn giáo – và không được kết hôn khác chủng tộc.

Hơn 20.000 người Druze sống ở Cao nguyên Golan. Hầu hết họ tự nhận mình là người Syria và từ chối lời đề nghị nhập quốc tịch Israel khi Israel chiếm đóng khu vực này vào năm 1967. 

Hội đồng khu vực Majdal Shams cho biết không ai trong số những người Druze thiệt mạng trong vụ tấn công vào sân bóng đá hôm 27/7 có quốc tịch Israel.

Người Druze ở Cao nguyên Golan chia sẻ lãnh thổ với khoảng 25.000 người Do Thái Israel, trải rộng trên hơn 30 khu định cư. Năm ngoái, Hội đồng Nhân quyền Liên hợp quốc đã lên tiếng báo động về kế hoạch của Israel nhằm tăng gấp đôi dân số định cư trên Cao nguyên Golan vào năm 2027.

Theo Ủy ban xóa bỏ phân biệt chủng tộc của Liên hợp quốc, người Druze Syria ở Golan phải chịu đựng các chính sách phân biệt đối xử, đặc biệt là những chính sách liên quan đến phân bổ đất đai và nước.

Ủy ban Liên hợp quốc cho biết: “Trong nhiều năm qua, các khu định cư mở rộng của Israel và các hoạt động của họ đã làm giảm khả năng tiếp cận nước của nông dân Syria do các chính sách phân biệt đối xử liên quan đến giá cả và phí”.

Người Druze ở Cao nguyên Golan từ trước đến nay luôn phản đối luật pháp của Israel mà họ coi là nỗ lực “Israel hóa”. Năm 2018, hàng nghìn người biểu tình do người Druze lãnh đạo đã phản đối Luật cơ bản về Nhà nước dân tộc Do Thái do quốc hội Israel đưa ra, vì lo ngại luật này sẽ làm gia tăng sự phân biệt đối xử.

Các nhà lãnh đạo Druze vào thời điểm đó cho biết luật gây tranh cãi này khiến họ cảm thấy mình như công dân hạng hai vì nó không đề cập đến quyền bình đẳng hoặc quyền của nhóm thiểu số.

Dữ liệu gần đây được báo chí Israel đưa tin cho thấy số lượng người Druze từ Golan xin nhập quốc tịch Israel đang tăng lên, nhưng số lượng người làm như vậy vẫn cực kỳ nhỏ: 75 người vào năm 2017 lên 239 người vào năm 2021.

Tuy nhiên, bên ngoài Golan, có khoảng 130.000 người Druze Israel sinh sống ở Carmel và Galilee ở phía bắc Israel.

Ngọc Ánh (theo CNN)