Cân nhắc bỏ xét tuyển sớm

Tại họp báo Chính phủ thường kỳ chiều 7/12, báo chí đặt vấn đề, nhiều chuyên gia cho rằng, tại dự thảo quy chế tuyển sinh đại học, việc khống chế chỉ tiêu xét tuyển sớm không quá 20%, 80% còn lại dành cho kỳ xét tuyển chung sẽ tạo thêm sự công bằng cho thí sinh xét tuyển. Liệu quá trình xét tuyển có trở nên phức tạp hơn, gia tăng thí sinh ảo, thí sinh cũng phải chờ đợi trong khi có thể đã đầy đủ yếu tố để trúng tuyển sớm?

Trả lời, Thứ trưởng Bộ GD&ĐT Hoàng Minh Sơn cho biết, quá trình triển khai xây dựng dự thảo quy chế tuyển sinh, Bộ theo dõi và lắng nghe ý kiến của các chuyên gia, những người trong cuộc trực tiếp tuyển sinh đào tạo các trường, các sở, quản lý giáo dục.

“Chúng ta muốn điều chỉnh quy chế tuyển sinh phải dựa trên những quy tắc. Những quy tắc quan trọng nhất trong giáo dục đó chính là công bằng, chất lượng. Bên cạnh đó, cố gắng nâng cao hiệu quả cũng như tạo thuận lợi cho các thí sinh và các trường“, ông Sơn nhấn mạnh.

Bộ GD&ĐT đã tham vấn ý kiến nhiều chuyên gia và trường đại học, đều chung nhận định, khi giảm tỉ lệ xét tuyển sớm xuống, chỉ những em thực sự có năng lực vượt trội mới được tuyển thẳng. Các em tập trung vào đợt xét tuyển chung bảo đảm sự công bằng, chất lượng cũng như hiệu quả và thuận lợi.

“Các chuyên gia, những người trong cuộc hầu hết đồng thuận với dự thảo này, thậm chí có nhiều đại biểu đề nghị bỏ xét tuyển sớm. Chúng tôi sẽ cân nhắc việc này, liệu để 20% hay bỏ xét tuyển sớm để gộp vào xét tuyển chung một đợt”, ông Sơn nhấn mạnh.

Thứ trưởng thông tin thêm, việc xét tuyển sớm xuất hiện cách đây 6 – 7 năm từ một số cơ sở đào tạo. Khoảng năm 2017, bắt đầu từ một cơ sở đào tạo xét tuyển sớm bằng học bạ, bằng thành tích và các hình thức khác.

Khi một cơ sở đào tạo xét tuyển sớm giống như cuộc chạy đua, một cơ sở làm thì các cơ sở đào tạo khác không thể đứng yên được mà cũng phải lao vào cuộc canh tranh đó.

“Tất cả cùng vất vả, từ cơ sở đào tạo phải chuẩn bị từ đầu năm cho công tác tuyển sinh, thu hồ sơ, xét tuyển và các em học sinh đang học lớp 12 cũng đôn đáo chạy các chứng chỉ, làm hồ sơ, rồi các thầy cô giáo phải xác nhận các thủ tục giấy tờ… để gom tuyển sinh. Tất cả vất vả nhưng hiệu quả mang lại không cao“, ông Sơn nêu thực tế.

Ông cũng dẫn số liệu, trung bình cứ 8 nguyện vọng trúng tuyển xét tuyển sớm thì chỉ có 2 nguyện vọng theo học. Nói cách khác, cứ có 2 thí sinh trúng tuyển sớm thì chỉ có 1 em nhập học bởi trung bình 1 em có 4 nguyện vọng

Theo Thứ trưởng Sơn, khi xét tuyển sớm mỗi trường làm một cách độc lập và khi Bộ thực hiện xét tuyển chung để các thí sinh lựa chọn nguyện vọng vào các trường, các ngành thì sinh ra “thí sinh ảo”.

Tỉ lệ chung là thế nhưng từng trường, từng ngành không thể dự đoán được tỉ lệ ảo dẫn đến các trường có tâm lý muốn xét tuyển sớm để đủ chỉ tiêu hay được nhiều chỉ tiêu xét tuyển sớm, dẫn đến xác định các chỉ tiêu và điểm chuẩn trúng tuyển không chắc chắn. Thường điểm chuẩn sẽ phải thấp đi để có thể tuyển được nhiều hơn.

Ông Sơn nhận định, đây là lý do từ khâu dự báo tỷ lệ trúng tuyển không đúng gây ra thiệt hại lớn, đồng thời không có căn cứ dẫn đến điểm chuẩn trong đợt tuyển sinh chính của một số ngành tăng vọt, tạo điểm không công bằng.

“Chúng ta thấy vài năm vừa rồi, điểm chuẩn trong đợt chung một số ngành tăng vọt. Có em 25 điểm trúng tuyển ngành này nhưng cuối cùng điểm chuẩn trúng tuyển sau lại là 26 điểm, trong khi có xét tuyển sớm thì em thí sinh xét tuyển sớm đã trúng tuyển rồi. Từ sự không công bằng dẫn đến chất lượng không bảo đảm“, Thứ trưởng nêu.

Một thực tế nữa cũng được lãnh đạo Bộ GD&ĐT nêu, vì xét tuyển sớm các em chưa hoàn thành chương trình tốt nghiệp THPT đã xét tuyển và tạo ra không công bằng. Những em nào có điều kiện có thể học sớm, học trước hoàn thành chương trình học kỳ I nhưng hầu hết các em phải đến tháng 5 mới hoàn thành chương trình.

Như vậy điểm xét tuyển dựa trên kết quả học tập của các em là không đồng đều, cũng tạo ra bất công.

Và điểm tác động tiêu cực đến dạy và học phổ thông được ông Sơn đề cập là nhiều em có tâm lý đã trúng tuyển rồi nên không quan tâm chuyện học hành nữa, đến lớp chỉ để ngồi chơi.

“Nhiều em vào lớp 10 trường chuyên gần như là yên tâm trúng tuyển rồi và không tập trung vào học toàn diện, học những môn thực sự cần thiết cho đào tạo sau này. Vì vậy chất lượng giáo dục phổ thông có tác động tiêu cực, dẫn đến cả chất lượng đào tạo đại học về sau, khi các em không chuẩn bị nền tảng tốt“, Thứ trưởng Hoàng Minh Sơn nói.