Cần tạo ra sự khác biệt và không rào cản trong công tác xã hội

Tham dự Hội thảo có Thứ trưởng Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội Nguyễn Văn Hồi cùng 250 đại biểu là đại diện các tổ chức giáo dục Công tác xã hội và cung ứng dịch vụ xã hội tại khu vực châu Á – Thái Bình Dương và các khu vực khác trên thế giới.

Phát biểu khai mạc Hội thảo, PGS.TS. Đào Thanh Trường – Phó Hiệu trưởng Trường ĐHKHXH&NV cho biết, công tác xã hội (CTXH) đã có sự phát triển mạnh mẽ và khẳng định vai trò không thể thiếu trong mục tiêu phát triển bền vững của nhiều quốc gia trên thế giới trong suốt hơn 100 năm qua. Tại Việt Nam, dù mới bước đi những bước đầu tiên trong quá trình chuyên nghiệp hóa, CTXH đã và đang khẳng định được vai trò của mình trong việc trợ giúp các cá nhân, gia đình, cộng đồng có nhu cầu, hướng đến đảm bảo an sinh xã hội toàn dân, toàn diện theo mục tiêu xuyên suốt của Đảng và Nhà nước Việt Nam.

Những năm gần đây, thế giới nói chung đã trải qua những thay đổi vô cùng lớn lao, trong đó biến đổi khí hậu và đại dịch Covid-19. Những vấn đề nan giải đó đang đòi hỏi một tầm nhìn mới và sự chung tay mang tính toàn cầu để giải quyết những vấn đề chung, những khó khăn riêng.

Với vai trò quan trọng của mình, CTXH cần có những chuyển động để theo kịp, để định hướng, kiến tạo sự phát triển bền vững từ cấp độ cá nhân đến cấp độ toàn cầu, thông qua giải quyết những vấn đề vi mô đến những vấn đề vĩ mô của con người. Trong bối cảnh đó, việc chia sẻ kinh nghiệm và học hỏi lẫn nhau rất quan trọng, trong đó cần phải đề cập đến “Tuyên bố Hà Nội về Thúc đẩy CTXH” hướng đến một Cộng đồng ASEAN gắn kết và chủ động thích ứng được thông qua tại Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 37 và Việt Nam là nước chủ trì và tham gia tích cực vào điều phối thực hiện Tuyên bố.

Với vai trò của cơ sở đào tạo hàng đầu cả nước về đào tạo, nghiên cứu khoa học xã hội và nhân văn và một thành viên của ĐHQGHN, Trường ĐHKHXH&NV xác định vai trò tiên phòng trong phát triển CTXH ở Việt Nam, nhằm thực hiện các cam kết quốc gia. Hiện nay, nhà trường là cơ sở duy nhất cả nước đào tạo CTXH ở cả 3 cấp độ: Cử nhân, Thạc sỹ và Tiến sỹ và cung cấp nguồn nhân lực nghiên cứu, chuyên gia CTXH hàng đầu cho các trường, viện và cơ sở thực hành trong cả nước.

Hội thảo lần này là một diễn đàn khoa học phi biên giới, để các nhà khoa học, chuyên gia thực hành từ nhiều quốc gia đến trao đổi, chia sẻ những kiến thức, mô hình thực hành cập nhật nhất, từ đó góp phần phát triển CTXH ở Việt Nam. Khai thác những chiều cạnh khác nhau của công tác xã hội không rào cản trong bối cảnh thích ứng với phát triển bền vững và ứng phó với tình huống khẩn cấp. Thực hiện đúng phương châm của CTXH “Không để ai ở lại phía sau”.

Phát biểu tại Hội thảo, Thứ trưởng Nguyễn Văn Hồi khẳng định, nghề CTXH đã dần trở thành một nghề chuyên nghiệp, có vai trò rất quan trọng trong đời sống xã hội, đang dần hoàn thiện về mặt pháp lý, được xã hội tôn trọng, trực tiếp giải quyết được những vấn đề xã hội; giải quyết mối quan hệ giữa con người với con người, giảm bất bình đẳng và mâu thuẫn trong xã hội, mang lại niềm vui, hạnh phúc, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế, công bằng và tiến bộ xã hội, xây dựng và phát triển đất nước bền vững.

Sau hơn 10 năm triển khai chương trình phát triển công tác xã hội, nghề CTXH đã đạt được những kết quả khá ấn tượng như:

Khung pháp lý phát triển nghề CTXH chuyên nghiệp đã được hình thành, hoàn thiện khá đầy đủ, toàn diện. Mạng lưới các cơ sở cung cấp dịch vụ CTXH đã hình thành, phát triển với hàng nghìn cơ sở có liên quan đến cung cấp dịch vụ CTXH công lập và ngoài công lập. Đội ngũ công chức, viên chức, nhân viên và cộng tác viên làm CTXH chuyên nghiệp đã được hình thành với khoảng 235 nghìn người, tạo thành một mạng lưới cán bộ, nhân viên và cộng tác viên CTXH trợ giúp các đối tượng yếu thế ở các cơ sở và cộng đồng, góp phần trợ giúp cho người nghèo và người có hoàn cảnh khó khăn tiếp cận, thụ hưởng các chính sách phúc lợi xã hội, y tế, giáo dục, học nghề, tìm việc làm để ổn định cuộc sống.

Nếu như năm 2010 chỉ có 1-2 cơ sở đào tạo chuyên ngành công tác xã hội thì hiện nay đã có 55 trường đại học, cao đẳng và 21 cơ sở dạy nghề có đào tạo chuyên ngành công tác xã hội. Triển khai nhiều mô hình công tác xã hội trong lĩnh vực giảm nghèo, chăm sóc phục hồi chức năng cho trẻ em tự kỷ; giáo dục, y tế, chăm sóc và bảo vệ trẻ em, phụ nữ thanh niên…. Vị trí của CTXH trong quá trình xây dựng nền an sinh xã hội tiên tiến của đất nước ở nhiều cấp, ngành đã có sự thay đổi, người dân đã có nhận thức đúng đắn về vai trò, vị trí của nghề CTXH.

Bên cạnh những kết quả đạt được, Thứ trưởng Nguyễn Văn Hồi cũng nhấn mạnh một số giải pháp, nhiệm vụ để đẩy mạnh CTXH chuyên nghiệp.

Thứ nhất, thực hiện tốt sự lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng, Nhà nước về tăng cường CTXH, đặc biệt Nghị quyết Đại hội XIII, tổ chức triển khai thực hiện tốt Quyết định số 112/QĐ-TTg ngày 22/1/2021 của Thủ tướng Chính phủ về Chương trình phát triển CTXH giai đoạn 2021-2030 với mục tiêu tiếp tục đẩy mạnh phát triển CTXH tại các ngành, các cấp, phù hợp với điều kiện phát triển kinh tế – xã hội của đất nước theo từng giai đoạn; đảm bảo nâng cao nhận thức của toàn xã hội về CTXH; đẩy mạnh xã hội hóa, nâng cao chất lượng dịch vụ CTXH trên các lĩnh vực, đáp ứng nhu cầu cung cấp dịch vụ công tác xã hội của người dân, hướng tới mục tiêu phát triển xã hội công bằng và hiệu quả; tăng cường CTXH trong hệ thống tư pháp, phòng chống bạo lực bạo hành gia đình; tư pháp đối với người chưa thành niên.

Thứ hai, hoàn thiện khuôn khổ pháp lý về phát triển CTXH, tập trung: Trình Chính phủ ban hành Nghị định về CTXH; sửa đổi các văn bản pháp luật có liên quan để phát triển CTXH theo hướng làm rõ vai trò, nhiệm vụ của cán bộ, nhân viên CTXH; đẩy mạnh công nghiệp hóa, phát huy vai trò của các tổ chức ngoài công lập trong cung cấp dịch vụ CTXH; nghiên cứu, đề xuất xây dựng Luật Trợ giúp xã hội; tổng kết, đánh giá thi hành Luật Người cao tuổi, Luật Trẻ em, Luật Người khuyết tật; tổng kết, đánh giá các chương trình mục tiêu quy hoạch giảm nghèo, nông thôn mới, dân tộc và miền núi, quy hoạch, phát triển mạng lưới các cơ sở trợ giúp xã hội đến năm 2030 và tầm nhìn đến năm 2050; nghiên cứu, đề xuất xây dựng Sàn an sinh xã hội quốc gia, Bộ chỉ số giám sát an sinh xã hội.

Thứ ba, phát triển mạng lưới tổ chức cung cấp các dịch vụ CTXH và mạng lưới nhân viên, cộng tác viên CTXH trong các trường học, bệnh viện, hệ thống tư pháp; trong đó, tập trung phát triển các dịch vụ CTXH đối với trẻ em, người khuyết tật, người cao tuổi, giải quyết vấn đề nghèo đói và những vấn đề xã hội khác.

Thứ tư, hoàn thiện chương trình, giáo trình, phương pháp đào tạo theo hướng hội nhập quốc tế; nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên CTXH và thiết lập mạng lưới nhân viên CTXH trong các trường học, bệnh viện và cộng đồng; hoàn thiện pháp luật giáo dục đào tạo CTXH.

Thứ năm, đẩy mạnh công tác tuyên truyền về phát triển CTXH, định hướng người dân tiếp cận và thụ hưởng các dịch vụ CTXH một cách hiệu quả và bền vững.

Thứ sáu, chú trọng, tăng cường hợp tác quốc tế phát triển nghề CTXH.

Tại Hội thảo, Ban tổ chức nhận được 50 báo cáo tham luận toàn văn, gồm 28 các bài tham luận đến từ các học giả quốc tế và 22 tham luận của các học giả Việt Nam. Các bài tham luận tập trung vào nhiều chủ đề đa dạng, từ công tác đào tạo và phát triển CTXH theo các mục tiêu phát triển bền vững, hoạt động hợp tác phát triển khu vực; đến những hàm ý cho quản trị dịch vụ CTXH và thực hành trong một xã hội có nhiều rủi ro.