Canada trong cuộc ‘xung đột’ với ông Trump

Vừa qua, Tổng thống Mỹ đắc cử Donald Trump đã gây sốc khi đề nghị Canada trở thành bang thứ 51 của xứ sở cờ hoa.

Đề nghị gây sốc

Cụ thể, trong một cuộc họp báo tại Mar-a-Lago (bang Florida), vị tổng thống sắp nhậm chức bày tỏ mong muốn mua lại Greenland, tái thu hồi kênh đào Panama bằng vũ lực nếu cần thiết và sẵn sàng dùng “sức mạnh kinh tế” để sáp nhập Canada.

Trong đó, ông Trump đã trêu chọc Thủ tướng Canada Justin Trudeau là “thống đốc”. Tiếp đến, liên quan vấn đề này, ông Trump nghiêm túc đề cập biên giới hai nước “là nhân tạo” và Mỹ đã tốn kém nhiều chi phí trong quan hệ với Canada. Tổng thống đắc cử Trump nhấn mạnh: “Chúng ta không cần xe hơi của Canada. Họ sản xuất 20% lượng xe cung cấp trên thị trường Mỹ. Chúng ta không cần điều đó! Tôi thà sản xuất xe hơi ở Detroit (bang Michigan, Mỹ). Chúng ta không cần gỗ của họ. Chúng ta có những cánh đồng gỗ rộng lớn. Chúng ta không cần gỗ của Canada. Chúng tôi cũng không cần sản phẩm từ sữa của Canada. Chúng tôi có nhiều hơn những gì Canada có”.

Các lãnh đạo chính trị của Canada đã phản ứng mạnh mẽ. Thậm chí, nghị sĩ Jagmeet Singh, lãnh đạo đảng Tân Dân chủ (NDP) của Canada, viết trên mạng xã hội X rằng: “Đừng nói nhảm, Donald! Không người Canada nào muốn nhập vào Mỹ”.

Thế khó cho Canada

Tháng 11 vừa qua, chỉ vài tuần sau khi đắc cử, ông Trump đã lên tiếng đe dọa áp thuế đối với Canada và Mexico, với lý do hai nước này không ngăn chặn hiệu quả tình trạng nhập cư trái phép và buôn lậu chất gây nghiện vào Mỹ. Điều này khiến Canada lo lắng. Thủ tướng Trudeau đã bay đến Mar-a-Lago để khởi động các cuộc đàm phán với ông Trump, đồng thời Canada đưa ra kế hoạch tăng cường kiểm soát biên giới. Thế nhưng, những cố gắng vừa nêu dường như chưa đủ để xoa dịu ông Trump, bằng chứng là ông đã tăng nhịp độ ngôn từ liên quan láng giềng.

Trong khi đó, theo phân tích của Công ty Eurasia Group (Mỹ), đơn vị tư vấn và nghiên cứu rủi ro chính trị hàng đầu thế giới, giới chính trị gia của đảng Cộng hòa không ủng hộ điều này. Tương tự, phong trào MAGA (tạm dịch: Làm cho nước Mỹ vĩ đại trở lại) dù ủng hộ ông Trump nhiệt thành, thì cũng khó chấp nhận việc sáp nhập Canada. Nguyên nhân là cử tri Canada có xu hướng thiên tả mạnh mẽ, và với vị thế về dân số cũng như kinh tế của nước này thì nếu trở thành một tiểu bang của Mỹ, khả năng không ứng viên đảng Cộng hòa nào đủ sức chiến thắng trong các cuộc đua vào Nhà Trắng trong tương lai.

Bên cạnh đó, cáo buộc của ông Trump đối với Canada bị cho là thiếu khách quan. Các chuyên gia của Eurasia Group chỉ ra rằng thâm hụt thương mại 100 tỉ USD của Mỹ với Canada chủ yếu đến từ việc Canada xuất khẩu dầu mỏ và khí đốt sang Mỹ, giúp xứ sở cờ hoa bình ổn giá nhiên liệu. Việc áp đặt thuế quan nhằm vào hàng hóa Canada cũng gây hại cho lợi ích của Mỹ.

Tuy nhiên, dù việc sáp nhập Canada vào Mỹ là không khả thi, nhưng giới phân tích đặt vấn đề ông Trump đang “âm mưu” tăng cường sức ép để đàm phán với láng giềng phía bắc liên quan các vấn đề về kinh tế. Trong tình cảnh ông Trudeau sắp thôi làm Thủ tướng Canada, nước này sẽ mất một khoảng thời gian đáng kể để ổn định chính quyền mới. Giữa bối cảnh như vậy, sức ép từ Mỹ có thể khiến Canada gặp nhiều thách thức hơn trong việc đàm phán về kinh tế.