Từ một bản án
Tháng 10/2021, bà H.T.M.H (ngụ TP. Thủ Đức, TP. Hồ Chí Minh) và ông H.V.G (trú xã Hàm Minh, huyện Hàm Thuận Nam) chuyển nhượng cho ông Đ.V.H (trú quận Hoàng Mai, TP. Hà Nội) lô đất với diện tích 571m2 ở thôn Tiến An, xã Tiến Thành, TP. Phan Thiết. Việc mua bán được Văn phòng công chứng Nguyễn Dần chứng thực.
Sau đó, ông Đ.V.H nộp hồ sơ đăng ký biến động đất đến Chi nhánh văn phòng Đăng ký đất đai Phan Thiết. Ngày 24/3/2022, Chi nhánh Văn phòng Đăng ký đất đai Phan Thiết đã ban hành công văn thông báo tình trạng hồ sơ. Theo đó, do đang chờ ý kiến chỉ đạo của UBND tỉnh liên quan đến các vướng mắc theo đề xuất của UBND TP. Phan Thiết tại Báo cáo số 275/BC-UBND ngày 4/8/2020 thì mới có cơ sở để giải quyết hồ sơ chuyển nhượng quyền sử dụng đất của bà H.T.M.H.
Không đồng ý với nội dung thông báo của Chi nhánh Văn phòng Đăng ký đất đai Phan Thiết, Bà H.T.M.H đã khiếu nại hành vi hành chính lên Văn phòng Đăng ký đất đai tỉnh. Ngày 27/6/2022, Giám đốc Văn phòng Đăng ký đất đai tỉnh đã có công văn trả lời và không chấp nhận nội dung khiếu nại của bà H, với lý do việc chuyển đổi mục đích sử dụng năm 2018 của UBND TP. Phan Thiết đối với thửa đất trên là không phù hợp với quy hoạch sử dụng đất đến năm 2020 trên địa bàn TP. Phan Thiết, được ban hành kèm theo Quyết định số 3200/QĐ-UBND ngày 13/12/2013 của UBND tỉnh.
Không đồng ý, tháng 10/2022, Bà H khởi kiện ra Tòa án nhân dân tỉnh “Khiếu nại hành vi hành chính và quyết định giải quyết khiếu nại trong lĩnh vực quản lý đất đai”. Mới đây, tháng 3/2023, Tòa án nhân dân tỉnh đã đưa vụ án ra xét xử và tuyên xử hành vi không giải quyết hồ sơ đăng ký chuyển quyền sử dụng đất đối với thửa đất của bà H.T.M.H là trái pháp luật. Buộc Văn phòng Đăng ký đất đai tỉnh phải chấm dứt hành vi hành chính trái luật. Tòa án nhân dân tỉnh cũng tuyên hủy quyết định của Giám đốc Văn phòng Đăng ký đất đai tỉnh về việc khiếu nại của bà H.T.M.H (lần đầu).
Điều đáng nói là trong vụ việc mà bà H.T.M.H khởi kiện, Hội đồng xét xử nhận thấy nội dung công văn của Chi nhánh Văn phòng Đăng ký đất đai Phan Thiết thông báo tình trạng hồ sơ, nội dung công văn chỉ nhằm mục đích thông báo cho ông H tình trạng hồ sơ, hiện đang chưa được giải quyết, không chứa đựng quyết định hành chính từ chối thực hiện đăng ký chuyển quyền sử dụng đất nên chưa mang tính cá biệt, chưa làm phát sinh, thay đổi, hạn chế, chấm dứt quyền, lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân hoặc có nội dung làm phát sinh nghĩa vụ ảnh hưởng đến quyền, lợi ích hợp pháp của cơ quan tổ chức cá nhân. Tuy nhiên nội dung công văn này đã chứng minh Chi nhánh Văn phòng Đăng ký đất đai Phan Thiết chưa giải quyết hồ sơ đăng ký chuyển nhượng quyền sử dụng đất theo hợp đồng chuyển nhượng giữa ông G, bà H.T.M.H và ông H.
Bên cạnh đó, Văn phòng Đăng ký đất đai tỉnh cũng xác định hồ sơ đăng ký quyền sử dụng đất giữa bà H.T.M.H, ông G với ông H là đầy đủ và hợp lệ theo quy định của pháp luật nhưng do việc chuyển mục đích sử dụng là không phù hợp với quy hoạch sử dụng đất nên không thể đăng ký được. Căn cứ quy định của Luật Đất đai và Nghị định số 43/2014/NĐ-CP ngày 15/5/2014 của Chính phủ, việc xác nhận nội dung biến động trong trường hợp thực hiện hợp đồng là thủ tục hành chính trong giao dịch dân sự, không mang tính chất của quyết định hành chính cá biệt; cơ quan, tổ chức có thẩm quyền sẽ thực hiện đăng ký biến động, cấp lại giấy chứng nhận quyền sử dụng đất trên cơ sở kết quả giao dịch dân sự có hiệu lực. Và nhiệm vụ, quyền hạn thực hiện đăng ký biến động thuộc về Văn phòng Đăng ký đất đai theo quy định tại khoản 3, điều 2, Thông tư liên tịch số 15/2015/TTLT-BTNMT-BNV-BTC ngày 4/4/2015 của Bộ Tài nguyên và Môi trường, Bộ Nội Vụ và Bộ Tài chính.
Cần gỡ vướng cho người dân
Hiện nay, tại TP. Phan Thiết có nhiều người dân nằm trong tình trạng dù đất đã được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất với mục đích sử dụng là đất ở đô thị, đất ở nông thôn nhưng vẫn không thể tiến hành các thủ tục đăng ký biến động. Năm 2020, ông N.H.P ở phường Phú Thủy, TP. Phan Thiết đã bán lô đất thổ cư của gia đình ở xã Phong Nẫm TP. Phan Thiết. Mặc dù lô đất này không nằm trong danh sách 132 thửa bị hạn chế giao dịch theo quyết định của Công an tỉnh. Tuy nhiên, sau khi thực hiện các hợp đồng mua bán tại văn phòng công chứng, ông P đưa hồ sơ lên Chi nhánh Văn phòng Đăng ký đất đai Phan Thiết để làm thủ tục đăng ký biến động thì cơ quan này ban hành văn bản thông báo tình trạng hồ sơ với lý do tương tự như đã trả lời cho bà H.T.M.H đã nêu ở trên. Do chưa thể sang tên đổi chủ cho người mua, ông P buộc phải trả lại tiền cho bên mua và chịu số tiền phạt mà 2 bên đã thỏa thuận trong hợp đồng. Và đến nay, gia đình ông P vẫn không thể sang nhượng lấy tiền lo công việc gia đình.
Thời gian vừa qua, Tòa án nhân dân tỉnh đã thụ lý nhiều vụ việc “Khiếu nại hành vi hành chính và quyết định giải quyết khiếu nại trong lĩnh vực quản lý đất đai” của người dân có đất ở TP. Phan Thiết nhưng chưa đăng ký hồ sơ chuyển nhượng quyền sử dụng đất vì không phù hợp với quy hoạch sử dụng đất đến năm 2020 trên địa bàn TP. Phan Thiết được ban hành kèm theo Quyết định số 3200/QĐ-UBND ngày 13/12/2013 của UBND tỉnh. Thực tế trên cho thấy, có nhiều người dân đang gặp khó khăn trong việc chuyển nhượng quyền sử dụng vì “vướng” quy hoạch sử dụng đất. Để tháo gỡ khó khăn, tạo điều kiện cho người dân ổn định cuộc sống, đề nghị các ngành chức năng sớm có biện pháp giải quyết tình trạng trên.
