Cần thiết tiêm vắc-xin viêm gan B

Bệnh viêm gan B (VGB) là một căn bệnh mãn tính nguy hiểm, gây ra hơn 600.000 ca tử vong mỗi năm trên toàn cầu. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), tính đến năm 2019, khoảng 296 triệu người trên thế giới đang sống chung với viêm gan B mạn tính, tương đương 3,3% dân số toàn cầu.

Trong đó, mỗi năm có khoảng 1,5 triệu ca nhiễm mới và 820.000 người tử vong do các biến chứng của viêm gan B, bao gồm xơ gan và ung thư gan.

Việt Nam là một trong những quốc gia có tỷ lệ nhiễm virus viêm gan B cao nhất thế giới, với ước tính khoảng 10-20% dân số bị nhiễm virus này.

Tỷ lệ này cao hơn nhiều so với mức trung bình toàn cầu, có nghĩa là cứ 10 người Việt Nam thì có 1-2 người nhiễm virus viêm gan B. Điều này tạo nên một mối đe dọa nghiêm trọng đối với sức khỏe cộng đồng và làm gia tăng gánh nặng bệnh tật tại Việt Nam.

Theo thông tin từ Bộ Y tế, tỷ lệ nhiễm virus viêm gan B tại một số nhóm dân cư ở Việt Nam dao động từ 8% đến 25%, trong khi tỷ lệ nhiễm virus viêm gan C là khoảng 2,5-4,1%. Số liệu thống kê cũng cho thấy hơn 23.000 người chết mỗi năm do viêm gan B và gần 7.000 ca tử vong vì viêm gan C.

Bên cạnh tác nhân viêm gan do virus (A, B, C, D, E), các nguyên nhân khác như rượu bia, thuốc tây y, thuốc đông y, thực phẩm bẩn và ô nhiễm môi trường cũng góp phần làm gia tăng tỷ lệ mắc bệnh.

Viêm gan B mạn tính có thể dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng như xơ gan, suy gan và ung thư gan. Một trong những biến chứng đặc biệt nghiêm trọng là suy gan cấp trên mạn (acute-on-chronic liver failure – ACLF), một hội chứng phức tạp với tỷ lệ tử vong cao, từ 50-90% nếu không được điều trị kịp thời.

Thực tế, các biến chứng này thường phát triển nhanh chóng và rất nguy hiểm, đặc biệt khi bệnh nhân có các yếu tố nguy cơ như nhiễm siêu vi và lạm dụng rượu bia.

Viêm gan B và C đều có khả năng lây lan qua ba con đường chính: qua đường máu, quan hệ tình dục và từ mẹ sang con. Tuy virus viêm gan B có thể gây nhiễm trùng cấp tính và mạn tính, nhưng bệnh có thể điều trị được nhờ các thuốc ức chế virus. Tuy nhiên, virus viêm gan B vẫn chưa có thuốc điều trị dứt điểm, chỉ có thể kiểm soát và giảm thiểu các biến chứng.

Điều nguy hiểm là trong giai đoạn đầu, viêm gan B thường không có triệu chứng rõ ràng, khiến nhiều người không nhận thức được việc mình đang nhiễm bệnh cho đến khi các biến chứng nặng nề xuất hiện.

Viêm gan B hiện nay đã có vắc-xin phòng ngừa và được đưa vào chương trình tiêm chủng mở rộng tại Việt Nam. Tuy nhiên, tỷ lệ mắc bệnh vẫn còn rất cao, đặc biệt là ở người lớn và trong giai đoạn dịch Covid-19. Việc tiêm phòng là cách hiệu quả nhất để ngăn ngừa viêm gan B và các biến chứng nghiêm trọng như xơ gan, ung thư gan, với tỷ lệ bảo vệ lên đến 95%.

Việc phát hiện sớm và điều trị kịp thời viêm gan B là rất quan trọng để ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm. Theo PGS-TS Đỗ Duy Cường, Giám đốc Trung tâm Bệnh Nhiệt đới, Bệnh viện Bạch Mai, bệnh viêm gan B thường không có triệu chứng rõ ràng.

Chính vì vậy, rất nhiều người bệnh đến bệnh viện khi đã có các biến chứng như vàng mắt, vàng da, xơ gan, hoặc ung thư gan. Ông cũng nhấn mạnh rằng hằng ngày Trung tâm ghi nhận nhiều bệnh nhân đến khám mà không biết mình bị nhiễm viêm gan B, vì đa số các triệu chứng của bệnh rất kín đáo, khi đến bệnh viện thì đã gặp phải các biến chứng nặng.

Việc điều trị viêm gan B mạn tính đòi hỏi bệnh nhân phải tuân thủ nghiêm ngặt các chỉ định của bác sỹ. PGS-TS Đỗ Duy Cường cho biết, “Bệnh nhân viêm gan B nếu được theo dõi tốt, tuân thủ uống thuốc theo chỉ định của bác sỹ, bệnh sẽ ổn định, nguy cơ xơ gan, ung thư gan rất thấp, cơ hội cứu sống tính mạng càng cao.” Ngược lại, nếu bỏ thuốc hoặc không điều trị đúng cách, bệnh có thể tiến triển rất nhanh và khó chữa trị.

Ngoài việc tiêm vắc-xin, viêm gan B có thể phòng ngừa qua các biện pháp như không dùng chung kim tiêm hoặc các dụng cụ có thể tiếp xúc với máu.

Đeo găng tay khi tiếp xúc với máu hoặc vết thương hở. Đảm bảo các dịch vụ xăm hình hoặc xỏ khuyên sử dụng dụng cụ vô trùng, tránh dùng chung đồ dùng cá nhân như bàn chải đánh răng, dao cạo râu, hoặc đồ cắt móng tay; Quan hệ tình dục an toàn.
Theo bác sỹ Nguyễn Tuấn Hải, hệ thống tiêm chủng Safpo/Potec, viêm gan B là một căn bệnh mãn tính nguy hiểm, gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng như xơ gan và ung thư gan. Việc phát hiện và điều trị sớm là rất quan trọng để ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm và cải thiện chất lượng sống của bệnh nhân.

Tiêm vắc-xin phòng ngừa, thực hiện các biện pháp bảo vệ cá nhân và kiểm tra sức khỏe định kỳ là những cách hiệu quả giúp giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh. Mỗi người dân cần chủ động tìm hiểu về bệnh và thực hiện các biện pháp phòng ngừa để bảo vệ sức khỏe bản thân và cộng đồng.

Đối với những người đã tiêm vắc-xin, việc xét nghiệm kháng thể không cần thiết, vì vắc-xin đã có hiệu quả bảo vệ. Tuy nhiên, những người có nguy cơ cao, đặc biệt là những người có tiền sử gia đình mắc bệnh viêm gan B, nên thực hiện xét nghiệm sàng lọc định kỳ để phát hiện bệnh sớm.