Cần đầu tư hoàn thiện hạ tầng kỹ thuật bảo vệ môi trường tại các cụm công nghiệp

Hiện nay, trên địa bàn tỉnh Quảng Trị đã hình thành 17 cụm công nghiệp (CCN) có tổng diện tích 527,5 ha với số vốn đăng ký là 4.913,3 tỉ đồng. Trong đó, 16 CCN đã đi vào hoạt động thu hút 176 dự án đầu tư, đạt tỉ lệ lấp đầy bình quân 69,2%. Ngành nghề của các doanh nghiệp đầu tư vào các CCN khá đa dạng, chủ yếu là chế biến gỗ, may mặc, bê tông thương phẩm, gạch ngói, chế biến nông sản...Doanh thu năm 2024 đạt 3.383,2 tỉ đồng, nộp ngân sách 107,28 tỉ đồng và tạo việc làm cho 5.564 lao động.

Kiểm tra việc xử lý nước thải tại cơ sở chế biến mủ cao su - Ảnh: T.N

Để các dự án đầu tư tại các CCN hoạt động thuận lợi thì việc hoàn thiện kết cấu hạ tầng kỹ thuật tại các CCN là rất cần thiết. Theo khảo sát ban đầu, nhu cầu vốn đầu tư để hoàn thiện hạ tầng kỹ thuật tại các CCN trên địa bàn tỉnh là khoảng hơn 1.000 tỉ đồng nhưng tính đến cuối năm 2024 chỉ mới được đầu tư 247 tỉ đồng.

Do vậy, kết cấu hạ tầng của các CCN hiện nay chưa được đầu tư hoàn thiện, đặc biệt là hạ tầng kỹ thuật về bảo vệ môi trường, bao gồm hệ thống thu gom, lưu giữ, vận chuyển, xử lý chất thải, quan trắc môi trường và công trình bảo vệ môi trường khác. Đến thời điểm hiện tại, tỉnh Quảng Trị chỉ có CCN Hướng Tân và CCN Ái Tử có hệ thống xử lý nước thải chung nhưng hệ thống vận hành không hiệu quả; nước thải sản xuất của các cơ sở sản xuất chưa được thu gom, đấu nối về để xử lý.

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng các CCN đi vào hoạt động khi chưa hoàn thiện hạ tầng kỹ thuật bảo vệ môi trường là do các doanh nghiệp đang hoạt động trong các CCN phải tự đầu tư hệ thống xử lý nước thải tại cơ sở, xử lý đạt quy chuẩn sau đó thải ra môi trường tiếp nhận nên nguồn kinh phí đầu tư của doanh nghiệp còn hạn chế. Mặt khác, vai trò trách nhiệm của các đơn vị chủ quản CCN cũng như các cơ quan quản lý trên lĩnh vực môi trường chưa được nâng cao...

Trong khi đó yêu cầu đặt ra trong hoạt động sản xuất tại các CCN là phải tuân thủ theo Luật Bảo vệ môi trường 2020, Nghị định số 08/2022/NĐ-CP ngày 10/1/2022 của Chính phủ quy định chi tiết về hạ tầng kỹ thuật bảo vệ môi trường của CCN.

Tại Điều 48, Nghị định số 08/2022/NĐ-CP đã chỉ rõ, hạ tầng kỹ thuật bảo vệ môi trường được bố trí phù hợp với các loại hình đầu tư trong CCN, bảo đảm giảm thiểu tác động xấu đối với môi trường xung quanh và phải được xây dựng, hoàn thành trước khi các cơ sở trong CCN đi vào hoạt động; tại điểm b khoản 1 Điều 49 của nghị định này quy định không tiếp nhận thêm dự án mới hoặc nâng công suất dự án đang hoạt động có phát sinh nước thải sản xuất trong khu sản xuất, kinh doanh, dịch vụ tập trung, CCN trong các trường hợp sau: Dự án mới có ngành nghề không thuộc danh mục ngành nghề được phép thu hút đầu tư của khu sản xuất, kinh doanh, dịch vụ tập trung, CCN; khu sản xuất, kinh doanh, dịch vụ tập trung, CCN không có hoặc không đáp ứng một trong các yêu cầu về hạ tầng bảo vệ môi trường được quy định tại Điều 48 của nghị định này.

Nhằm nâng cao hiệu quả công tác quản lý nhà nước về môi trường tại các CCN trên địa bàn tỉnh, Sở Nông nghiệp và Môi trường đã kịp thời tham mưu UBND tỉnh tăng cường công tác quản lý nhà nước về lĩnh vực bảo vệ môi trường; tăng cường đầu tư về hạ tầng kỹ thuật và triển khai các giải pháp quản lý giám sát về công tác bảo vệ môi trường tại các CCN.

Trong đó, giao Trung tâm Quan trắc tài nguyên và môi trường tổ chức hoạt động quan trắc tài nguyên và môi trường theo mạng lưới quan trắc được quản lý, vận hành phòng điều hành kết nối dữ liệu quan trắc tự động, liên tục của tỉnh. Quan tâm đầu tư về hạ tầng kỹ thuật phục vụ công tác quản lý, giám sát về môi trường. Hiện tại tỉnh có 1 trạm trung tâm đặt tại Trung tâm Quan trắc tài nguyên và môi trường, 6 trạm cơ sở tại Công ty TNHH Dệt may VTJ Toms, Trạm xử lý nước thải thị xã Quảng Trị, Nhà máy tinh bột sắn Hướng Hóa, Công ty CP Chế biến tinh bột sắn An Thái, Công ty CP Xi măng Bỉm Sơn-Chi nhánh Quảng Trị.

Theo đó, tích cực tổ chức theo dõi, tiếp nhận, quản lý dữ liệu quan trắc tự động liên tục hằng tháng và theo đợt tại các trạm trung tâm và các trạm cơ sở; đôn đốc các cơ sở thuộc đối tượng thực hiện quan trắc khí thải công nghiệp tự động, liên tục và tổ chức theo dõi, rà soát vận hành hệ thống quan trắc tự động tại các cơ sở định kỳ 1 lần/năm và đột xuất khi có sự cố. Trong năm 2024, đã thực hiện quan trắc tài nguyên và môi trường tại 190 điểm.

Qua kết quả quan trắc đã kịp thời phát hiện và cảnh báo các trường hợp ô nhiễm, cung cấp các thông tin, dữ liệu phục vụ công tác bảo vệ môi trường và phát triển kinh tế-xã hội tại địa phương. Việc đầu tư hạ tầng kỹ thuật bảo vệ môi trường tại các CCN hiện nay đang gặp khó khăn về nguồn vốn đầu tư. Tùy vào quy mô diện tích CCN, lượng nước thải phát sinh, thành phần chất thải, công nghệ xử lý nước thải, mức đầu tư hạ tầng kỹ thuật bảo vệ môi trường cho mỗi CCN khác nhau, ước tính khoảng từ 10-20 tỉ đồng/CCN.

Trong khi đó, trách nhiệm đầu tư hạ tầng kỹ thuật bảo vệ môi trường CCN là do chủ đầu tư xây dựng và kinh doanh hạ tầng CCN thực hiện nên chưa được đầu tư kịp thời, đồng bộ và hiệu quả. Vì vậy, để hoàn thiện hạ tầng kỹ thuật bảo vệ môi trường CCN theo quy định của pháp luật cần phải tiến hành điều tra, đánh giá hiện trạng xả thải của các cơ sở sản xuất trong các CCN. Từ đó đề xuất quy mô, công nghệ xử lý nước thải phù hợp với từng CCN. Với các CCN có tỉ lệ lấp đầy còn thấp thì nên đầu tư hệ thống xử lý nước thải theo từng công đoạn để nâng cao hiệu quả xử lý, tránh lãng phí đầu tư.

Tiếp đến là ưu tiên bố trí nguồn vốn để hoàn thiện hạ tầng kỹ thuật bảo vệ môi trường CCN theo lộ trình quy định của Luật Bảo vệ môi trường năm 2020. Thực hiện xã hội hóa, thu hút việc đầu tư xây dựng, kinh doanh và vận hành hạ tầng CCN; vận dụng linh hoạt các nguồn vốn để đầu tư hạ tầng kỹ thuật bảo vệ môi trường CCN. Khuyến khích, hỗ trợ chủ đầu tư hạ tầng CCN liên danh, liên kết, hợp tác để xây dựng, kinh doanh và vận hành công trình hạ tầng bảo vệ môi trường tại các CCN theo hướng chuyên môn hóa hoạt động thu gom, vận chuyển và xử lý chất thải.

Thực hiện ưu đãi, hỗ trợ đầu tư cho các tổ chức, cá nhân tham gia đầu tư xây dựng, kinh doanh và vận hành các công trình bảo vệ môi trường tại các CCN. Với thực trạng hạ tầng kỹ thuật về bảo vệ môi trường tại các CCN như hiện nay, nếu căn cứ theo Luật Bảo vệ môi trường và Nghị định số 08 ngày 10/1/2022 của Chính phủ thì sau ngày 31/12/2023, các CCN chưa đầu tư hoàn thiện hạ tầng kỹ thuật về bảo vệ môi trường sẽ không được tiếp nhận thêm dự án mới hoặc nâng công suất dự án đang hoạt động có phát sinh nước thải sản xuất.

Quy định này sẽ là “rào cản” rất lớn đối với quá trình hoạt động của các doanh nghiệp cũng như ảnh hưởng đến quá trình thu hút đầu tư trên địa bàn tỉnh. Chính vì vậy, việc hoàn thiện cơ sở hạ tầng các CCN trên địa bàn tỉnh cũng như hạ tầng kỹ thuật về bảo vệ môi trường là rất cấp thiết, cần phải triển khai kịp thời, đồng bộ nên cần có sự chỉ đạo quyết liệt của UBND tỉnh, sự phối hợp chặt chẽ giữa doanh nghiệp, chính quyền địa phương và các sở, ban, ngành trên địa bàn tỉnh.

Tân Nguyên

Nguồn: https://baoquangtri.vn/can-dau-tu-hoan-thien-ha-tang-ky-thuat-bao-ve-moi-truong-tai-cac-cum-cong-nghiep-192416.htm